پسته در داخل كشور، 2 برابر نرخ صادراتی آن به فروش می رسد

پسته به عنوان یك محصول منحصر به فرد از دیرباز مورد توجه مصرف كنندگان داخلی و صادركنندگان بوده، اما به تازگی با نوسان نرخ ارز در كشور، فروشندگان داخلی نیز اقدام به افزایش های غیرمنطقی خشكبار از جمله پسته كرده اند تا جایی كه در ماه های اخیر قیمت پسته در بازار داخلی از هر كیلوگرم 55 تا 80 هزار تومان به یكباره به 180 تا 300 هزار تومان افزایش یافته كه این امر نشان می دهد دلالان و خرده فروشان داخلی نگاه ویژه ای به این محصول برای سودجویی خود دارند.
این افزایش قیمت در حالی صورت گرفته كه به گفته برخی كارشناسان با وجود نوسان نرخ ارز در كشور صادرات این محصول نه تنها افزایش نیافته بلكه به دلیل مشكلاتی در نقل و انتقالات پولی با كاهش عرضه به بازارهای خارجی مواجه شده است و نباید با چنین گران فروشی و قیمت های نجومی در كشور روبرو شویم.
طبق آمارهای موجود سال گذشته میلادی (2017) در مجموع 220 هزار تن پسته در كشور تولید شد كه از این میزان 148 هزار تن پسته به ارزش یك میلیارد و 100 میلیون دلار صادر شد و 30 هزارتن از این محصول به مصرف داخلی رسید و حتی 40 هزار تن آن در انبارها باقی ماند.
براساس نظر كارشناسان این بخش، میزان موجودی پسته كشور امسال با احتساب 40 هزار تن پسته باقی مانده سال گذشته، حدود 100 هزار تن است.
در سال 95 نیز 180 هزار تن پسته در كشور تولید و نزدیك 140 هزار تن آن به ارزش 1.2 میلیارد دلار تا اواخر اسفندماه 95 به كشورهای هدف صادر شده بود.
پیش از این ایران یكی از بزرگترین صادركنندگان پسته در جهان بود كه امسال با كاهش 70 درصدی تولید این محصول، نزدیك 50 درصد بازارهای صادراتی خود را از دست داده است و آمریكا با تولید 400 هزار تن پسته امسال توانست بازار صادراتی ایران را تصاحب كند.
از سال 2012 میلادی تاكنون آمریكا با بیشترین حجم تولید رتبه نخست و ایران رتبه دوم تولید پسته جهان را به خود اختصاص داده اند؛ این در حالی است كه در گذشته ایران با صادرات بخش عمده محصولات خود، رتبه نخست را در بازار جهانی پسته در اختیار داشت.
طبق آمارها ایران سالانه 85 درصد و آمریكا نزدیك 50 درصد پسته تولیدی خود را به بازارهای جهانی عرضه می كنند؛ امسال نیز قیمت هر تن پسته صادراتی بین 8 تا 10 هزار دلار برحسب كیفیت معامله می شد.
در سال های اخیر به دلیل بحران آب در استان كرمان و خشكیدگی باغات پسته بحث، انتقال كشت پسته از كرمان به سایر استان ها همچون یزد، خراسان جنوبی، سمنان، دامغان، قزوین و ساوه مطرح و اجرایی شد و اكنون پسته در بیش از 19 استان كشور تولید می شود كه استان كرمان بیشترین قدمت و حجم را در تولید این محصول دارد.
سطح زیركشت باغات پسته كشور 380 هزار هكتار است كه بخشی از آنها غیرفعال و بخشی شامل باغ های جدید الاحداث در استان های دیگر كشور می شود.
برخی كارشناسان بر این باورند كه در اثر خشكسالی ها در 10 سال گذشته 50 هزار هكتار از باغ های استان كرمان از بین رفته و اگر مشكل كم آبی و خشكسالی های پی در پی باغات پسته كرمان و رفسنجان حل نشود، همه این باغات تا 10 سال آتی خشك می شوند.
بانك مركزی به تازگی در بخشنامه ای چگونگی‌ بازگشت ارز حاصل از صادرات به چرخه‌ اقتصادی كشور را ابلاغ كرد؛ طبق این بخشنامه همه صادركنندگان كالا و خدمات مكلف به ارائه تعهد بابت برگشت ارز حاصل از صادرات خود به چرخه اقتصادی كشورند، همچنین بانك مركزی مكلف است به طور صرف برای واردات كالا و خدمات صادركنندگانی تخصیص و تأمین ارز كند كه نحوه بازگشت ارز آنها به چرخه اقتصادی كشور مطابق ساختار مربوطه بازگشت ارز حاصل از صادرات صادركنندگانی باشد كه مجموع صادرات سالانه آنها تا یك میلیون یورو، بیش از یك میلیون یورو تا سه میلیون یورو، بیش از سه میلیون یورو تا 10 میلیون یورو و بیش از 10 میلیون یورو مشخص شده است.
براساس این بخشنامه، همه صادرات انجام شده از 22 فروردین ماه 97 مشمول این مصوبه است.
در این پیوند «اسدالله عسگر اولادی» یكی از صادركنندگان خشكبار روز شنبه در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی ایرنا افزود: امسال با كاهش یك سومی تولید پسته به دلیل سرمازدگی و گرمازدگی، كمبود و محدودیت منابع آبی، خشكسالی های پی در پی مواجه شده ایم به طوری كه تولید پسته كشور از 200 هزار تن در سال گذشته به یكباره طبق برآوردها به نزدیك 55 هزارتن رسیده است.
وی اظهار داشت: از ابتدای سال تاكنون تنها 45 هزار تن پسته برداشت و عرضه شده كه به نظر می رسد تا پایان سال با برداشت 10 هزار تن دیگر مجموع تولید پسته كشور به 55 هزار تن برسد كه كاهش چشمگیری است.
وی گفت: همچنین از ابتدای سال تا آبان ماه جاری میزان پسته صادراتی كشور نزدیك 37 هزارتن است كه نسبت به مدت مشابه سال گذشته به كمتر از نصف كاهش یافته است.
عسگر اولادی یادآور شد: در هشت ماهه سال 96 بیش از 80 هزار تن پسته صادر به كشورهای هدف صادر شده بود.
رئیس اتاق مشترك بازرگانی ایران و چین عمده مشكل صادرات را ارز نیمایی و بخشنامه های غیرمنطقی بانكی دانست و گفت: سال گذشته پسته با ارز آزاد از كشور خارج می شد اما اكنون باید با ارز نیمایی صادر شود همچنین با مشكل نقل و انتقال پول توسط سامانه نیما مواجه هستیم كه همه اینها در كاهش روند صادرات نیز تاثیر داشته است.
وی تصریح كرد: بخشنامه جدید بانك مركزی نه تنها تسهیل كننده صادرات نیست بلكه قطع كننده صادرات و از دست رفتن بازارهای صادراتی ایران است.
وی افزود: «براساس این بخشنامه، باید صادركننده پول را در قالب سامانه نیما وارد كشور كند در حالی كه سامانه نیما از نظر خریداران خارجی شناخته شده نیست و صادركننده ای نمی تواند با ارز نیمایی پول وارد كشور كند؛ در واقع شركت های وابسته به دولت می توانند با سامانه نیما كار كنند.»
وی گفت: برای صادرات باید بانك مركزی بانكی را به ما معرفی كند تا پول واریز شود در غیر این صورت از ما جنس خریداری نمی كنند.
این تاجر بزرگ صنعت خشكبار بر این باور است كه بخش عمده صادركنندگان بخش كشاورزی و مواد غذایی به ویژه خشكبار كشور خرده پا هستند و در صورت ادامه اجرای این بخشنامه به طور حتم بیكاری افزایش می یابد.
عسگر اولادی گفت: با وجود شرایط سخت صادرات در تحریم ها و بخشنامه های اخیر دولت، 20 روز است كه صادرات را تعطیل كرده و كاری انجام نمی دهیم.
وی اظهارداشت: تصویب چنین بخشنامه هایی می تواند شرایط را برای ایجاد قاچاق كالا در زمینه های مختلف از مرزهای غیرقابل كنترل فراهم كند كه این مشكل بزرگی برای كشور خواهد بود.
رئیس اتاق مشترك بازرگانی ایران و چین اضافه كرد: ادامه این روند می تواند باعث از دست رفتن بازارهای صادراتی ایران شود تاجایی كه اكنون پسته آمریكایی جایگاه پسته ایرانی را در بازارهای جهانی تصاحب كرده است كه بخشی از این مشكل به روند مصوبات و بخشنامه های دولت بر می گردد.
به گفته این صادر كننده پسته كشور، به دلیل عدم انتقال پول به كشور، در آبان ماه شاهد صادرات سه هزار تن پسته بودیم كه برای آذرماه پیش بینی می شود حجم صادرات این محصول به كمتر از 2500 تن برسد.
عسگر اولادی قیمت واقعی پسته در داخل كشور را بین 120 تا 130 هزار تومان عنوان كرد و اظهار داشت: در حال حاضر قیمت پسته در بازارهای صادراتی بین 130 تا 140 هزار تومان است، درحالی كه این محصول در بازار داخلی با مبالغی بیش از 200 هزار تومان عرضه می شود كه گران فروشی و اجحاف به مصرف كنندگان به شمار می رود.
وی نسبت به تعطیلی واحدهای تولید، فراوری و بسته بندی پسته در شهرهای كرمان و رفسنجان ابراز نگرانی كرد و گفت: با كاهش تولید و صادرات محصول پسته احتمال تعطیلی بیشتر كارگاه های مذكور و در نهایت بیكاری 15 تا 20 هزار نفر وجود دارد كه آسیب جدی به محصول پسته و افزایش بیكاری در جامعه می شود.
به گفته وی، در بیشتر كارگاه های تولیدی پسته در بسته به باز و مغز پسته تبدیل می شود.
وی افزود: انتظار می رود، سازمان تعزیرات حكومتی و دستگاه های نظارتی دیگر با تشدید نظارت های خود با متخلفان و گران فروشان برخورد قانونی كنند تا قیمت این محصول در بازار داخلی تعدیل شود.
گزارش از هما همت خواه
اقتصام**9186*2025