به گزارش ايرنا، محمد كشاورز نويسنده مجموعه داستان «روباه شني» كه جايزه كتاب سال و جلال آل احمد را در سال گذشته كسب كرد، يكشنبه در نشست تخصصي هفدهمين نمايشگاه كتاب فارس با عنوان 'جايگاه داستان كوتاه در ادبيات معاصر ايران' افزود: ايرانيان از دوره كهن بيشتر به داستان كوتاه گرايش داشتند و در عصر كنوني هم موفقيتهاي بسياري به دست آوردند.
وي با اشاره به پيشينه داستان كوتاه در ايران، اين ژانر را مربوط به دوران 100 ساله‌اي دانست و خاطرنشان كرد: انتشار روزنامه كاغذ اخبار در سال 1835 ميلادي و حدود 70 سال قبل از مشروطه، ساده نويسي را وارد ادبيات رسمي ايران كرد و تابوي ادبيات پيچيده و دشوار قاجاري شكست.
كشاورز با بيان اينكه روزنامه در دوره پيشا مشروطيت براي ارتباط با مردم به سمت ساده نويسي رفت و اين موضوع، انقلابي را در ادبيات ايران به وجود آورد، ادامه داد: اين اتفاق حدود نيم قرن منجر به ايجاد ادبياتي تازه در دوران مشروطه شد كه نمونه موفق آن 'سياحت نامه ابراهيم بيگ' و 'كتاب احمد' بود.
اين نويسنده شيرازي ظهور علي اكبر دهخدا و انتشار مجموعه چرند و پرند را اتقاقي تازه در ادبيات معاصر ايران دانست.
كشاورز با اشاره به كتاب 'فارسي شكر است' و پس از آن 'يكي بود يكي نبود' محمدعلي جمال زاده، اين دو كتاب را نخستين نمونه‌هاي داستان كوتاه ايران دانست.
وي ادامه داد: البته اين داستان‌ها همچنان فرم داستان كوتاه را ندارند و در واقع روايت هايي هستند كه با جسارتِ تحسين برانگيز جمال زاده در آن روزگار نگاشته شد.
اين نويسنده بين‌المللي خاطرنشان كرد: صادق هدايت نيز پس از جمال زاده گام بلندي در نگارش و توسعه داستان كوتاه در ايران برداشت و اين ژانر به صورت مدرن و ساختارمندش با او ظهور كرد و نه جمال زاده.
به گفته نويسنده 'بلبل حلبي' بعد از هدايت نوبت به صادق چوبك رسيد كه به داستان كوتاه قدرت دهد. به عقيده كشاورز، چوبك از نظر فرم، تكنيك و روايت حتي چند قدم از هدايت جلوتر است.
وي گفت: در دهه 30 با ظهور اين نويسندگان، انقلابي در داستان كوتاه به وجود آمد كه ناشي از تحولات اجتماعي مثل رفت و آمد به خارج از كشور و ترجمه آثار ساير كشورها بود كه باز هم نمونه درخشان آن صادق چوبك است.
كشاورز افزود: در كنار چوبك به گلستان برمي خوريم كه كه چهره توانايي در داستان كوتاه است. در اين دهه مي توان از سيمين دانشور، بهرام صادقي، جمال ميرصادقي و جلال آلاحمد هم ياد كرد.
اين داستان نويس سپس به دهه 40 داستان نويسي ايران پرداخت و گفت: در آغاز دهه 40 حدود 70 درصد از جامعه را روستاييان شكل مي دادند. در اين دوره حضور سپاهيان دانش در روستاها موجب پيوند ميان جامعه روشنفكري و فرهنگ روستايي شد. اين افراد گزارش‌ها و روايت هاي خود را در قالب داستان نوشتند كه امين فقيري و محمود دولت آبادي، اشرف درويشيان، ياقوتي و ... در آن پيشرو بودند.
وي افزود: در دهه 40 همچنين با هوشنگ گلشيري و بهرام صادقي جرياني به راه افتاد كه سردمدارانِ آن اعتقاد زيادي به فرم داشتند و بر اين باور بودند كه فرم خوب مي تواند ، يك داستان موفق را به وجود آورد كه تا نيمه اول دهه 50 ادامه داشت.
به گفته كشاورز از اواسط دهه 50 تا اواسط دهه 60 به واسطه فضاي اجتماعي و سياسي داستان در يك سكوت فرو رفت اما با انتشار آثار داستان نويسان در برخي نشريات در دهه 60، نويسندگان همديگر را پيدا كردند و جلسات 'پنجشنبه هاي گلشيري' هم به اين اتفاق قوت بخشيد. در اين دوران ادبيات رويكرد متفاوت پيدا كرد و ديگر در خدمت ايدئولوژي نبود و به خدمت فرديت و ادبيات درآمد.
اين نويسنده گفت:در دهه هفتاد با رويكردي ديگر نيز مواجهيم و آن هم تغيير بافت اجتماعي از روستايي به شهري بود كه ادبياتي موسوم به 'آپارتماني' را شكل داد و از اواخر دهه هفتاد تا پايان دهه هشتاد فضاهاي شهري بر داستان نويسي مستولي شد.
كشاورز سپس به دهه اخير پرداخت و گفت: پس از انتقادهايي كه از فراموشي حاشيه شهرها و شهرستان ها در فضاي داستان نويسي در رسانه ها و محافل ادبي مطرح شد، روند تازه اي در ادبيات شكل گرفت كه موجب شد صداهاي متفاوتي از شهرستان ها و حاشيه شهرهاي بزرگ در داستان هاي فارسي به گوش برسد كه تاكنون نيز اين جريان ادامه دارد.
نمايشگاه كتاب فارس از شنبه سوم آذرماه جاري آغاز به كار كرد و تا نهم آذرماه در محل دائمي نمايشگاه‌هاي بين‌المللي فارس پذيراي دوستداران كتاب است.
7375/ 2027
شيراز- ايرنا- داستان نويس شيرازي گفت: داستان كوتاه ايران در دوران معاصر حتي در عرصه بين المللي موفق بوده است اما رمان هنوز با فضاي غالب جهاني فاصله دارد.
