محمد كاظمی روز جمعه در گفت و گو با خبرنگار علمی ایرنا افزود: بررسی های كارشناسی نشان می دهد كه فقط 10درصد از ناوگان حمل و نقل شهر تهران، فرسوده است در حالی كه منجر به انتشار حدود 50 درصد ذرات معلق ناشی از حمل و نقل در هوا می شود.
وی ادامه داد: بنابراین تمركز راهكارها روی ناوگان فرسوده به خصوص خودروهای دیزلی فرسوده می‌تواند با صرف هزینه‌های كمتر، تاثیر بیشتری در كاهش آلودگی هوای تهران داشته باشد.
عضو شبكه كانون های تفكر ایران گفت: آلودگی هوای شهر تهران با توجه به خسارت های مستقیم و غیرمستقیمی كه به زندگی شهری وارد می كند، یكی از مهمترین چالش‌هایی است كه افراد و نهادهای مختلفی را درگیر خود كرده است، با توجه به اینكه شالوده حل مشكلات اساسی كشور، شناخت دقیق مساله است، بنابراین در برخورد با مشكل آلودگی هوای تهران نیز لازم است این پدیده به طور كامل شناسایی شود.
وی افزود: به همین منظور ضروری است در دو لایه «شناخت آلاینده اصلی» و «شناخت منابع انتشار ذرات معلق» بررسی های دقیق كارشناسی صورت گیرد.
كاظمی با اشاره به شناخت آلاینده اصلی هوای تهران گفت: بررسی های كارشناسی نشان می‌دهد ذرات معلق كمتر از 2.5 میكرون (PM2.5) عامل اصلی آلودگی هوای تهران است، بر اساس گزارش كیفیت هوای تهران در سال گذشته، منشاء 101 روز از 108 روز با شرایط هوای ناسالم در شهر تهران، غلظت بیش از حد مجاز این آلاینده در هوا بوده؛ روندی كه در آمار سال های پیش از آن هم قابل مشاهده است.
وی افزود: همچنین بانك جهانی در سال 2018، میزان خسارت وارده به سلامت عمومی شهر تهران ناشی از آلاینده ذرات معلق كمتر از 2.5 میكرون را 2.6 میلیارد دلار برآورد كرده است، همچنین با توجه به تحمیل هزینه های غیرمستقیم همچون تعطیلی ادارات و مدارس، این خسارت بیشتر هم خواهد بود بنابراین به‌منظور كاهش این خسارات ضروری است نسبت به كاهش انتشار این آلاینده در هوای شهر تهران اقدامات جدی صورت گیرد.
این پژوهشگر حوزه سیاستگذاری محیط زیست در ادامه به شناخت منابع انتشار ذرات معلق تهران اشاره كرد و گفت: دومین لایه در شناخت مساله این است كه منابع انتشار دهنده این آلاینده به طور دقیق شناسایی شود كه اصطلاحا منشاء یابی ذرات معلق خوانده می شود.
وی افزود: در این زمینه، گزارش سیاهه انتشار مورد توجه مسوولان قرار گرفته كه بررسی های دقیق كارشناسی نشان داده‌اند، این مطالعه با توجه به در نظر نگرفتن ذرات معلق ثانویه و ذرات با منشاء طبیعی مانند گرد و غبار، دقت و كفایت لازم برای تصمیم‌گیری های بعدی را ندارد.
كاظمی ادامه داد: همچنین در این بررسی ها با رفع نواقص موجود و تركیب مطالعات مختلف در این زمینه، سهم دقیق هر كدام از وسایل نقلیه مشخص شد كه مطابق این منشاء یابی، وسایل نقلیه به عنوان بزرگترین منبع انتشار PM2.5، حدودا سهم 65 درصدی در انتشار آلاینده اصلی هوای تهران دارند. همچنین سهم خودروهای سواری و موتورسیكلت با هم حدود 30 درصد و سهم خودروهای دیزلی 26 درصد است.
وی گفت: علاوه بر نتایجی كه از سهم بندی واقعی وسایل نقلیه در انتشار ذرات معلق به دست آمد، مطالعات مختلف، تاثیر عوامل دیگری را در میزان واقعی آلایندگی آنها بررسی كردند كه از جمله این عوامل موثر می توان به تعداد و سن ناوگان حمل و نقل اشاره كرد.
كاظمی افزود: خودروهای سواری با اختصاص سهم 16 درصدی، بزرگترین منبع انتشار PM2.5 هستند، در ابتدا این گونه به نظر می رسد كه برای كاهش آلودگی هوای تهران لازم است راهكارهایی در راستای كاهش انتشار PM2.5 ناشی از خودروهای شخصی اتخاذ شود در حالی كه این سهم 16 درصدی از تعداد بیش از 3 میلیون خودروی شخصی (در سال 1393) به دست آمده است.
وی ادامه داد: از سوی دیگر سهم 10 درصدی كامیون‌ها در انتشار PM2.5، ناشی از تعداد حدود 85 هزار كامیونی است كه در سطح شهر تهران تردد می كنند بنابراین با یك محاسبه ریاضی ساده می‌توان گفت كه هر كامیون به اندازه 25 خودروی شخصی در انتشار PM2.5 نقش دارد.
كاظمی اظهار داشت: با افزایش سن یك خودرو، میزان آلایندگی آن افزایش می یابد. در یكی از همین مطالعات نشان داده شد كه آلایندگی خودروهای دیزلی 20ساله، حدود 20 برابر خودروهای دیزلی نو و آلایندگی وسایل نقلیه بنزینی 20ساله، حدود 8 برابر وسایل نقلیه بنزینی نو است بنابراین تمام خودروهای درحال تردد به یك اندازه آلایندگی ندارند از این‌رو لازم است بین آنها تفكیك قائل شد.
وی گفت: با توجه این مسائل، تاثیر هركدام از پارامترهای سن و تعداد در تحلیل های مربوط به میزان آلایندگی وسایل نقلیه مشخص شد، همچنین با توجه به اهمیت ویژه پارامتر سن، یك طبقه بندی معمول در دنیا وجود دارد كه ناوگان وسایل نقلیه را به دو دسته فرسوده و غیرفرسوده تقسیم می كند.
كاظمی ادامه داد: با توجه به مصوبه هیات وزیران در تاریخ 21 شهریورماه 97 درخصوص آیین‌نامه اجرایی ماده (8) قانون هوای پاك، سن فرسودگی وسایل نقلیه موتوری تعیین شد، با استفاده از سن فرسودگی تعیین شده و اطلاعات موجود در گزارش سیاهه انتشار منابع متحرك شهر تهران، این نتیجه به دست می آید كه فقط 10 درصد از وسایل نقلیه شهر تهران جزو ناوگان فرسوده محسوب می شوند.
وی به سهم ناوگان فرسوده و غیرفرسوده وسایل نقلیه در انتشار PM2.5 شهر تهران اشاره كرد و گفت: ناوگان فرسوده حمل و نقل، 32 درصد از انتشار ذرات معلق شهر تهران را به خود اختصاص می دهند، به عبارت دیگر ناوگان فرسوده، حدود 50 درصد آلایندگی وسایل نقلیه را تولید می كنند این به آن معنا است كه فقط 10 درصد از وسایل نقلیه در حال تردد در شهر تهران، منجر به انتشار حدود 50 درصد آلایندگی ناشی از آنها می شود.
وی افزود: از طرفی این تقسیم‌بندی در مورد خودروهای بنزینی و دیزلی رفتار متفاوتی از خود نشان می دهد، به طوری كه آلایندگی ناوگان فرسوده در خودروهای دیزلی بسیار بیشتر از بنزینی ها است. نتایج نشان می دهد كه حدود 95 درصد آلایندگی مینی بوس ها و 70 درصد ذرات معلق منتشر شده از اتوبوس‌ها و كامیون‌ها ناشی از ناوگان فرسوده آنها است.
پژوهشگر حوزه سیاستگذاری محیط زیست ادامه داد: در نهایت با در نظر گرفتن عامل سن خودروها مشخص شد كه تمركز روی ناوگان فرسوده باید به اندازه توجه به غیر فرسوده‌ها باشد، همچنین لازم است در تصمیم گیری های مربوط به راهكارهای كاهش آلودگی هوای تهران، این مساله در نظر گرفته شود كه ناوگان فرسوده در عین تعداد بسیار اندك، سهم قابل توجهی در انتشار ذرات معلق دارند از این رو معطوف كردن راهكارها به ناوگان فرسوده به خصوص خودروهای دیزلی فرسوده می تواند با صرف هزینه كمتری، تاثیر بیشتری در كاهش آلودگی هوای تهران داشته باشد.
علمی 9014**9129
تهران- ایرنا- پژوهشگر حوزه سیاستگذاری محیط زیست گفت: تمركز روی ناوگان فرسوده حمل و نقل، كلید حل مشكل آلودگی هوای كلانشهرها به ویژه تهران است.
