به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، خبر حذف كنكور دو هفته پیش با پیام توئیتری سید محمد بطحایی وزیر آموزش و پرورش پر سر و صدا شد. وی این توئیت را در صفحه شخصی اش با هشتك خداحافظ كنكور منتشر كرد و در این توئیت اعلام كرد كنكور برای 85 درصد از رشته های دانشگاهی حذف شده است.
وزیر آموزش و پرورش در این توئیت نوشته بود «امروز چهارشنبه ساعت 6:30 صبح جلسه تعیین تكلیف نهایی كنكور سال آینده برگزار شد. ورود به 85 درصد ظرفیت دانشگاه ها نیازی به شركت در كنكور و تحمل اضطراب های طاقت فرسا ندارد و صرفا سوابق تحصیلی ملاك عمل است. از همراهی وزارت علوم برای این موفقیت متشكرم. خداحافظ كنكور!».
اگرچه این پیام توییتری نوعی خداحافظی گرم با غول كنكور محسوب می شد اما داستان های بسیار و اما و اگر های بسیاری در خصوص جزییات این خبر وجود داشت كه به نظر می رسد تداخلات و تناقضاتی با یكدیگر داشته باشند. به عنوان مثال آیا باید معدل سه سال آخر و یا تنها معدل امتحانات نهایی پایه دوازدهم و یا پایه یازدهم و دوازدهم محاسبه شود . این ابهامات و كشمكش ها بین مسوولین در مورد خبر حذف كنكور و جزییات آن همچنان وجود دارد.
در هر حال پر واضح است كه داستان حذف كنكور كه از سال 92 مطرح شد، امسال یعنی برای كنكور 98 اجرا شود. كنكور كه تا قبل از این از جمله دغدغه های خانواده ها به شمار می رود و به عنوان یكی از منابع استرس زا برای آنها بود هم اینك نیز تاثیر خود را حفظ كرده است. نه تنها به دلیل وجود ابهامات در خصوص معدل بلكه حتی در مورد رقابت شدیدی كه بین رشته های خاص وجود دارد، این استرس افزایش پیدا كرده است. چه بسا عده ای از متخصصان بازگشت به شیوه قدیم اجرای كنكور را در شرایط فعلی بهتر و موثر تر از شیوه جدید آن می دانند.
با این وجود همانطور كه هر امری دارای كاركردهای مثبت و منفی است باید گفت غول كنكور نیز عاری از این امر نبوده و دارای آثار و تبعاتی است كه باید مورد توجه قرار گیرد و به این نتیجه رسید كه كدامیك از جوانب آن ( مثبت یا منفی) بر دیگری غلبه می كند و تنها با در نظر گرفتن این جوانب است كه می توان تصمیم بهتر و موثر را گرفت.
** كاهش اضطراب و استرس ناشی از كنكور
میمنت عابدینی عضو هیات علمی رشته علوم تربیتی دانشگاه مازندران در خصوص حذف كنكور و تاثیرش بر وضعیت روانی و خصوصا میزان استرس دانش آموزان به پژوهشگر ایرنا گفت: كنكور در ایران برای هر دانش آموزی معنا و مفهوم خاص خود را دارد. در گذشته ای نه چندان دور غول عظیمی در نظر گرفته می شد اما امروزه شاید همچون گذشته این گونه تعبیر نشود. بالاخره دانش آموزان برای ورود به آموزش عالی باید این پل را پشت سر بگذارند و هر كسی كه موفق تر عمل كند از این پل رد می شود و در غیر این صورت برچسب پشت كنكوری به آن دانش آموز زده می شود.
وی افزود: برای بسیاری از دانش آموزان زندگی به دو نیمه قبل از كنكور و بعد از كنكور تقسیم می شود. اینگونه دانش آموزان از دوره ابتدایی خود را برای كنكور آماده می كنند و در كلاس های مختلفی حضور دارند. در واقع هدفمند برای حضور در كنكور از همان دوره ابتدایی آموزش می بینند. می شود نقاط قوت و ضعیفی برای حذف پدیده كنكور ارائه كرد كه یكی از نقاط قوتی كه برای آن وجود دارد، حذف استرسی است كه به كنكور بر می گردد.
در همین حال بسیاری معتقد بر آن هستند كه برگزاری كنكور به شیوه تستی معیار مناسبی برای ارزیابی دانش یك فرد و تعیین سرنوشت آن نیست. از این رو انتقاداتی به روش تستی كنكور وارد كردند كه از جمله آنها این بود كه موجب اضطراب و فشار روانی زیادی به داوطلبان می‌شود. همچنین برخی اعتقاد داشتند كه سنجش سطح علمی یك فرد در طول زمان و نه در چند ساعت امكان پذیر است.
**حذف موسسات كنكور
از دیگر نقاط قوت این طرح را می توان در حذف موسسات كنكور دانست. از اوایل دهه 1370 بود كه سر و كله ناشران كتاب های مرسوم به كمك آموزشی در جریان ماراتن كنكور پیدا شد. كتاب هایی كه قرار بود كمك حال دانش آموزان متقاضی ورود به دنشگاه ها باشند به اصل ماجرا تبدیل شدند. تبلیغات ناشران كتاب های كمك آموزشی تمام رسانه ها اعم از تلویزیون و تبلیغات محیطی شهر ها را پر كرد. ناشران وعده می دادند كه با هزینه های مشخصی با استفاده از كتاب ها، سی دی ها، دی وی دی ها و كنكورهای آزمایشی، قبولی متقاضیان را تضمین می كنند. گسترش موسسات كنكور و ناشران كتاب های كمك درسی، مقوله آموزش عالی را به یك بازار سود آور برای یك گروه خاص تبدیل كرد.
از «قلم چی» گرفته تا « گاج» و « مدرسان شریف» و چندین و چند ناشر دیگر بازار كنكور را در اختیار گرفته اند. این موسسات در شرایط بد اقتصادی و تعطیلی بسیاری از ناشران همچنان جایگاه مناسب و در خوری داشتند بطوریكه این امر ضمن درآمدزایی برای موسسات كنكور كه از آن بسیار به عنوان مافیای كنكور یاد می شد سبب گردید دانش آموزانی كه از سرمایه مادی برخوردار هستند با دسترسی به كلاس‌های آموزشی گران بتوانند به راحتی از سد كنكور تستی عبور كنند و در رشته های خوبی قبول شوند. خود این امر به نحوی عدالت آموزشی را زیر سوال می برد. چون معمولا فرزندان اقشار ثروتمند كه توانایی بر خورداری از این امكانات را داشتند به مراتب قادر بودند به وضعیت بهتری در كنكور و در امتحانات دست یابند. این امر به نحوی اعتراض اقشار ضعیف و كم درآمد جامعه را به همراه داشت كه به دلیل عدم توانایی مالی فرزندانشان قادر به بهره مندی از این امكانات نبودند.
** افزایش اضطراب و استرس ناشی از حذف كنكور
از جمله نقاط ضعف حذف كنكور سراسری افزایش اضطراب ها و استرس هایی است كه دانش آموزان سال آخر با آن مواجه هستند.
عابدینی در این خصوص گفت: اگرچه هدف از حذف كنكور این بود كه استرس و اضطراب از روی دانش آموزان برداشته شود و آنها بتوانند به راحتی تحصیل كنند و رشته مورد نظرشان را در دانشگاه انتخاب كنند اما اینكه سوابق تحصیلی هم صرفا در یك سال خلاصه شود نیز فشار روانی بیشتری به دانش آموزان وارد می كند. تا چند سال بعد از حذف كنكور استرس های دیگری جایگزین استرس قبلی می شود و پیش بینی می شود كه بطور میانگین اگر در گذشته استرس به یك سال یا دو سال قبل از كنكور بر می گشت اكنون به سال های بیشتری كشیده شود. چون برای ورود به دانشگاه معدل و میانگین شرط است.
** نمره فروشی در مدارس
از جمله انتقاداتی كه بر طرح حذف كنكور وارد است، رواج نمره فروشی در مدارس است. با اعلام تغییرات كنكور و تاثیر سوابق تحصیلی در كنكور، مخالفان به رعایت عدالت آموزشی در این شیوه مشكوك بودند. آنها اعتقاد دارند كه پذیرش براساس سوابق تحصیلی یا تاثیر سوابق تحصیلی در آزمون باعث نمره فروشی خواهد شد. كماكان هم در سال‌های گذشته شاهد بودیم كه در برخی مدارس غیر دولتی دانش آموزن ضمن برخوردای از امكانات آموزشی بیشتر به راحتی هم می‌توانستند نمره‌های بالا كسب كنند.
همچنین یكی از اتفاقاتی كه شاهد آن بوده ایم فروش سوالات امتحان نهایی در بعضی از سال‌ها بوده است. این مسائل در رسانه‌ها هم بازتاب گسترده‌ای داشته است.ممكن است جذب داوطلبان براساس سوابق تحصیلی و یا تاثیر قطعی آن در آزمون صرفا باعث انتقال بازار كنكور از بیرون مدارس به داخل مدارس و ترویج بساط نمره فروشی شود.
اگرچه مسوولین مدعی هستند ساز و كاری اندیشیده اند كه مبتنی بر این است كه نمراتی كه امتحان آن بصورت نهایی برگزار می شود ملاك عمل است نه امتحاناتی كه داخل مدارس برگزار می شود. انها معتقد هستند هیچ راهی برای بی عدالتی یا نمره دادن بی مورد پیش نیاید. امتحانات نهایی ضوابطی دارد كه مركز سنجش وزارت آموزش و پرورش هر سال بنا بر آن برگزار می كند. دانش آموز در حوزه امتحان می دهد و بر اساس ضوابط تعریف شده، برگه تصحیح، بازبینی و اعلام نتیجه می شود و به هیچ وجه در اختیار معلم مربوطه نیست و زمینه نمره فروشی هم فراهم نخواهد شد.
** نكته آخر:
عابدینی در نهایت اظهار داشت: بنده كنكور را به عنوان یك روش كه در یك روز و در یك بعد زمانی بخواهد دانش آموزان را مورد سنجش قرار بدهد و حالا اینكه سوالات استاندارد باشد یا نباشد اصلا موافق نیستم اما در حال حاضر بهترین فیلتری كه با توجه به بافت و شرایط جامعه ما می توانست وجود داشته باشد همان كنكور است. اگر چه كه ما می دانیم استعداد یك بخش اثر گذار برای قبولی در كنكور و یا موفقیت های تحصیلی است اما امكانات و شرایط نیز یك بخش دیگری از این قضیه است.
با وجود كنكور شرایط و امكانات قبلی شاید كم رنگ تر بوده و استعداد ها و تلاش فرد در كنار آن نقش مهمتری داشته است. اما وقتی شما كنكور را حذف می كنید به نظر می رسد آن دانش آموزی كه از لحاظ امكانات و شرایط وضعیت مطلوبتری دارد برای ورود به آموزش عالی هم موفق تر عمل می كند و این وضع برای دانش آموزانی كه به لحاظ مالی توانایی فراهم كردن این امكانات و شرایط را ندارند یا در مناطقی زندگی می كنند كه به دور از بسیاری از امكانات هستند دیگر نمی توانند موفق باشند. چون آن استعداد ها در جای خودش قرار دارد اما آن شرایط و امكاناتی كه كمك می كند معدل دانش آموزان بالاتر برود برای این دسته از افراد فراهم نیست.
پژوهشم**م-ا**1552
تهران- ایرنا- حذف كنكور به عنوان یكی از دغدغه ها و نگرانی های خانواده ها، با تغییراتی كه اخیرا در نحوه اجرای آن پیش آمده است، به نظر می رسد نه تنها نتوانسته از میزان اضطراب ها بكاهد بلكه به منبعی از ابهامات و تنش های روانی والدین و دانش آموزان تبدیل شده است.
