فارس، خاستگاه گل نرگس

هر چند كلانشهر شیراز از نظر طبیعی و اقلیمی كمتر جایی برای پرورش نرگس دارد و به جز محدود باغهای قصر دشت و ارتفاعات مشرف به این شهر در جایی دیگر از شیراز نرگس نمی روید اما، علاقه مندی شهروندان شیراز و استقبال مردم از این گل خوشبوی موجب شده تا نام شیراز با نام گل نرگس گره بخورد.
برای كسانی كه در فصول زمستان و پاییز به شیراز می آیند شاید موجب شگفتی باشد كه سر هر چهار راهی كودكی با یك بغل گل نرگس جلو خودرو را بگیرد و دسته های نرگس تعارف و عرضه كند.

**مهربانی رهگذران با كودكان كار و خرید نرگس
پخش فیلم خوراندن گل نرگس به دو كودك كار در استان كرمان در فضای مجازی طی روزهای گذشته موجب شد تا نگاه بسیاری از مردم به گل نرگس تغییر كند و لطافت و زیبایی گلهای نرگس با خشونت و درشتی در هم آمیزد، اما از زاویه ای دیگر همین فیلم باعث شد كه بر لطافت رفتار مردم با دستفروشان نرگس افزوده شود.
خبرنگار ایرنا با برخی از كودكان كار و دستفروشان در معابر شیراز به گفت و گو نشست. آنها اذعان داشتند كه در روزهای گذشته مردم با آنها به مهر و عطوفت بیشتر برخورد كرده اند و فروششان بیشتر شده است.
فصل نرگس كه می شود عرضه كنندگان این گل زیبای زمستانی گل های نرگس را به بهای هر دسته، سه تا پنج هزار تومان و بسته های بزرگتر را 10 تا 15 هزار تومان به مشتریان می دهند، برخی از عرضه كنندگان گل نرگس در چهارراه ها و معابر شیراز روزانه حدود 200 تا 300 هزار تومان عایدی از فروش نرگس دارند.

**تنوع نرگس در اقلیم فارس
فارس را بسیاری ایران كوچك گفته اند، در میان سرمای جانسوز پاییز و زمستان و درگیر و دار برف بوران سایر مناطق كشور ، مزارع گل نرگس در شهرستان های جنوب و جنوب غرب فارس هر انسانی را مست می كند ، هر رهگذری در برابر عظمت آفرینش پروردگار در گلزارهای نرگس در این مناطق سر به كرنش می گذارد.
نرگس زارهای فارس، در جنوب و شرق این استان، از روزهای انتهایی پاییز، به گل می نشینند، گل هایی زیبا، معطر و بهشتی كه هر بیننده را مسحور و مدهوش، وادار به ستایش خداوندگار زمین و آسمان می كند.
نرگس زارهایی كه در شهرستان های كازرون، ممسنی ، فراشبند ، لامرد و مهر، در غرب و جنوب استان و همچنین مناطقی از داراب، جهرم و خفر در مركز و جنوب شرق فارس گسترده است، سایر نقاط گرمسیر و نیمه گرمسیری از استان پهناور فارس نیز این روزها نرگس به گل نشسته و این مناطق تا بهمن ماه و اواخر اسفند، میعادگاه دوستداران نرگس است.

**پیشینه نرگس در ادب پارسی
گل نرگس از گذشته دور تا امروز برای فارسی ها و شیرازی ها، نمادی از زیبایی، عطر و خوش بویی، دوستی و محبت و زینتی برای خانه بوده است ، نرگس در فرهنگ مذهبی و عمومی ما به چشم انتظاری برای ظهور وجود حضرت مهدی (عج) تعبیر شده و با آوردن نام نرگس نام این امام معصوم به ذهن متبادر می شود، این گل از میان نرگس زارها تا خانه ها و حتی اشعار شاعران بزرگی همچون حافظ شیرازی، دامن گسترانیده و ماندگار شده است.
اشعار پر طرواتی مانند ' غلام نرگس مستم كه بامداد پگاه- قدح بدست گرفته ز خواب برخیزد ' در شعر شاعران پارسی بسیار است ، شاعرانی كه از نرگس به چشم تعبیر كرده اند و هر جا خواسته اند غمزه و عشوه و سحر چشم و زیبایی آن را تصویر كنند از نرگس نام برده اند.

**فارس رتبه اول تولید نرگس در كشور
بر اساس آمارهای موجود، استان فارس مقام نخست در فراوانی و تولید گل نرگس را در كشور دارد ، به گفته محمد مهدی قاسمی رئیس سازمان جهاد كشاورزی استان فارس ،این استان به لحاظ سطح زیركشت گل نرگس، در كشور رتبه اول را دارد.
به گزارش ایرنا، قاسمی با تاكید بر لزوم تقویت اقتصاد و اشتغال زایی از محل ظرفیت ها و فرصت های تولید محصولات كشاورزی و گل در استان فارس اظهار داشت: كشور ایران رتبه سوم جهان بعد از كشورهای انگلیس و هلند در تولید گل نرگس دارد ، سطح زیر كشت گل نرگس در جهان 6 هزار و 700 هكتار و در ایران این سطح 970 هكتار است، استان فارس با 500 هكتار سطح زیر كشت گل نرگس بیشترین سطح زیر كشت را در كشور دارد و بخش خفر جهرم با 300 هكتار گل نرگس رتبه اول سطح زیر كشت را در استان دارد.

** افق توسعه نرگس زارهای فارس
رئیس سازمان جهاد كشاورزی استان فارس پیش بینی كرده در افق 1400 سطح زیر كشت گل نرگس دراین استان را به بیش از 1400 هكتار افزایش دهیم و نوید داده كه بسته های تحقیقاتی و ترویجی مختلفی برای گل نرگس برای كشت‌ وكار و فرآوری تهیه شده عملیاتی و اجرایی شود.
قاسمی با اشاره به این ‌كه در جهان غیر از گل شاخه بریده نرگس، فرآوری این گل در قالب روغن و اسانس مورد توجه قرار دارد، گفت: در استان فارس فرآورده دیگری از گل نرگس عرضه نمی شود، سازمان جهاد كشاورزی و بخش صنایع تبدیلی این سازمان این آمادگی دارد كه تسهیلات ارزان قیمت در اختیار سرمایه‌گذارانی كه متقاضی سرمایه‌گذاری این حوزه هستند قرار دهد تا بتوان ارزش افزوده بیشتری از این نعمت الهی داشته باشیم.

**برداشت 300 میلیون شاخه گل از نرگس زارهای فارس
مدیر باغبانی سازمان جهاد كشاورزی فارس نوید برداشت ۳۰۰ میلیون شاخه گل نرگس از نرگس­‌زارهای استان فارس در سال جاری داد و اظهار داشت: 500 هكتار از اراضی استان فارس زیر كشت گل نرگس رفته و این استان در این زمینه رتبه نخست را در كشور دارد به صورتی كه نام فارس به همراه نرگس­‌زارهای خفر و كازرون پیوندی همیشگی یافته است.
مجیدرضا پاكاری، مدیر باغبانی سازمان جهاد كشاورزی فارس با بیان اینكه با بیان اینكه فارس در میزان تولید این گل در كشور در جایگاه سوم است افزود: گل نرگس در استان­‌های فارس، گلستان، مازندران، لرستان، سمنان، البرز، ایلام، خوزستان، كرمان، تهران و بخش‌­هایی از همدان و مركزی كشت می­‌شود كه در این میان نام منطقه خفر جهرم و بالاده كازرون در همه استان ها برجسته است.
پاكاری از شهرستان‌­های جهرم با 300 هكتار و كازرون با 170 هكتار و پس از آن­ها رستم، فراشبند و مهر به عنوان شهرستان های نرگس دار نام برد و گفت: منطقه خفر بیشترین میزان تولید نرگس را دارد و خفر با این شاخصه شناخته می‌­شود.

*** نقش نرگس در اقلیم و اقتصاد
نرگس در استان فارس به شكل دیم و آبی كشت می­‌شود. بیشتر نرگس‌­زارهای شهرستان كازرون دیم است. مدیر باغبانی سازمان جهاد كشاورزی فارس با بیان اینكه هم‌­اكنون برداشت گل در نرگس زارهای كازرون ، خفر و سایر مناطق آغاز شده است، گفت: قیمت گل در مرحله اول برداشت به 140 هزار تومان در هر كیلوگرم می‌­رسد اما به طور كلی قیمت گل نرگس هر كیلوگرم حدود 60 هزار تومان است.
استان فارس دارای انواع نرگس شیپوری، بوقی، شیراز، پُر پَر، هزار پَر و شهلا ، نرگس مسكین، نروك یا پنجه گربه‌ای است و بیشترین تنوع این گل را می توان در نرگس زارهای فارس مشاهده كرد.

**خواص دارویی گل نرگس
منابع رسمی طب سنتی و پزشكی به صراحت مطالبی در باره شفا بخش بودن گل نرگس بیان نكرده اند ، اما پیشینیان و افرادی كه به صورت سنتی از طب عطاری بهره می گیرند معتقدند كه گل نرگس نه تنها زیبایی و عطر بلكه خواص جادویی دارویی دارد، خواصی كه سردرد را از بین می برد، افسردگی را می كاهد، زكام را از بین می برد و به واسطه عطری كه در فضا می پراكند، همه جای خانه را در مقابل عفونت های تنفسی، گندزدایی می كند.
برخی منابع نیز گفته اند این گل زیبای زرد و سفیدرنگ كه در وصف زیبایی اش هرچه بگوییم كم گفته ایم، اگر به مقدار زیاد خورده شود، سمی ترین گیاهان جهان است.پیاز و برگ های نرگس ، آلكالوئید های سمی دارند، تهوع، دل پیچه و اسهال از عوارض خوردن پیاز نرگس است ، موادی كه از ساقه های نرگس ترشح می شود نیز مضر است.
به طور معمول بسیاری از گل ها ممكن است با هم نسازند، نرگس هم از آن جور گل هاست كه در یك گلدان نمی تواند با هر گل پیازی دیگری سازگار باشد.
به هر حال اگر گذرتان به شیراز افتاد و از كنار گل فروشان و عرضه كنندگان گل نرگس در چهارراه های این شهر عبور كردید، با خرید شاخه گلی قلبی را شاد كنید و دستی را گرما بخشید ، نرگس آمده است كه زندگی شما به مهر بیامیزد و آن را خوشبو و خوشرنگ كند.
6113 /1876/ 2027