نرگس، یار قدیمی سرزمین فارس است؛ این روزها در خیابان‌های شهر و هنگام توقف پشت چراغ قرمز، دسته‌های گل نرگس در دست کودکان کار و دستفروشان خودنمایی می‌کند و رایحه فریبنده آن هر رهگذری را مدهوش و سرمست تا نرگس‌زارهای وسیع این سرزمین می‌برد.
به حوالی زمستان که می رسیم گل‌های خوش نقش و نگار نرگس در مزارع برخی شهرستان‌های فارس شروع به جلوه‌گری می‌کنند. اینجا خبری از خواب زمستانی نیست. گل‌ها قد کشیده و دشت را مزین کرده‌اند. کشاورزان عاشقانه مشغول کارند و نرگس‌زارها مشتاق برای میزبانی از گردشکران به گل نشسته‌اند. نرگس‌زارهایی که در مناطقی همچون شهرستان‌های کازرون، ممسنی، فراشبند، لامرد، داراب، جهرم و خفر گسترده و به میعادگاهی برای شیفتگان و دوستداران نرگس تبدیل شده‌اند.
کازرون؛ مهد نرگس ایرانی
شهرستان کازرون که در غرب استان فارس و در ۱۲۰ کیلومتری شیراز قرار دارد به دلیل داشتن نرگس‌زارهای طبیعی و زیبا یکی از مکان‌های مهم توریستی فارس در فصل زمستان به شمار می‌رود؛ این شهر که در غرب استان و در منطقه‌ای کوهستانی واقع شده، هر ساله در این فصل شاهد گردشگران بسیاری است که برای بازدید از این نرگس‌زارها به این شهر تاریخی سفر می‌کنند. در فصل زمستان از فواصل بسیار دور از این شهر قدیمی، بوی عطرآگین گل‌های نرگس به مشام می‌رسد و از پشت‌بام اغلب خانه‌ها انبوهی این گل‌ها در مزارع، رنگ یکپارچه و طلایی آنها نمایان است؛ مزارع چشم‌نوازی که در بهمن سال ۱۴۰۰ به ثبت ملی رسیدند.
محمدعلی بخرد فرماندار ویژه شهرستان کازرون طبیعی بودن و وسعت نرگس‌زارهای این شهرستان را از ظرفیت‌های مهم استان فارس در توسعه اقتصادی و گردشگری دانست و به ایرنا گفت: نرگس‌زارهای این شهرستان در منطقه جره و بلبلک واقع شده‌اند که این ۲ نرگس‌زار در مجموع حدود ۳۵هکتار وسعت دارند.
مناقصه نرگس‌زارهای کازرون با هدف حفظ این مناطق
فرماندار شهرستان کازرون ادامه داد: البته به دلیل عدم رسیدگی و مشکلات خشکسالی در چند سال اخیر تنها ۱۶ هکتار از این ۳۵ هکتار به صورت فعال و حفاظت شده توسط منابع طبیعی کنترل می‌شود.
بخرد افزود: نرگس‌زار منطقه جره مساحتی حدود ۳۰ هکتار دارد که در حال حاضر از ۱۰ هکتار آن به صورت پربازده بهره‌برداری می‌شود؛ گل‌های نرگس در ۲۰ هکتار این منطقه از بین رفته است و منابع طبیعی درصدد است که امسال این نرگس‌زار را برای چهار سال به مناقصه بگذارد تا بتواند هر چه بهتر در مسیر حفظ و نگهداری و بهسازی این منطقه گام بردارد.
این مقام مسئول یادآور شد: هدف منابع طبیعی از مناقصه، حفظ بافت طبیعی این منطقه است. چراکه طبیعی بودن نرگس‌های این منطقه در کیفیت گل‌ها تاثیر بسزایی داشته و موجب متفاوت بودن گل‌های نرگس این منطقه با سایر مناطق کشور شده است.
بخرد اضافه کرد: در منطقه بلبلک هم در مساحتی حدود ۴.۵ هکتار گل نرگس تولید می‌شود. گل‌های نرگس در این منطقه نیز از کیفیت بسیار بالایی برخوردار هستند و این منطقه هم برای استفاده بهینه از گل‌های نرگس و نگهداری این گل‌ها به مناقصه رفته است.
ثبت ۲ نرگس‌زار کازرون به عنوان میراث طبیعی
وی با بیان اینکه این ۲ نرگس‌زار به عنوان میراث معنوی و طبیعی شهرستان کازرون به ثبت رسیده‌اند، گفت: به لحاظ شرایط آب و هوایی کازرون گل‌های نرگسی که در این شهرستان پرورش داده می‌شود از نظر عطر و ماندگاری با سایر مناطق کشور متفاوت است و همین مسأله باعث شد میراث فرهنگی نرگس‌زارهای کازرون را به عنوان میراث طبیعی به ثبت برساند و ما هم تمام تلاش خود را برای نگهداشت این میراث به کار گرفته‌ایم و برنامه‌های مدون و منسجمی برای حفظ و نگهداری این نرگس‌زارها داریم.
بخرد بیان داشت: در سال‌های اخیر تولید گل نرگس موجب درآمدزایی قابل توجهی شده و اقتصاد رو به رشدی را ایجاد کرده است؛ لذا مردم کازرون هم در باغ‌ها و مزارع خود اقدام به کاشت گل نرگس کرده‌اند که می‌توان گفت در کازرون نزدیک به ۱۶۰ هکتار نرگس‌زار توسط مردم ایجاد شده است. اگر فردی ۲ هکتار گل نرگس در کازرون پرورش دهد می‌تواند از این کار به راحتی حدود سه تا چهار میلیارد تومان درآمد کسب کند.
درآمد میلیاردی کشاورزان از نرگس‌زارها
فرماندار شهرستان کازرون با اشاره به اینکه نرگس‌زارهای کازرون درآمد بسیار خوبی را برای افرادی که این گلزارها را ایجاد می‌کنند به دنبال دارد، گفت: امسال گل نرگس در برخی مزارع تا کیلویی ۲۵۰هزار تومان هم به فروش رفته است. به طور کلی اگر فردی ۲ هکتار گل نرگس در کازرون پرورش دهد می‌تواند از این کار به راحتی حدود سه تا چهار میلیارد تومان درآمد کسب کند.
وی یادآور شد: در سایر مناطق شهرستان کازرون از جمله منطقه کنارتخته و دهستان پیرمهلت هم پتانسیل خوبی برای کشت و تولید گل نرگس وجود دارد.
برگزاری جشنواره گل نرگس کازرون در اواخر دی‌ماه
بخرد با اشاره به اینکه جشنواره گل نرگس در شهرستان کازرون در اواخر دی‌ماه برگزار می‌شود، گفت: این جشنواره در منطقه جره به عنوان تنها نرگس‌زار طبیعی کشور بر پا خواهد شد.
وی با اعتقاد به اینکه ایجاد نرگس‌زار یک سرمایه‌گذاری موفق در شهرستان کازرون محسوب می‌شود، گفت: گل نرگس به واسطه ماندگاری و زمستانی بودنش نیاز به ایجاد صنایع تبدیلی در این شهرستان دارد. برای بحث صادرات و فرآوری‌های گل نرگس نیازمند مطالعاتی میدانی هستیم و از افرادی که بتوانند در بحث فرآوری این محصول سرمایه‌گذاری کنند استقبال کنیم.
استقبال از سرمایه‌گذاران نرگس در کازرون
وی از مسئولان استانی درخواست کرد: با توجه به اینکه گل نرگس محصولی پُربازده و درآمدزا است انتظار داریم که مسئولان استانی هم در مسیر توسعه نرگس‌زارها گام بردارند و تسهیلات بهتر و بیشتری را برای افراد فعال در این عرصه در نظر بگیرند.
زمستان بهاری خفر با رویش گل‌های نرگس
نرگس‌زارهای استان فارس تنها به شهرستان کازرون ختم نمی‌شود؛ شهرستان خفر نیز از پتانسیل بالایی در پرورش گل نرگس برخوردار است و نرگس‌زارهای این شهرستان هم به یکی از جاذبه‌های گردشگری فارس در پاییز، زمستان و ماه‌های پایانی سال تبدیل شده است؛ در دشت‌های وسیع و سرسبز این شهرستان که در ۱۰۹ کیلومتری شیراز قرار دارد، در فصل زمستان عطر دل‌انگیز نرگس‌ها رهگذران را تحت تأثیر قرار می‌دهد. نرگس‌زارهایی که هم از جهت زیبایی و هم از لحاظ پتانسیل گردشگری، قابلیت ملی شدن و حتی جهانی شدن دارند.
مجتبی براکه فرماندار شهرستان خفر در این باره گفت: وسعت نرگس‌زارهایی که در سراسر شهرستان خفر ایجاد شده حدود ۳۰۰ تا ۳۵۰ هکتار است. شهرستان خفر در استان فارس در زمینه پرورش و تولید گل نرگس حرف اول را می‌زند. برداشت گل نرگس در این شهرستان از اول آذرماه آغاز می‌شود و تا اواخر دی‌ماه ادامه دارد.
نرگس؛ گلی کم‌آب‌بر و درآمدزا
فرماندار شهرستان خفر ادامه داد: در استان فارس شهرستان خفر اولین شهرستانی است که تولید گل نرگس در آن آغاز می‌شود و بزرگترین مزرعه گل نرگس نیز در این شهرستان وجود دارد.
براکه بیان داشت: گل نرگس کم‌آب‌بر و بسیار درآمدزا است. به گفته کشاورزان در هر هکتار حدود ۱ تا ۱.۵ تُن گل نرگس تولید می‌شود و بازار فروش این نرگس‌ها شیراز، تهران و شهرستان‌های اطراف است. جشنواره گل نرگس شهرستان خفر امسال در روزهای پنجشنبه هشتم و جمعه نهم دی ماه برگزار خواهد شد
برگزاری جشنواره نرگس خفر در هشتم و نهم دی‌ماه
وی با اعتقاد به اینکه گردشگران بسیاری هر ساله از نرگس‌زارهای خفر استقبال می‌کنند، گفت: جشنواره گل نرگس شهرستان خفر امسال در روزهای پنجشنبه هشتم و جمعه نهم دی ماه برگزار خواهد شد؛ معمولا گردشگران بسیاری برای شرکت در این جشنواره‌ها و بازدید از نرگس‌زارها به شهرستان خفر سفر می‌کنند. بنابراین نرگس‌زارها نقش بسزایی در گردشگری ایفا می‌کنند.
نرگس‌زار ظرفیتی برای تغییر الگوی کشت
براکه با اعتقاد به اینکه نرگس‌زارها ظرفیت بسیاری خوبی برای بحث تغییر الگوی کشت هستند، گفت: جهاد کشاورزی در حال تدوین برنامه‌ای برای تغییر الگوی کشت است و بر اساس این برنامه قرار است محصولات کم‌آب بر جایگزین محصولاتی شوند که آب زیادی مصرف می‌کنند. گل نرگس یکی از این محصولات استان فارس است که برای تحقق این امر باید بیش از پیش مورد توجه قرار بگیرد.
فرماندار شهرستان خفر به بیان مشکلات افراد فعال در این عرصه پرداخت و گفت: افراد فعال در این عرصه نیاز به حمایت مالی و تسهیلات لازم برای توسعه فعالیت‌هایشان دارند. جهاد کشاورزی باید برای اقناع‌سازی مردم و سوق دادن کشاورزان به پرورش گل نرگس تلاش بیشتری داشته باشد و در این زمینه دوره‌های آموزشی برگزار کند؛ منابع طبیعی، جهاد کشاورزی و بانک‌ها می‌توانند کمک شایانی به ایجاد اشتغال، رونق تولید و تغییر الگوی کشت کنند.
ضرورت ثبت جهانی گل نرگس شیراز
استان فارس به دیار گل نرگس معروف است؛ این در حالی است که هنوز هم اقدام قابل توجه و برنامه منسجمی برای ثبت جهانی گل نرگس در این استان پهناور انجام نشده است؛ با توجه به اینکه شهرستان‌هایی مانند بهبهان و خوسف هم تلاش بسیاری برای به ثبت رساندن این گل در سازمان یونسکو دارند شایسته است که اداره‌کل میراث فرهنگی فارس نیز هر چه سریعتر نسبت به ثبت جهانی گل نرگس اقدام کند.
محمد فرخ زاده معاون هماهنگی امور زائرین و گردشگری استانداری فارس با اعتقاد به اینکه نرگس‌زارهای منطقه کازرون و خفر و نرگس شیراز قابلیت ثبت ملی و جهانی را دارد، گفت: مستندات این کار باید در میراث فرهنگی آماده شود و مراحل ثبت آن به اتمام برسد؛ به نظر می‌رسد متولیان این کار در استان فارس در حال حاضر درگیر حواشی شده و به وظایف اصلی خود رسیدگی نمی‌کنند. لازم است مسئولان مربوطه هر چه سریعتر داشته‌های استان فارس را مکتوب کنند و در عرصه‌های ملی به ثبت برسانند. معاون استاندار فارس: با توجه به تلاش رقبا برای ثبت گل نرگس منطقه خود در میراث جهانی یونسکو، میراث فرهنگی فارس در این زمینه شتاب کند
لزوم تلاش میراث فرهنگی برای ثبت جهانی داشته‌های فارس
معاون استاندار فارس ادامه داد: اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی فارس باید تمام تلاش خود را برای ثبت ملی و بین‌المللی نرگس‌زارهای فارس به کار بگیرد؛ کاری که امروز در تمام دنیا انجام می‌شود.
فرخ زاده اضافه کرد: گردشگری طبیعت یکی از انواع گردشگری‌هایی است که در سطح دنیا از طرفداران بسیاری بهره می‌برد و گردشگری کشاورزی نیز از اهمیت بسیاری برخوردار است. همچنین امروزه روش‌های کاشت و برداشت گیاهان خاصی که به ایجاد آرامش و لطافت در زندگی کمک می‌کنند نیز در تمام دنیا اهمیت ویژه‌ای دارد.
او اظهار داشت: کشور هلند یکی از کشورهای شاخصی است که در حوزه گردشگری کشاورزی به ویژه در تولید گل‌های لاله به عنوان کشور موفق فعالیت می‌کند. این کار در کشورهای آفریقایی و سایر کشورهای جهان هم در حال پیگیری است و نیاز است در استان فارس هم توجه جدی به این امر مهم شود.
کمک به ایجاد اشتغال مولد
وی اضافه کرد: گل نرگس یکی از شاخص‌های مهم در توسعه گردشگری و اقتصادی استان فارس به شمار می‌رود که باید بیش از پیش مورد توجه قرار بگیرد؛ پرورش گل نرگس هم در حوزه گردشگری کشاورزی و هم طبیعت‌گردی می‌تواند به ایجاد اشتغال مولد کمک می‌کند. این گل در حوزه مسائل زیست‌محیطی نیز اهمیت ویژه‌ای دارد.
فرخ زاده عنوان کرد: در این فصل تعداد بسیاری از گردشگران داخلی و خارجی به شیراز سفر می‌کنند تا از نزدیک از نرگس‌زارهای مناطق مختلف اطراف شیراز از جمله کازرون بازدید کنند. همان‌گونه که گفتم پرورش گل نرگس هم درآمد پایدار ایجاد می‌کند و هم سهم بسزایی در ایجاد اشتغال مولد دارد.
جایگاه گل نرگس در ادبیات فارسی
معاون استاندار فارس با بیان اینکه در اشعار بسیاری از شاعران بزرگ اشارات بسیاری به این گل شده است، گفت: گل نرگس جایگاه ویژه‌ای در ادبیات فارسی دارد؛ بر همین اساس باید توجه خاصی به تولید و پرورش این گل که یکی از داشته‌های مهم استان فارس محسوب می‌شود داشته باشیم.
گل نرگس لطیف است و احساس لطافت را در روح آدمی دوچندان می‌کند، بوی خوش این گل مایه شادی و آرامش است و افزون بر نقش مهمی که در توسعه گردشگری و رونق اقتصادی دارد، سهم بسزایی در افزایش احساس لطافت و نشاط اجتماعی در جامعه ایفا می‌کند؛ چه خوش گفت حافظ شیرین سخن: «هر کجا آن شاخ نرگس بشکفد/گلرخانش دیده نرگسدان کنند»
نظر شما