آسيب هاي اجتماعي در شيراز؛ از كمربند بزهكاري تا تجارت اعضا

به گزارش ايرنا، در ساليان گذشته به دلايل متعددي از جمله خشكسالي و كاهش كسب و كار در فارس،استاني كه پيشه غالب اهالي آن از ديرباز كشاورزي بوده،سيل مهاجرت به سمت كلانشهر شيراز ريتمي تند تر به خود گرفته است.
ايجاد مشاغل كاذب، وجود خرده فرهنگ ها و گسترش فضاي مجازي و شبكه هاي اجتماعي كه در سالهاي اخير اقبال بخش عظيمي از جامعه و خصوصا جوانان را به سمت خود داشته عواملي است كه در پي افزايش سيل مهاجرت به سوي كلانشهر شيراز و در پي آن ايجاد حاشيه نشيني، آسيب هاي اجتماعي متعددي را در شيراز بوجود آورده است.
بررسي عوامل و پارامترهاي پيشگيري و مقابله با آسيب هاي اجتماعي و ناهنجاري هاي موضوعاتي است كه دوشنبه در نشست تخصصي آينده كلان شهر شيراز از منظر پيشگيري از وقوع جرائم و آسيب هاي اجتماعي با حضور مسئولان مرتبط استاني و شهرستاني در دانشگاه حقوق و علوم سياسي دانشگاه شيراز روي آن بحث و تبادل نظر شد.

**عدم وجود اطلاعات و داده در حوزه آسيبهاي اجتماعي شيراز
رييس سازمان فرهنگي و اجتماعي شهرداري شيراز در اين نشست گفت: مشكل اساسي حوزه برنامه ريزي هاي اجتماعي و مقابله با معضلات و چالش هاي اين بخش در كلانشهر شيراز ،عدم وجود داده و اطلاعات است.
ابراهيم گشتاسبي راد با اشاره به اينكه هر كدام از محلات شيراز نيازمند جمع آوري اطلاعات و داده در حوزه معضلات اجتماعي هستند افزود: مناطق و محلات شهر شيراز تفاوتهاي زيادي باهم دارند لذا نوع برنامه ريزي براي هر محله در اين شهر با ساير مناطق تفاوت دارد و برنامه ريزي در اين حوزه بايد متناسب با خصوصيات اجتماعي هر محله صورت گيرد.
وي با بيان اينكه در شيراز حدود دو هزار معتاد متجاهر وجود دارد، ادامه داد: در حال حاضر سالانه هزينه هاي زيادي در شيراز براي ساماندهي معتادين متجاهر مي شود اما اغلب اين اقدامات منجر به ترك و برگشت سالم آنها به جامعه نمي شود.
گشتاسبي راد اظهار داشت: اقدامات فرهنگي مناسب در محله هاي پرخطر آن منطقه را براي وجود معتادين متجاهر سخت مي كند،حضور دانشجويان و اهالي فرهنگ در مناطق و محلات پر آسيب و استفاده از فضاهاي موجود در بافت قديم شيراز و همچنين فعال كردن فرهنگ سراها و مشاوره دادن به مردم در اين مناطق باعث مي شود زمينه حضور معتادان متجاهر در اين مناطق كم شود.
معاون فرهنگي و اجتماعي شهرداري شيراز گفت: اولين ابزاري كه براي مقابله و پيشگيري از آسيب هاي اجتماعي در سطح شهر شيراز نياز است بانك جامع اطلاعاتي با رويكرد تخصصي براي هر محله است كه در همين راستا به نيروي انتظامي و دادگستري اين كلانشهر پيشنهاد داده ايم كه شهرداري براي تهيه اطلس اطلاعات اجتماعي اين شهر آمادگي دارد و نياز است كه اين نهادها اطلاعات مورد نياز را براي تهيه بانك اطلاعاتي در اختيار شهرداري قرار دهند.
وي با بيان اينكه ضروري است كه براي نتيجه بخش بودن اقدامات در حوزه اجتماعي اطلاعات و داده مورد نياز وجود داشته باشد كه بتوان ثمربخش بودن اقدامات را ارزيابي كرد، گفت: بايد دسترسي به اين بانك اطلاعاتي براي اساتيد و اعضاي هيات ‌علمي دانشگاه ها نيز فراهم باشد تا پژوهش ها و تحقيقات علمي آنها جنبه عملي داشته و اولويت دار نيز باشد.
گشتاسبي راد عنوان كرد: سازمان فرهنگي و اجتماعي شهرداري شيراز اكنون به دليل عدم وجود اطلاعات جامع در حوزه اجتماعي مانند شناگري است كه فقط دست و پا مي زند كه غرق نشود ولي هدف و مقصدي براي شناكردن ندارد.

** با راه حل و تحليل كهنه نمي توان با اسيب هاي اجتماعي مقابله كرد
معاون پيشگيري از وقوع جرم دادگستري استان فارس در ادامه اين نشست اظهار داشت: به لحاظ توسعه فضاي مجازي ،گسترش مناطق شهري،افزايش مهاجرت به سمت شهرهاي بزرگتر و ايجاد حاشيه نشيني متاسفانه بستر بسياري از مشكلات و آسيب هاي اجتماعي نيز بوجود آمده است.
احمد رحمانيان افزود: جمعيت شيراز تا سال 85 حدود يك ميليون و صد هزار نفر بوده كه در سال 95 اين رقم به يك ميليون و 800 هزار نفر رسيده كه اين نشان دهنده رشد زياد جمعيت اين شهر در يك دهه اخير است.
وي با اشاره به اينكه اكنون حدود 40 روستا در اطراف شيراز خالي از سكنه است و مهاجرين اين كلانشهر اغلب در مناطق كم برخوردار و حاشيه اي اين شهر زندگي مي كنند و چون اشتغال مناسبي ندارند به سمت شغل هاي كاذب روي آورده اند.
رحمانيان تاكيد كرد: با تحليل و راه حل هاي كهنه نمي توان از آسيب هاي اجتماعي جلوگيري كرد و نياز است كه دانشگاه ها در اين حوزه ورود و راه حل جديد و علمي ارائه كنند.
وي ادامه داد:متاسفانه دستگاه هاي متولي در حوزه آسيب اجتماعي جزيره اي عمل مي كنند و مديران نيز تنها شعاري در اين خصوص صحبت مي كنند و احتمام جدي در حل اين مشكلات ندارند.
**پيشگيري نسخه نهايي آسيبهاي اجتماعي
معاون دادگستري كل استان فارس مهمترين راهكار را در حوزه آسيب هاي اجتماعي،بحث پيشگيري عنوان كرد و گفت: تا زماني كه پيشگيري از معضلات اجتماعي مورد توجه قرار نگيرد در اين حوزه كنترل و موفقيتي حاصل نخواهد شد.
وي با بيان اينكه نياز است كه برنامه علمي در سه سطح كوتاه مدت،ميان مدت و دراز مدت در اين باره تدوين شود افزود: در دوره مديريت آيت الله صادق آملي لاريجاني بر قوه قضاييه، بحث پيشگيري از معضلات اجتماعي مورد توجه قرار گرفت و زيرساختهاي سخت افزاري و نرم افزاري آن نيز در سراسر كشور ايجاد شده است.
معاون پيشگيري از وقوع جرم دادگستري استان فارس اظهار داشت: از ابتداي سال 93 تا شش ماهه اول سال جاري 10 جرم عمده كه 58 درصد جرايم كلانشهر شيراز را تشكيل مي دهند عبارتند از سرقت، ايراد صدمه بدني،توهين، ضرب جرح عمدي ،تهديد ، مواد مخدر(معتاد و قاچاقچي)، تخريب اموال عمومي،كلاهبرداري و خيانت در امانت است.
وي در ادامه سخنان خود اظهارداشت: در حوزه پيشگيري از معضلات اجتماعي، طرحي در مدارس در حال اجرا است و دانش آموزاني كه در معرض آسيبهاي اجتماعي هستند غربالگري مي شوند.
وي ادامه داد: آموزش هايي در زمينه هاي مختلف نظير پيش از ازدواج ،كودك آزاري، توانمند سازي 50 روستا كه بيشترين مهاجرت را داشته اند و همچنين تخصصي كردن سمن ها ني در حال انجام است.
رحمانيان با اشاره به اينكه بسترهاي رشد جرائم در سطح جامعه فراهم است ،افزود: در حوزه خانواده نيز بايد آموزش هاي لازم در خصوص اعتياد، فضاي مجازي و شبكه هاي اجتماعي و جرائم اخلاقي داده شود.
وي خاطرنشان كرد: از ابزار مجازات خصوصا در خصوص جرائم اقتصادي نبايد غافل شد چون در مواردي اين شيوه نيز مي تواند بازدارنده باشد.
وي در بخش ديگري از سخنان خود گفت: در حوزه سلامت جوانان و نوجوانان نيز ضروري است كه اقدامات مورد نياز انجام شود خصوصا در دوره كنوني كه متاسفانه عدم داشتن اعتماد به نفس در اين قشر زمينه بسياري از آسيب ها را فراهم كرده است.
وي در پايان با تاكيد بر اينكه آموزش هاي حقوقي و مهارتهاي زندگي در حوزه آسيب اجتماعي مي تواند بسيار كارگشا باشد،گفت: راه اندازي مركز آينده‌پژوهي در شيراز براي پيشگيري از آسيبهاي اجتماعي نيازي ضروري است كه بايد ايجاد شود و بهرمندي از اين مركز در شيراز بعنوان الگويي براي ساير كلانشهرها و نقشه راه پيشگيري در اين حوزه باشد.

**ارتباط ارگانيكي بين فعاليت دستگاه ها نيست
استاد دانشگاه حقوق و علوم سياسي دانشگاه شيراز در ادامه اين نشست تخصصي گفت: شيوه كار و ارتباط ارگانيكي بين فعاليت دستگاه هاي مرتبط با حوزه آسيب هاي اجتماعي در سطح استان فارس و كلانشهر شيراز ديده نمي شود.
اصغر ميرفردي افزود: متاسفانه هر دستگاهي در اين حوزه براي خودش كار مي كند و اين درجه كم همكاري براي جامعه اي سالم كافي نيست و البته به غير از جامعه در دانشگاه نيز بخش هاي بين رشته اي وجود ندارد و يا بسيار كم است.
**بيماري احساس غريبه بودن در كلانشهر
اين استاد دانشگاه ادامه داد: يكي از برجسته ترين ويژگي هاي كلانشهرها وجود احساس غريبه بودن در آنها است كه متاسفانه اين حس در پي گسترش شبكه هاي مجازي در سطح خانواده ها نيز رسوخ كرده كه قطعا اين مسأله آسيب‌هاي اجتماعي فراواني را در سطح جامعه ايجاد خواهد كرد.
ميرفردي اضافه كرد: بدترين معضل كلانشهرها كه از احساس غريبگي نشات مي گيرد آسيب عصيانگرايانه و نو آورانه است كه باعث بروز و گسترش خفت گيري و كلاهبرداري مي شود.
وي به رشد جمعيتي شيراز از اوايل دهه 70 كه حدود يك ميليون نفر بود و اكنون كه در مرز دو ميليون نفر است اشاره كرد و گفت: بعضي ويژگي هاي شيراز مانند ساير كلانشهرها است اما ويژگي غيرت در اين شهر پررنگ است و ساكنين آن ديگران را با تعصب قوميتي مي بينند و متاسفانه در پي اين مساله مشكلات زيادي در اين شهر ايجاد مي شود.
**شهرنشين شديم اما شهرگرا نشديم
اين استاد دانشگاه در ادامه صحبتهاي خود اشاره كرد: شهر نشين شديم اما شهرگرا نشده ايم و بايد كسي كه مي خواهد شهر نشين شود شهرگرا نيز باشد.
ميرفردي توضيح داد: خود مراقبتي و ديگر مراقبتي بايد مدنظر قرارگيرد و تحت عنوان نظارت همگاني مورد توجه همه شهروندان باشد و جامعه به جاي صحبت در خصوص ضروريت هاي شهرنشيني به آن عمل كنند.
استاد دانشگاه شيراز تصريح كرد: بايد به سمتي پيش برويم كه فرهنگ شهروندي گسترش و سرمايه اجتماعي تقويت شود و نهايتا شهروند مسئول در اين شهر تربيت شود كه ديگر نياز به حضور پليس وجود نداشته باشد و هر شهروند خود مسول و ناظر اعمال خود باشد.

**77درصد سرقتهاي فارس در شيراز
همچنين معاون اجتماعي نيروي انتظامي استان فارس در ادامه اين همايش گفت: اولويت آسيبهاي اجتماعي استان در خصوص اختلافات خانوادگي،نزاع و درگيري،بيكاري،،خريد و فروش مواد و حوادث ترافيكي است و همچنين اولويت آسيبهاي اجتماعي كلانشهر شيراز نيز اختلافات خانوادگي،نزاع و درگيري،بيكاري،،سرقت،كلاهبرداري و اعتياد سنتي است.
سرهنگ كاووس محمدي افزود: 77درصد سرقتهاي ،35 درصد قتل ها ،23 درصد تجاوز به عنف ، 23 درصد تصادفات منجر به فوت در استان فارس متعلق به شهر شيراز است.
محمدي با اشاره به اينكه در مجموع 50 درصد جرائمي كه در استان فارس رخ مي دهد مربوط به شيراز است،اظهار داشت: 70 درصد جرائم سرقت در شيراز توسط مجرمين سابقه دار انجام مي شود كه در اين مورد شاهد تكرار جرم هستيم.
وي ادامه داد: 80 درصد سارقان خودرو و منزل در شيراز افراد بومي و 20 درصد غيربومي هستند، 95 درصد قتل هاي شيراز اتفاقي رخ داده و قاتل فردي سابقه دار نبوده است و تنها پنج درصد قتلهاي اين شهر با نقشه قبلي رخ داده است.
معاون اجتماعي نيروي انتظامي فارس افزود: 86 درصد قاتلين شيراز مرد و 14درصد زن و همچنين 80 درصد قربانيان قتل در اين كلانشهر مرد و 20 درصد زن هستند.
وي تصريح كرد: در خصوص انگيزه ارتكاب قتل نيز 45 درصد به علت درگيري خياباني ،30 درصد اختلافات خانوادگي، 15 درصد ناموسي و 10 درصد ساير موارد بوده است.
**76درصد قاتلهاي شيراز جوان هستند
محمدي اظهار داشت: 50 درصد قتل ها در مناطق حاشيه نشين و مجرم پرور شيراز اتفاق افتاده كه 15 تا 30 ساله ها 76 درصد قتل ها را انجام داده اند و 14 درصد ديگر را نيز 30 تا 45 ساله ها مرتكب شده اند.
وي با اشاره به اينكه سن اعتياد در شيراز اكنون به 19سال رسيده و در مواردي تا 13 سال نيز ديده شده است،در ادامه گفت: مركز هشدار الكترونيك در شيراز در حال راه اندازي است كه به وسيله آن مي توان سريعا از سرقت از فروشگاه هايي مانند طلا فروشي و بانك مطلع شد.

**اخطار تجارت پيوند اعضا در شيراز
عضو هيات علمي و استاد بخش حقوق و علوم سياسي دانشگاه شيراز نيز در بخش پاياني اين نشست گفت: طبق ماده 55قانون شهرداري ها اين نهاد بايد در حوزه پيشگيري از آسيب هاي اجتماعي ورود كند.
شهرام ابراهيمي با اشاره به اينكه معضلاتي از قبيل طلاق،اعتياد و حاشيه نشيني اكنون در شيراز گسترش يافته است، افزود: براساس تحقيقات جديد و به روز دنيا ،اگر جرمي در شهري رخ دهد به جاي مجرم بايد مسئولان مربوطه در آن شهر مجازات شوند كه چرا اقدامات پيشگيرانه كافي انجام نداده اند.
وي توسعه گردشگري سلامت در شيراز را امري لازم دانست و بيان كرد: متاسفانه تجارت پيوند اعضا در اين شهر در حال رونق گرفتن است چون افرادي هستند كه اعضاي بدن خود را مي فروشند.
وي اظهار داشت: در پي بررسي هاي صورت گرفته متاسفانه تجارت پيوند اعضاي بدن در شيراز در حال افزايش است و مافيايي نيز حول اين مساله شكل گرفته كه سرشاخه هاي آن از كشورهايي مانند عمان، بحرين و قطر مشتري ها را به شيراز مي آورند و در اين شهر پزشك و پرستار و ... نيز دارند و اين اقدام را انجام مي دهند.
وي اظهار داشت: نياز است كه آموزش هاي لازم به افرادي كه در معرض فروش اعضاء بدن خود در اين شهر هستند داده شود.
ابراهيمي در بخش ديگري از سخنان خود گفت: تغيير اقليم باعث شده كمربند بزهكاري و زيست بومي جنايي در حاشيه شيراز ايجاد شود.
وي اضافه كرد: متاسفانه اغلب كساني كه در حاشيه شيراز اسكان پيدا مي كنند اغلب به سمت بزهكاري سوق داده مي شوند كه نياز است در اين محدوده اقدامات لازم در زمينه پيشگيري از آسيبهاي اجتماعي و بازآفريني اينگونه محلات انجام شود.
9873 / 2027
از محمدامين افشارپور