به گزارش ایرنا، سخنرانان این آیین كه در تالار حافظ شیراز برپا شد، شعرهای این شاعر معاصر را بازتاب دهنده شیراز، فرهنگ و آیین های كهن این شهر دانستند.
سمندر در سال 1316 خورشیدی در شیراز زاده شد و هفدهم دی ماه جاری در سن 81 سالگی چشم بر دنیا بست.
** دوست جِنگ مردم شیراز
نویسنده و پژوهشگر فرهنگ عامه فارس در این آیین گفت: شیراز را باید در مجموعه شعرهای فاخر سمندر جست و جو كرد. مردم شیراز هنوز آب، گل، سبزه، باغ و محبت را می‌فهمند و حق شناس‌اند و محبت را با محبت پاسخ می‌دهند؛ از همین رو است كه سمندر و شعر شیرینش را هرگز فراموش نمی‌كنند.
ابوالقاسم فقیری با بیان اینكه مگر می‌شود شیرازی باشی با كتاب آشتی باشی و بیژن را نشناسی، گفت: بیژن سمندر دوست جِنگ مردم شیراز بود.
این نویسنده شیرازی عنوان كرد: هنوز هستند شیرازی‌هایی كه واژه مرگ را در تداول عامیانه به كار نمی‌برند و به جایش می‌گویند 'فلانی همچی' شد گویی از واژه مرگ هراس دارند و حال باید بگوییم سمندر همچی شد؛ چراكه هر آمدنی رفتنی دارد.
او با یادكرد از خاطره بیژن سمندر كه هر سال عید نوروز برای او نامه و اثری تازه ارسال می‌كرد، گفت: مثل هر شیرازی شعر شیرازی را دوست دارم. بیژن سمندر را شاعری به قاعده می‌دانم. او شعر شیرازی را به كمال می‌شناخت و خاطرخواه مردم شیراز بود.
** سمندر قافله سالار گویش شیرازی است
فقیری سمندر را قافله سالار گویش شیرازی دانست و ابراز داشت: آنان كه همچون احد ده بزرگی، یدالله طارمی، اسماعیل عسلی و حمید روزی طلب امروز شعر شیرازی می‌سرایند، جملگی تحت تاثیر شعر استاد سمندر هستند.
پژوهشگر فرهنگ عامه فارس با بیان اینكه سمندر با شعر شیراز به ویژه در جمع شیرازیانِ دل به نشاط، خوش درخشید، عنوان كرد: او بعد‌ها كتاب شعر شهر و شیراز از گل بهترو را به چاپ رساند، اشعار او خوشخوان و شیرین است و با مخاطبانش زود ارتباط برقرار می‌كند.
او اظهار داشت: فرهنگ برای ما شیرازی‌ها عزیز است. ما با این فرهنگ بالیده و بزرگ شده‌ایم و اگر آن را از ما بگیرند، در گستره زندگی نابود خواهیم شد. شیرازی با دل به همه آشنا بودنش و پاك بودنش و بخشش و گذشتش زنده است و اگر این خلق و خو را از شیرازی بگیرند، چیزی نداریم سوغات به دیگران پیشكش كنیم.
** اشعار سمندر موجب ماندگاری گویش شیراز شد
رئیس مركز اسناد و كتابخانه ملی فارس نیز در این آیین گفت: بیژن سمندر شاعر، ترانه سرا و موسیقیدان فقید با لحن خوش و طبعی دلكش موجب ماندگاری و زنده نگه داشتن گویش شیرازی و ثبت باورهای كهن مردم این شهر شد.
كوروش كمالی سروستانی با بیان اینكه بیژن سمندر به چندین هنر آراسته بود، گفت: شعر و موسیقی و خط برای او جهانی معنایی بود كه به واسطه‌اش اندیشه را به تصویر می‌كشید.
وی خاطرنشان كرد: بیشتر خاطرات شیرین ما با ترانه‌های ماندگار او پیوند خورده است؛ اما در روزگاری در غربت شعرهایی سروده بود كه نشان از غم غربت و پیوند با شیراز داشت.
رئیس مركز اسناد و كتابخانه ملی فارس با اشاره به اینكه سوگ‌مویه‌های بیژن در كالبد واژگانی ادا شد كه شرنگ غربت را به كام جانش می‌نشاند، سمندر را مردی از قبیله شعر و احساس خواند كه غربت او را به رخوت سكوت برد.
رئیس مركز اسناد و كتابخانه ملی فارس با خوانش بیت 'اینجا برای ما وطن نیست/ ایران ما، ایران تو، ایران من نیست'، شدت غربت او را توصیف كرد.
كمالی سروستانی با بیان اینكه نگرش متفاوت سمندر در اندیشه او در بستر كلمات هویت می یابد، ابراز داشت: این اندیشه از او شاعری می سازد كه گرچه دور و دیر؛ اما بلندآوازه می‌شود و به گواه شادمانگی اصیل و تفكر موسیقایی سرزمینش ماهیت می‌یابد.
وی عنوان كرد: هر بار سمندر به سخن می‌آید از واگویه‌های غربت‌نشان تا جاری طنز و شور و شیدایی‌اش ما را به شهری می‌برد كه به آن مباهات می‌كنیم، شیراز.
به گفته كمالی سروستانی آنچه سمندر را جاودانه كرد دلبستگی به شیراز و تسلط او به ساختار ادبیات است و هنوز آفریده‌های این شاعر بزرگ بر قله‌های ادبیات فولكور این سرزمین می‌درخشد.
وی اظهار داشت: سمندر شاعر ترانه هایی است كه در خاطره جمعی ایرانیان ماندگار شده است و نقشی بی بدیل در احیای واژگان فراموش شده شیراز داشت.
این پژوهشگر ادبی با بیان اینكه شاهچراغ (ع) آقای سمندر بود و سید علا الدین حسین (ع) شاهمرادش و سعدی و حافظ استادانش بودند، خاطرنشان كرد: او دلبسته فرهنگ مذهبی و مردمی و عامیانه شیراز بود و بی‌شك سمندر با فرهنگ شیراز پیوندی ناگسستنی داشت.
كمالی سروستانی عنوان كرد: می توان سمندر را شاعری دانست كه از شیراز الهام و هویت گرفت و امروز بخشی از هویت و فرهنگ شیراز به شمار می‌رود و با باور به بقای زبان و لهجه آنچه در قالب شعر و ترانه نگاشت، همت سترگی بود در حفظ فرهنگ عامه شیراز.
** آثار سمندر شیراز را به جهان معرفی كرد
مدیركل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان فارس نیز در این آیین گفت: سمندر سال‌ها با سرایش شعر‌ها و آثارش محدوده جغرافیایی شیراز و فارس را در نوردید و در سراسر جهان معرف این شهر ادب پرور شد.
صابر سهرابی یادكرد هنرمندان شیراز را در سوگ او ستود و اظهار داشت: هنرمندان این خطه و دیار با فوت سمندر از سراسر جهان پیام تسلیت دادند و در فضای مجازی و مكتوب اعلام كردند سمندر هویت محلی و فرهنگی شعر شیراز بود.
** میراث گرانبهای سمندر
مدیر انتشارات نوید شیراز نیز در این آیین گفت: بیژن سمندر هیچ‌گاه شعر شیرازی را برای خنده دیگران ننوشت و هر واژه را در جای خود به كار گرفت.
داریوش نویدگویی اظهار داشت: واژه‌های شیرازی میراث گرانبهایی است كه بیژن‌ها در اختیار ما گذاشته‌اند و ما باید مانند مردمك چشم از آن‌ها نگهداری كنیم.
وی با بیان اینكه حدود 50 سال پیش در محدوده كوچك شیراز رد و بدل كردن صحبت های روزانه با همین اصلاحات شیرازی بود، عنوان كرد: در آن زمان بزرگان گمان نمی كردند روزگاری رسانه‌هایی بیایند كه بر ضد فرهنگ محلی شهر‌ها باشد.
نویدگویی افزود: در این میان، تنها یك تن بود كه با تیزهوشی و آینده‌نگری و عشق به شیراز امروز را می‌دید و این واژه‌ها و اصطلاحات شیرازی را جمع‌آوری كرد و آن روز قدر او را نمی‌دانستند؛ اما او واژه‌های ریشه‌دار و پیام‌دار و صمیمی شیرازی را جمع آوری كرد و كتاب‌های او امروز سند افتخار ما شیرازی‌هاست.
او ادامه داد: بیژن اسیر جذابیت های ظاهری غرب نشد و با آنكه جسم او رفت، اندیشه، عشق و علاقه اش در كوچه پس كوچه‌های شیراز جا مانده است.
در این آیین، ناصر امامی مدیر كانون ادب و هنر فارس به خوانش شعری در رثای مرحوم سمندر پرداخت و حسن صفری موسیقیدان شیرازی، حسین میری و حامد فقیهی خوانندگان پاپ اشعاری به این شاعر فقید تقدیم كردند.
همچنین پیام صوتی علیرضا عصار خواننده شیرازی به مناسبت درگذشت سمندر پخش شد و سمن سمندر دختر برادر بیژن سمندر پیامی از سوی خانواده او قرائت كرد.
بیژن سمندر از كودكی با عرصه هنر و موسیقی مانوس بود.
این شاعر شیرازی در دبیرستان سلطانی شیراز تحت تعلیم علی محمد كامرانی، دایی‌اش كه معاون آن دبیرستان بود، قرار گرفت.
سمندر دانش‌آموزی بسیار توانمند بود و در سه سال دبیرستان در رشته‌های خط و خوشنویسی، ادبیات و موسیقی مقام نخست را در میان دانش‌آموزان در كشور به دست آورد و سهمیه اعزام به اروپا را كسب كرد.
وی در رشته‌های ادبیات فارسی و معماری در آمریكا دكترا گرفت و از سال 1357 در این كشور ساكن شد اما فعالیت‌هایش در حوزه شعر و ترانه‌سرایی متوقف نشد.
او به دلیل پایگاه قوی فرهنگی و نیز علاقه به شیراز و ادبیات و لهجه آن، بنیانگذار سرودن شعر به این لهجه شناخته می‌شود.
شاعر ترانه گل سنگ در سال‌های پایانی عمر به بیماری پاركینسون دچار شد.
از آثار تحقیقی او در زمینه ادبیات فارسی و شعر می‌توان به مجموعه شعر پَرَندوش، شعر شیراز (مجموعه شعر و تفسیر به لهجهه شیرازی، تحقیق و پژوهش در فرهنگ مردم شیراز، شعر شهر، میكس شعر (مجموعه شعر فارسی و انگلیسی)، شعرك‌های ژاپنی و ترانك اشاره كرد.
7375 / 2027
شیراز- ایرنا- جمعی از ادیبان و فرهنگوران شیراز شامگاه سه شنبه در آیینی با عنوان 'كوچ شاعر شعر شهر' شركت كردند، آیینی كه با هدف بزرگداشت 'بیژن سمندر' شاعر این دیار برگزار شد.
