افزایش سن ازدواج، تغییر سبك زندگی یا تخریب بنیان خانواده

به گزارش ایرنا، این كارشناسان تاكید كردند كه در صورت ادامه روند موجود و بی انگیزگی نوجوانان و جوانان به ازدواج در آینده نزدیك علاوه بر افزایش آسیب های اجتماعی و مشكلات روحی و روانی ، ساختار بنیان خانواده ها و حتی جامعه با چالش جدی مواجه می شود.
اگر نسل جوان بتواند بخوبی از هویت فردی و اجتماعی خویش و ضرورت های دوره ای كه در آن زیست می كند آگاه شود و همچنین خانواده و دیگر نهادهای اجتماعی مانند مدرسه و دانشگاه زمینه مشاركت فعال جوان در عرصه های مختلف را فراهم كنند، می توان امیدوار بود كه نسل جوان بتواند آینده روشنی را برای خود و در نتیجه كشور رقم بزند.
مقارن با دوره جوانی برخی مشكلات و چالش هایی در عرصه های مختلف ظهور و بروز می كنند كه در صورت شناخت عمیق این چالش ها و مواجهه درست و علمی با كمترین هزینه می توان از این بزنگاه ها عبور كرد.
استرس ها و فشارهای روحی و روانی پدیده ای است كه نسل جوان را تحت تاثیر قرار می دهد و عدم تبیین مناسب معرفت دینی و فرهنگ متعالی توسط نهادهای فرهنگی ذیربط و برقرار نكردن رابطه مناسب و استفاده نكردن زبان قابل فهم جوانان از سوی متولیان فرهنگی از چالش های فراروی این گروه سنی به شمار می رود، اگر این مشكل بخوبی مرتفع نشود ارزش های معنوی و اخلاقی در پیش چشم گروه هایی از جوانان رنگ باخته و بنا به نظر پژوهشگران اجتماعی درصد انحراف افزایش می یابد.
ازدواج یكی از مقوله های مهم دوران جوانی است كه این موضوع به دلایل اقتصادی و فرهنگی كمرنگ شده و به دنبال آن فاصله سنی بین فرزند با والدین بیشتر شده و آسیب هایی از این منظر متوجه خانواده و جامعه خواهد شد.
مشكلات ازدواج جوانان، سال هاست در زمره دغدغه های مسوولان قرار دارد، موضوعی مهمی كه متاسفانه برنامه ریزان و نهادهای مربوط تاكنون نتوانسته اند برای رفع این چالش فراروی جامعه امروز تدابیری بیندیشند.
افزایش سن ازدواج در جامعه، یكی از پدیده های اجتماعی است كه در دنیای معاصر به دنبال تغییر در نهادهای مختلف و در برخی از كاركردهای خانواده بوجود آمده است، اما افزایش آن كم كم به معضلی به نام تجرد قطعی منجر می شود كه عبارت است از وضعیتی كه پسر یا دختر، رده های سنی خاصی را پشت سر می گذارند و امكان ازدواج را از دست می دهند.
تجرد ممكن است به دو صورت در جامعه اتفاق بیفتد به اعتقاد صاحبنظران امر نخست این معضل می تواند ناخواسته یا تحمیلی باشد و دوم اینكه به صورت خودخواسته یا اختیاری صورت گیرد.
سن ازدواج و تشكیل خانواده از عوامل مختلفی تاثیر می پذیرد كه از مهمترین دلایل آن می توان به شرایط اقتصادی، تغییر سبك زندگی و اقتضائات دنیای جدید اشاره كرد و در زمان حاضر بخش زیادی از جوانان كشور به دلیل مشكلات اقتصادی، ناتوانی در تامین هزینه های ازدواج و تامین مسكن نمی توانند به راحتی ازدواج كنند.
سن مناسب برای ازدواج به تاكید كارشناسان بین سنین 20 تا 27 سالگی است و علاوه بر اینكه زمان مناسب ازدواج است، بهترین سن برای باروری و بچه دار شدن و عبور از این سن برای فرزندآوری مخاطراتی به دنبال دارد.
بررسی های وزارت بهداشت نشان می دهد كه ازدواج آسان و در سن مناسب آثار بسیار مهمی در حفظ سلامت و رشد جسمانی، روانی و عاطفی افراد دارد و در صورتی كه افراد در سن مناسب ازدواج كنند، می توانند در زمان مناسب مسئولیت زندگی را شروع كنند و در زندگی خانوادگی موفق باشند.
كارشناسان بهداشتی یقین دارند كه ازدواج در سن مناسب باعث می شود فرد، مسئولیت پذیری بهتری در زندگی داشته باشد و تعالی انسانی در زندگی این افراد بهتر صورت می گیرد.
بررسی دیگری در همین ارتباط نشان می دهد، كسانی كه در سن مناسب ازدواج كردند، در زندگی احساس امنیت بیشتری دارند و كمتر در معرض رفتارهای مخاطره آمیز، مثل مصرف الكل، اعتیاد و رفتارهای جنسی خطرناك قرار می گیرند و رشد عاطفی، فكری و اجتماعی در افراد ازدواج كرده بیشتر از افراد مجرد است.

**خطر ناباروری در كمین دختران مجرد
بالا رفتن سن ازدواج برای دختران آسیب زاست زیرا فرزند آوری آنان شرایط سنی خاصی را می طلبد كه در صورت تاخیر در آن امكان بارآوری و داشتن فرزندان زیاد را از آنان سلب می كند.
كارشناسان مامایی معتقدند سن طلایی بارداری زنان بین 20 تا 30 سال است كه می توانند در این دوره بیشترین فرزندآوری را داشته باشند، كه هر چه سن دختران بالاتر رود، درصد باروری آنان كاهش می یابد و در تمام دنیا شرایط بارداری دختران بعد از 35 سال به خوبی شرایط بارداری آنان قبل از این سن نیست.
بر اساس اعلام وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی، بیش از 13 میلیون جوان مجرد ایرانی كه در آستانه ازدواج هستند، سن مناسب ازدواج را سپری كردند یا در حال سپری كردن این سن هستند كه بیش از یك میلیون نفر آن ها متعلق به استان اصفهان است.

**كاهش سن ازدواج نیازمند تغییر سبك زندگی است
اما با توجه به اینكه ازدواج به عنوان اساسی ترین رویداد زندگی تاثیر بسزایی در ارزش ها، باور و نگرش افراد جامعه دارد، مرحله ای كه در آن لازم است خانواده ها، جوانان را از لحاظ اقتصادی، شناختی، عاطفی و اجتماعی یاری رسانند و با حذف تجملات و رسوم نادرست در جهت دستیابی به ازدواج آسان گام بردارند.
ازدواج آگاهانه و هدفمند و تشكیل خانواده بخش مهم این جریان را شكل می‌دهد و بخش مهمتر، حفظ این پیوند مقدس و هدایت آن در بستری است كه به تولید و تربیت نسل سالم و اثرگذار برای اجتماع ختم گردد.
كارشناسان اجتماعی بر این باورند كه عوامل و روش‌های جامعه ‌شناختی و رفتاری كه همواره از لحاظ دینی هم به آنها توصیه شده است به تحكیم و حفظ این پیوند كمك می‌ كند؛ به ‌طور مثال صبر و گذشت مهمترین عامل پایداری ازدواج است و زنان و مردانی كه در زندگی گذشت كنند به طور قطع هرگز به مرحله جدایی نخواهند رسید.
جامعه ما باید فرهنگ گذشت را در خود نهادینه كند چون كمرنگ شدن آن، به معنی سست شدن پایه‌ های یك زندگی است و در جدایی ‌ها، بسیاری از افراد به ویژه كودكان آسیب خواهند دید و به همین دلیل باید این آسیب و بیماری را با داروی صبر و گذشت درمان كنیم.
با شنیدن واژه ازدواج نخستین موضوعی كه به ذهن‌ ها متبادر می‌ شود، موانع ازدواج است، حداقل برای بسیاری از جوانان كشور كه اكثریت جمعیت ما را تشكیل می‌دهند، ازدواج همچون سنگ بزرگی است كه سر راهشان قرار گرفته است؛ یا باید خود را برای آزمودن آن آماده كنند و یا تغییر مسیر دهند و از خیر آن بگذرند.
واقعیت این است كه همه ما می‌ توانیم با شنیدن خاطرات ازدواج نسل ‌های گذشته به تفاوت زندگی گذشتگان با نسل امروز و در حقیقت گذار جامعه ایرانی از سنت به مدرنیسم پی ببریم.
آن چه امروز در جامعه ما به عنوان دغدغه ازدواج جوانان مطرح می‌ شود حاصل جمع پدیده‌ های متعدد فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی طی دهه‌ های گذشته در كشور است كه با پیشرفت صنعتی، توسعه مدرنیسم و تحولات چشمگیر فرهنگی و اجتماعی زوال سنت‌ ها و ظهور پدیده‌ های نوین را به همراه آورده است.
جامعه ایرانی در كشاكش پذیرفتن قواعد دنیای جدید و دلبسته به سنت‌ ها و آیین گذشتگان، سخت در تلاش است تا هویت خود را از دست ندهد.
مشكلات فرهنگی بیش از عوامل مالی و اقتصادی مانع ازدواج جوانان است و باید رویكرد توجه به ازدواج آسان و پایدار در دستور كار قرار گیرد.
براساس آخرین سرشماری در سال 95، جمعیت كل كشور 79 میلیون و 926 هزار و 279نفر است كه از این تعداد 51 درصد مرد و 49 درصد زن هستند. این در حالی است كه 4 میلیون و 423 هزار و 225 دختر مجرد در سن ازدواج (15 تا 29 سال) و 5 میلیون و 372 هزار و 989 پسر در سن ازدواج (20 تا 34 سال) در كشور داریم.
آمار نشان دهنده بالا رفتن سن ازدواج هم در مردان و هم در زنان است، اما بنا به دلایل روانشناسی و فیزیولوژیكی بالا رفتن سن ازدواج در زنان به مراتب خطرناكتر از بالا رفتن سن ازدواج در مردان است، لذا ابتدا باید چاره ای برای كاهش سن ازدواج دختران جست.
خبرگزاری جمهوری اسلامی استان اصفهان در همین ارتباط میزگردی با عنوان 'افزایش سن ازدواج جوانان، پیامدها و راهكارها' با حضور مجتبی یكتا منش معاون فناوری اطلاعات و آمارهای جمعیتی اداره كل ثبت احوال اصفهان، حسین خاكشور كارشناس مسئول واحد مشاوره اداره كل بهزیستی استان اصفهان، حسین بهرامی كارشناس آمار اداره كل ثبت احوال اصفهان، علیرضا معماریان استاد دانشگاه و رئیس انجمن روانشناسان مثبت گرا ایران و علی رحمانی استاد جامعه شناس دانشگاه برگزار كرد.

**رفتارهای غلط اجتماعی انگیزه ازدواج را از بین برد
استاد جامعه شناس دانشگاه با اشاره به سن ازدواج در 40 سال گذشته، گفت: در آن دوران حداكثر سن ازدواج 20 سال بود و با گذشت زمان تاخیر 10 ساله در این امر مهم ایجاد شده است.
علی رحمانی با بیان اینكه برنامه منسجم و هدفمندی برای كشور وجود نداشته است، افزود: در یك مقطع سنی بر افزایش فرزندآوری و در یك مقطع كاهش فرزندآوری تاكید شده و این فعالیت بدون برنامه به تفكرات اجتماعی مردم صدمه زده است.
وی ادامه داد: مشكلات اجتماعی ناشی از بی برنامگی به پایه و تفكرات جامعه صدمه وارد كه ترس از ازدواج و فرزندآوری نتیجه همین اقدامات است كه جوان با مشاهده نابسامانی اقتصادی و یا نبود زیر ساخت برای فعالیت های اجتماعی از تشكیل خانواده و فرزند آوری جلوگیری كرده است.
وی اضافه كرد: در سال های 60 -64 به دلیل آمار بالای جمعیت دانش آموزان و نبود مدرسه مشكلات زیادی برای جامعه ایجاد شده كه این مشكلات، از افزایش آمار اعضای خانواده ها جلوگیری كرده است.

**ناامیدی انگیزه جوانان را از بین برده است
این جامعه شناس با انتقاد از فضای تخریب در جامعه و انتشار اخبار ناامید كننده، بیان كرد: این چنین خبرهایی نا امیدی را در جامعه گسترش داده و از انجام ازدواج و اتفاقاتی از این قبیل جلوگیری می كند.
وی اضافه كرد: انتشار اخبار و شایعه كه فضای جامعه را نا امید كند به ترس و از بین رفتن انگیزه جوانان برای زندگی منجر می شود و در چنین شرایطی مشكلات اجتماعی از جمله ایجاد مزاحمت برای نوامیس، رفتار پرخطر جنسی و اختلافات اجتماعی افزایش می یابد.

** به جای سخنرانی برای ازدواج كردن راهكار ارایه شود
رحمانی با بیان اینكه مسئولان باید برای پیشگیری از مشكلات اجتماعی به جای سخنرانی راهكار سنجی كنند، اظهارداشت: بهره گیری از نظرات استادان و افراد صاحبنظر، انجام فعالیت های آموزشی و سیستمی و رسمی و توسعه كشور بر اساس برنامه راهبردی و هدفمند می تواند از بروز مشكلات آینده و رفع چالش های فعلی جلوگیری كند.
وی ادامه داد: سازمان های مرتبط با آسیب های اجتماعی باید از فعالیت دستوری بالا به پایین خوداری كنند و نظرات كارشناسی محلی و اظهار نظرهای متخصصان را مورد توجه قرار داده و با بومی سازی طرح ها بر اساس موقعیت هر منطقه طرح هایی اجرا كنند.
وی بر كنترل ترویج اخبار منفی و شایعه پراكنی ها تاكید كرد و افزود: انتشار اخبار منفی در جامعه و تخریب شخصیت های مهم اجتماعی به ایجاد نا امیدی منجر می شود و از این جهت باید این رفتار كنترل و اخبار امیدوار كننده توسعه یابد.
این استاد جامعه شناسی اختصاص حداقلی پول به هر فرد ایرانی را برای رفع بسیاری از چالش های اجتماعی مهم اعلام كرد و گفت: مدیریت منابع مالی كشور و اختصاص اعتبار مشخص برای همه افراد جامعه در جهت فقرزدایی به رفع مشكلات اقتصادی مردم كمك می كند كه این مدل در بسیاری از كشورها وجود دارد.
وی با بیان اینكه آموزش مهارت های زندگی از اقدامات مهم در رفع معضلات اجتماعی از جمله تشكیل خانواده و جلوگیری از طلاق است، اظهارداشت: بسیاری از ازدواج های جوانان با هدف و مهارت نیست و به همین دلیل افراد مهارت زندگی مشترك را فرا نگرفته و در محیط زندگی با مشكل روبرو می شوند.
وی اضافه كرد: نبود آگاهی نسبت به مسئولیت خانوادگی در بین جوانان باعث شده تا اینكه جوانان نسبت به ازدواج و تشكیل خانواده همت نكنند.
رحمانی پیش بینی فرآیند آموزشی اجباری و هدفمند برای ازدواج را لازم دانست و گفت: دوره آموزشی پیش از ازدواج باید اجباری و با سرفصل های مورد نیاز و در یك مقطع زمانی مناسب انجام گیرد و بهترین زمان در دوران متوسطه اول و دوم است.

**جوانان با بحران هویت روبرو شدند
استاد دانشگاه و رئیس انجمن روانشناسان مثبت گرا ایران با بیان اینكه باور و اراده فردی در برون رفت از مشكلات بسیار موثر و كارآمد است، گفت: افراد در برابر مشكلات زندگی باید توانمند شده و در برابر مشكلات قهرمان شوند.
علیرضا معماریان با بیان اینكه جوانان با بحران هویت روبرو شده اند، افزود: درك واقعی از زندگی و ایجاد زندگی معنا دار به جوانان برای پیشرفت و رفع مشكلات خود فرصت می دهد و باید روی افكار آن ها برنامه ریزی كرد تا اینكه قادر به خروج از مشكلات خود باشند.
وی ادامه داد: توانمندسازی جامعه در برابر مشكلات با رفتارهای مهم از جمله صبر، تاب آوری، گذشت و امید به آینده به پیشگیری از آسیب های اجتماعی و افزایش سنت های حسنه از جمله ازدواج كمك می كند و باید جوانان نگاه به جنبه های مثبت زندگی را بیاموزند.
این روانشناس با بیان اینكه مشكلات نباید تبدیل به بحران شود، خاطرنشان كرد: بزرگنمایی مشكلات و بی توجهی به نیازهای اصلی زندگی افراد و جنبه های امیدبخش آن سبب بحرانی شدن مشكلات شده است.
وی سرمایه گذاری بر روی مادران به جهت گسترش فرهنگ های صحیح زندگی در خانواده را مهم اعلام كرد و گفت: اعضای خانواده در كنار همدیگر باید روش های صحیح زندگی از جمله گذشت، صبر و مهربانی را بیاموزند و نباید اختلافات خانوادگی گسترش پیدا كند.
وی اضافه كرد: فرزندانی كه در زندگی خانوادگی و رفتار پدر و مادر خود اختلافات و دعوا را می بینند آن ها در تصمیم گیری های آینده خود دچار مشكل می شوند.
معماریان با بیان اینكه متولیان اجرای فعالیت های آموزشی و فرهنگی در كشور زیاد هستند، گفت: با توجه به این مشكلات مشخص نیست مسئولیت این چالش ها با چه كسی است و بیشتر اقدامات انجام شده متناسب با نیاز جامعه نیست و محتوای خوب ارائه نمی شود.

**رفتارهای صحیح فردی و اجتماعی آموزش داده شود
رئیس انجمن روانشناسان مثبت گرا ایران با اشاره به اینكه جامعه ساخته شده از تك تك افراد است، گفت: باید رفتارهای صحیح فردی و اجتماعی آموزش داده شود و افراد بهترین نوع رفتار در زندگی را بیاموزند.
وی با بیان اینكه صبر و گذشت در جامعه ما كاهش یافته است، افزود: در جامعه به این شاخصه اخلاقی برای پیشرفت و تعالی بسیاری نیازمندیم اما به دلیل كاهش تاب آوری در برابر مشكلات شكست می خوریم و قادر به ادامه مسیر زندگی نیستیم.
معماریان با بیان اینكه آموزه های اسلامی در جامعه كاربردی نشده است، خاطرنشان كرد: در كشورهای غیر اسلامی مفاهیم دینی و اعتقادی مسلمانان و شیعیان بیش از كشورهای اسلامی كاربردی و اجرایی شده و این موضوع به رشد آن جامعه كمك كرده است.
وی ادامه داد: اگر در كشور ما مفاهیم صبر، گذشت و تحمل سختی ها كه اسلام بر آن ها بسیاری تاكید كرده در زندگی اجرا شود آنگاه مشكلات پیش روی ازدواج آسان و دختر و پسر جوان در برابر ناملایمتی ها و معضلات صبر و گذشت از خود نشان می دهند.

**هدف ازدواج برای جوانان مشخص نیست
كارشناس مسئول واحد مشاوره اداره كل بهزیستی استان اصفهان، با بیان اینكه بسیاری از جوانان هدف از ازدواج را به طور كامل نمی دانند، گفت: الگوگیری از بزرگترها و سایر افراد جامعه، تامین نیازجنسی، تامین نیاز های عاطفی و عشق و دوستی از عوامل ازدواج در بین بیشتر جوانان است.
حسین خاكشور با بیان اینكه باید هدف گذاری صحیح برای تشكیل خانواده وجود داشته باشد، افزود: اگر جوانان هدف درستی برای ازدواج داشته باشند آنگاه تمایل به ازدواج به دور از مسائل حاشیه ای همانند تجمل گرایی انجام می شود و زندگی آن ها از طلاق و اختلافات خانوادگی مصون می ماند.
وی ادامه داد: هدف گذاری صحیح برای تشكیل زندگی مشترك توسط جوانان نیازمند ارائه آموزش های زندگی به خانواده ها و جوانان است تا اینكه بر اساس این آموزش ها زندگی مشترك خود را با یك فرد متناسب و هم فرهنگ با خود تشكیل دهند.
وی با بیان اینكه كشورمان در حال توسعه است و زندگی های سنتی در حال تبدیل به زندگی صنعتی است، گفت: این مسیر گذر پیامدهای منفی همانند افزایش سن ازدواج، طلاق و كاهش سن بلوغ هیجانی شده اما باید برای چنین وضعیتی فعالیت های آموزشی و فرهنگی انجام شود.
كارشناس مسئول واحد مشاوره اداره كل بهزیستی استان اصفهان، نابسمانی اقتصادی در كشور را از موانع پیش روی ازدواج اعلام كرد و گفت: بیكاری، نبود امنیت شغلی، افزایش توقعات و نبود تناسب بین درآمد و هزینه های زندگی مانعی برای ازدواج جوانان است.
وی با بیان اینكه فرد، اجتماع و خانواده باید برای رفع چنین چالش مهمی كه به دنبال آن آسیب های دیگر ایجاد می شود، برنامه ریزی و راهكارسنجی كنند، تصریح كرد: آموزش مهارت های زندگی به جوانان در دوران متوسطه، ارتقای فرهنگ مهارت های زندگی در جامعه، آگاه سازی خانواده ها و گسترش فرهنگ های صحیح مانند ازدواج آسان از جمله مولفه های موثر در كاهش سن ازدواج است.
وی با انتقاد از اینكه آموزش های مهارت های زندگی در زمان خاص و موثر بیان نمی شود، اظهارداشت: باید در دوران مدرسه مفاهیم زندگی برای افراد به صورت سرفصل های متعدد و متناسب با سن بیان شود و این مفاهیم در هنگام ازدواج نباید مختصر بیان شود.
خاكشور سخت گیری در ازدواج و بی توجهی به مشكلات ناشی از افزایش سن را از معضلات اجتماعی پیش روی تامین نیاز جوانان بیان كرد و گفت: خانواده ها باید بیشتر نسبت به عواقب این رفتارهای غیرصحیح خود آشنا شوند و در این خصوص نهادهای اجتماعی و رسانه ها نقش موثری دارند.
وی ادامه داد: تحصیلات عالیه جوانان نباید مانع از ازدواج بشود و دختر و پسر جوان به دلیل مدرك تحصیلی بالا و یا موقعیت اجتماعی برای انجام این سنت حسنه مانع تراشی نكنند.

**نرخ ازدواج به ازای هر هزار نفر در اصفهان 5.9 است
معاون فناوری اطلاعات و آمارهای جمعیتی اداره كل ثبت احوال اصفهان، با بیان اینكه در 9 ماهه امسال 20 هزار و 789 ازدواج در این استان انجام شد، گفت: این تعداد واقعه ازدواج در مقایسه با زمان مشابه سال قبل سه درصد رشد داشته است.
مجتبی یكتامنش اضافه كرد: با توجه به اینكه در این 9 ماهه ایام سوگواری امام حسین(ع) بوده است و ازدواج انجام نشده امكان افزایش آمار بیش از این وجود دارد.
وی نرخ ازدواج به ازای هر هزار نفر در استان اصفهان 5.9 اعلام كرد و افزود: این نرخ در مقایسه با میانگین كشوری برابر است و اصفهان رتبه 17 ازدواج جوانان را در بین سایر استان های كشور دارد.
معاون فناوری اطلاعات و آمارهای جمعیتی اداره كل ثبت احوال اصفهان با اشاره به سن ازدواج دختران و پسران در این استان اظهارداشت: بیشترین فراوانی سن ازدواج در دخترها در گروه سنی 24-29 سال و در بین پسرها بین 29-34 سال است.
جمعیت استان اصفهان افزون بر پنج میلیون نفر هستند.
7131/6026