اين بازپرسان معتقد بودند كه اين افسر اطلاعاتي چيني به‌دنبال دستيابي به اطلاعاتي فني از يك پيمانكار دفاعي بود. بازپرسان يادداشت‌هايي هم يافتند. بازپرسان هويت نويسنده نامه را «جي چائو كان» شناسايي كردند كه يك دانشجوي چيني بود كه نامش در فهرست ذخيره ارتش آمريكا قرار داشت.
آنها مي‌گويند ايميل وي هيچ ارتباطي به امتحانات نداشت. «زاخاري كوهن» و «الكس ماركوارت»، گزارشگران سي‌ان‌ان، در گزارش 2 فوريه نوشتند كه براساس «شكايت‌نامه جنايي فدرال»، «جي» با هدايت يك افسر اطلاعاتي عالي‌رتبه چيني گزارش‌هايي از 8 فرد آمريكايي ضميمه اين نامه كرده بود كه پكن مي‌توانست آنها را به‌عنوان جاسوسان بالقوه به خدمت بگيرد. اين 8 نفر – كه شهروند آمريكا بودند اما اصليتي تايواني يا چيني داشتند- در حوزه علم و تكنولوژي كار كرده بودند. هفت نفر از اين 8 نفر يا براي پيمانكاران دفاعي كار مي‌كردند يا به‌تازگي بازنشست شده بودند. اين شكايت‌نامه مي‌گويد كه تمام اين 8 نفر اهدافي ارزشمند براي شكل جديدي از جاسوسي بودند كه چين به شكلي تهاجمي براي پيروزي در جنگ اطلاعاتي آرام عليه آمريكا و براي كسب نفوذ جهاني دنبال مي‌كند.
«كوهن- ماركوارت» مي‌نويسند وزارت دادگستري در همان زمان اعلام كرد كه «جي» سپتامبر گذشته دستگير و به جرم اينكه به‌عنوان «عامل غيرقانوني» با هدايت «افسر جاسوسي عالي‌رتبه» يكي از بخش‌هاي استاني «وزارت امنيت دولتي» چين عمل مي‌كرد متهم شد؛ اين وزارتخانه يك آژانس جاسوسي برجسته در چين بود. او در 24 ژانويه رسما از سوي هيات‌منصفه عالي متهم شد. به گفته جوزف فيتزپاتريك، سخنگوي دفتر دادستاني آمريكا در شيكاگو، «جي» روز جمعه در دادگاه فدرال شيكاگو حضور يافت اما مجرم شناخته نشد. فيتزپاتريك مي‌گويد او قرار است در 26 فوريه در دادگاهي ديگر حضور يابد و تا آن زمان وي در بازداشت خواهد ماند. مقام‌هاي اطلاعاتي فعلي و قبلي آمريكا به سي‌ان‌ان مي‌گويند كه درحالي‌كه «جي» مجرم شناخته نشده اما شرايط مندرج در پرونده او نشان مي‌دهد كه چگونه چيني‌ها از تمام اقشار مردم به شكلي گسترده درحال استفاده هستند.
مقام‌هاي اطلاعاتي و قانون‌گذاران فعلي و سابق و چند متخصص معتقدند كه پكن براي جاسوسي و دستيابي به همه چيز در دانشگاه‌ها و شركت‌هاي آمريكايي كه نفعي براي چين دارند بر دانشمندان، تاجران و دانشجويان چيني آن‌سوي آب‌ها مانند «جي» - كه يكي از 350 هزار دانشجوي چيني است كه هر سال براي تحصيل به آمريكا مي‌روند- متكي است. تعداد واقعي جمعيت دانشجويان چيني در دانشگاه‌هاي آمريكا چالشي جدي براي ضابطان و مجريان قانون و آژانس‌هاي اطلاعاتي است كه وظيفه‌شان ايجاد توازن ضروري ميان حفاظت از محيط آكادميك باز آمريكا و كاهش خطر امنيت ملي است. اگرچه به روشني نمي‌توان تخمين زد كه چه تعداد از اين دانشجويان چيني در تيررس ضابطان قانون و نهادهاي امنيتي هستند اما مقام‌هاي اطلاعاتي فعلي و سابق آمريكا به سي‌ان‌ان مي‌گويند كه «ظاهرا» افسار همه اين دانشجويان يك جورهايي در دست دولت چين است حتي اگر اكثريت وسيعي براي جاسوسي به آمريكا فرستاده نشوند. مقام‌هاي آمريكايي، تحليلگران و متخصصان به سي‌ان‌ان مي‌گويند كه اين بخشي از تلاش دائمي و تهاجمي چين براي تضعيف صنايع آمريكا، ربودن اسرار آمريكا و در نهايت كاهش نفوذ آمريكا در جهان است تا پكن بتواند دستور كار خود را توسعه داده و پيش ببرد.
«جينا‌هاسپل»، مدير سيا، سال گذشته هشدار داد كه چين بر اين است كه «نفوذ آمريكا را براي پيشبرد اهداف و دستور كارهاي خود تضعيف كند.» رويكرد چين در مورد جاسوسي به مرحله اضطرار رسيده است زيرا روابط ميان پكن و واشنگتن بر سر اختلافات تجاري، حملات سايبري و بن‌بست در زمينه نفوذ نظامي در آسيا بدتر شده است. براساس ارزيابي جامعه اطلاعاتي آمريكا از تهديدات جهاني كه روز پنج‌شنبه 11 بهمن ماه منتشر شد «ما تخمين مي‌زنيم كه سرويس‌هاي اطلاعاتي چين از باز بودن جامعه آمريكا – به‌ويژه جامعه آكادميك و علمي- سوءاستفاده كرده و در اين كار از ابزارهاي متعددي استفاده مي‌كنند.» يك مقام آمريكايي به سي‌ان‌ان مي‌گويد كه مشكل از دولت چين است، نه دانشجويان چيني. وي مي‌افزايد كه مساله ضدجاسوسي نشان مي‌دهد كه اين افراد با اهداف مشروع به آمريكا مي‌آيند و به‌گونه‌اي دست به چنين كاري مي‌زنند تا از رفتار كليشه‌اي و قالبي پرهيز كنند. اين مقام همچنين افزود: «ما مي‌خواهيم به اين درياي استعدادها وصل باشيم و آنها را به چين نبازيم.» قانون‌گذاران نيز زنگ خطر را به‌صدا درآورده‌اند. سناتور جمهوري‌خواه ماركو روبيو از فلوريدا به سي‌ان‌ان مي‌گويد: «دامنه و وسعت تهديدي كه چين متوجه آمريكا مي‌سازد با هيچ‌چيز قابل قياس نيست زيرا آنها فعالانه به‌دنبال كنار زدن آمريكا و پيشي جستن از اين كشور در عرصه جهاني هستند.» اين سناتور جمهوري‌خواه خاطرنشان كرد كه وقتي پاي جاسوسي غيرسنتي به‌ميان مي‌آيد، روسيه و چين از رويكردهاي مشابهي استفاده مي‌كنند.
** نفوذكنندگان پنهان
به گفته چندين منبع سابق آمريكايي، به مدت چندين دهه مجريان قانون و مقام‌هاي اطلاعاتي آمريكا به نگراني‌هاي داخلي در مورد دانشگاه‌هاي آمريكايي اشاره كرده‌اند دال بر اينكه اين دانشگاه‌ها مي‌توانند به «هدفي نرم» براي سرويس‌هاي اطلاعاتي خارجي تبديل شوند؛ سرويس‌هايي كه از دانشجويان و كاركنان براي دسترسي به تكنولوژي‌هاي نوظهور بهره‌برداري مي‌كنند. اما در ماه‌هاي اخير، مقام‌هاي ارشد احساس نياز فوري را در مورد پرداختن به اين مساله دوباره بيان كرده‌اند و با برجسته كردن تهديد در شهادت‌هاي كنگره و صحبت در انجمن‌هاي مختلف امنيتي به‌دنبال افزايش آگاهي عمومي هستند. درحالي‌كه مقام‌هاي آمريكايي تاكيد مي‌كنند كه به باور آنها اكثريت وسيعي از دانشجويان چيني براي اهداف مشروع در اينجا [آمريكا] هستند اما همچنين روشن كرده‌اند كه دولت ترامپ همچنان به نگراني‌هاي ضدجاسوسي ناشي از عوامل خارجي كه به‌دنبال سوءاستفاده از آسيب‌پذيري‌هاي نهادهاي آكادميك هستند رسيدگي مي‌كند. به گفته «جو آگوستين»، افسر سابق سيا كه اطلاعات دست‌اولي از اين مساله در دوران فعاليت خود داشت، سرويس‌هاي اطلاعاتي چيني به جاي تلاش براي آموزش جاسوس‌هاي كارآزموده جهت رسوخ در دانشگاه‌ها و نهادهاي تجاري آمريكا، به شكل استراتژيك از اعضاي جمعيت‌هاي دانشجويي به‌عنوان «عوامل در دسترس» يا «نفوذكنندگان پنهان» استفاده مي‌كنند. او مي‌گويد دولت چين با اين ميزان از تفكيك‌سازي، امكان «انكار» را در موقع مقتضي يا در صورت فاش شدن عمليات موردنظر براي خود محفوظ مي‌دارد تا اعلام كند كه «كار، كار ما نبوده است.»
«ويليام ايوانيا»، مدير مركز امنيتي و ضدجاسوسي ملي، در آوريل گذشته در كنفرانس موسسه آسپن گفت: «ما هر سال به 350 هزار و اندي دانشجوي چيني اجازه تحصيل مي‌دهيم. اين رقم زيادي است. ما يك نظام ويزاي بسيار آزاد را براي آنها قرار داده‌ايم. 9/ 99 درصد از اين دانشجويان در اينجا اهداف مشروع دارند و تحقيقات عظيمي انجام مي‌دهند و به اقتصاد جهاني كمك مي‌كنند. اما اين ابزاري است كه از سوي دولت چين براي تسهيل فعاليت نابكارانه در آمريكا مورد استفاده قرار مي‌گيرد.»
براساس آمارهاي «موسسه تحصيلات بين‌المللي»، دانشجويان چيني بيشترين آمار دانشجويان خارجي در ايالات‌متحده را تشكيل مي‌دهند. مقام‌هاي اطلاعاتي آمريكا به افزايش تدريجي سالانه تعداد دانشجويان ورودي چيني وقوف داشته‌اند و كاملا از چالش‌هاي مرتبط با اين روند آگاهند. به گفته مقام‌هاي اطلاعاتي ارشد آمريكا، چيني‌ها در كنار رسوخ سايبري و سرمايه‌گذاري استراتژيك در كسب و كارهاي آمريكايي درحال پيوند زدن خود با شبكه دانشجويان است تا زمان را براي دستيابي به قابليت‌هاي خاص خريداري كند. «دان كوتز»، يك مقام ارشد در دفتر مدير اطلاعات ملي، مي‌گويد: «در دنيايي كه تكنولوژي در دسترس است، در دنيايي كه ما مهندسان و دانشمندان آنها را آموزش مي‌دهيم و مهندسان و دانشمندانشان عملكرد خوبي هم دارند، ما آنها را قادر مي‌سازيم كه براي دسترسي به قابليت‌هايي كه رقيب ماست يا قابليت‌هاي ما را به آزمون مي‌گذارد، تلاش چنداني به خرج ندهند.»
دولت چين اين اتهامات را قويا رد مي‌كند و مدعي است كه اين اظهارات و اتهامات ريشه در نژادپرستي و مك‌كارتيسم دارد. رسانه‌هاي دولتي چين چندين مورد را علم كرده‌اند كه به اشتباه مطرح شده تا به اين وسيله ادعاي دولت در مورد نگراني آمريكا را اغراق‌شده جلوه دهند. وزيرخارجه چين در بيانيه‌اي به سي‌ان‌ان گفت: «چنين اظهاراتي كاملا نادرست است و با انگيزه‌هاي بد مطرح شده است. مبادلات انساني مبنايي است براي ترويج همكاري چين و آمريكا در تمام حوزه‌هايي كه مورد علاقه مردم دو كشور است.» اين بيانيه مي‌افزايد: «ما اميدواريم شاهد افراد و نهادهايي در آمريكا باشيم كه ديدگاه درستي داشته و فعالانه مبادلات انساني را ميان دو كشور ترويج و توسعه داده و شرايط بهتري براي همكاري دوجانبه و مبادله در تمام حوزه‌ها فراهم سازند.»
** آنها فقط براي جاسوسي نمي‌آيند
اما پرداختن به آن مساله با توجه به جمعيت وسيع دانشجويان چيني در آمريكا كه هر سال وارد اين كشور مي‌شوند دشوار است. به گفته آگوستين «ما بي‌ترديد مي‌دانيم كه هر زمان كه يك دانش‌آموخته چيني به آمريكا مي‌آيد، موقع خروج به آنها توصيه‌هايي مي‌شود و وقتي هم به داخل بازمي‌گردند باز در معرض توصيه‌هايي قرار مي‌گيرند.» او مي‌گويد: «آنها فقط براي جاسوسي به اينجا نمي‌آيند... آنها براي مطالعه مي‌آيند و خيلي از كارهايشان مشروع است. اما ترديدي ندارم – بسته به اينكه آنها كجا هستند و چه مي‌كنند- كه نقشي هم براي دولت متبوع خود ايفا مي‌كنند.» به گفته «اندرو مك كي»، نماينده ويژه FBI كه پرونده شكايت كيفري عليه «جي» را در دادگاه محلي آمريكا در شيكاگو گشود، در مورد خاص «جي»، ابتدا يك افسر اطلاعاتي چين به او نزديك مي‌شود؛ افسري كه ابتدا به ساكن از هويت جعلي استفاده مي‌كرد. اين شكايت «جي» را متهم مي‌كند كه بدون اطلاع قبلي به دادستاني آگاهانه در آمريكا به‌عنوان عامل يك دولت خارجي عمل مي‌كند. «جي» از زمان دستگيري در ماه سپتامبر در بازداشت به سر مي‌برد. همچون هزاران شهروند چيني كه هر سال به آمريكا مي‌آيند، «جي» با ويزاي F1 وارد كشور شد كه مختص دانشجويان بين‌المللي در برنامه‌هاي آكادميك است. اين پرونده شكايت با ذكر سوابقي از مهاجرت بيان مي‌كند كه هدف «جي»- وقتي در اوت 2013 در شيكاگو به زمين نشست – مطالعه در رشته مهندسي برق در موسسه تكنولوژي ايلينوي بود، همان جايي كه وي در نهايت فوق ليسانس خود را اخذ كرد. در ماه دسامبر، يك مقام عالي‌رتبه اطلاعاتي چيني به «جي» نزديك شد. او خود را استاد دانشگاه هوا- فضاي نانجينگ معرفي كرد. به گفته مدارك اين پرونده كيفري، «جي»، كه اكنون 27 سال دارد، در نهايت دريافت كه اين مقام و همكارانش واقعا استاد بودند. با اين حال، اسناد دادگاه گواهي مي‌دهد كه ممكن است افراد ديگري از ساكنان آمريكا باشند كه ممكن است براي جاسوسي تحت فشار قرار گيرند. به‌طور اخص، ممكن است اين جاسوسي در صنايع هوا- فضاي آمريكا باشد كه به لحاظ استراتژيك براي اين كشور مهم هستند. در واكنش، دولت چين در مورد وضعيت فعلي «جي» هيچ اظهارنظري نكرده است. اما در ماه سپتامبر، وقتي از سخنگوي وزارت‌خارجه چين سوال شد وي در پاسخ به سي‌ان‌ان گفت كه «از اين وضعيت بي‌اطلاع است». منظور او اطلاع از وضعيت «جي» بود.
براساس اين پرونده شكايت، عوامل FBI به 36 پيام متني در يك حساب iCloud دست يافتند كه «جي» و آن مقام اطلاعاتي در فاصله دسامبر 2013 و جولاي 2015 رد و بدل مي‌كردند. در سال 2016، پس از اينكه «جي» از تحصيل فارغ شد نامش در ليست ارتش ذخيره آمريكا قرار گرفت البته براساس برنامه‌اي كه در آن شهروندان خارجي – اگر مهارت‌هايشان مرتبط با «منافع ملي حياتي» باشد- مي‌توانند در ارتش خدمت كنند. در پرونده شكايت از اين دانشجوي چيني آمده است كه به‌عنوان بخشي از مصاحبه استخدامي با او، از وي در مورد ارتباطش با سرويس‌هاي امنيتي خارجي پرسيده شده بود كه پاسخ وي «نه» بود. واشنگتن پست در گزارشي اعلام كرده بود كه «جي» با يك افسر اطلاعاتي ارتباط داشت كه نامش «شو يانجون» بود.
آوريل 2018 شخصي به نام «شو يانجون»، به قصد ملاقات يك كارمند آمريكايي شركت GE Aviation وارد بروكسل پايتخت بلژيك شد. شخصي كه قرار بود «شو يانجون» او را ببيند، متخصص طراحي موتور هواپيما بود. شركت يادشده، ميليون‌ها دلار پول و چندين دهه زمان را صرف كرده تا قادر به ساخت مواد كامپوزيتي شود كه بتوان به كمك آن تيغه‌هاي فن سبك‌تر، مقاوم‌تر و ارزان‌تر و نيز كيسه‌هاي داخل موتور را توليد كرد. آمريكا مدعي است كه «شو»، انتظار داشت آن شخص آمريكايي اين اسرار را در اختيارش بگذارد. مقام‌هاي آمريكايي «شو» را جاسوسي قلمداد مي‌كنند كه براي وزارت امنيت دولتي چين MSS كار مي‌كرده است. اما «شو» به‌جاي ديدن متخصص طراحي موتر هواپيما، با ماموران پليس بلژيك رو‌به‌رو شد كه آمده بودند او را دستگير كنند.
چنين است كه يك مقام ارشد اطلاعاتي آمريكا اعلام كرد كه چين بيشتر از روسيه امنيت ملي آمريكا را در معرض خطر قرار داده است. چين نه تنها در زمينه آموزشي بلكه در زمينه‌هاي اقتصادي، سايبري، هوانوردي و ... هم مبادرت به سرقت مي‌كند. «بيل ايوانينا»، رئيس مركز ملي ضد اطلاعات و امنيت آمريكا، فعاليت‌هاي جاسوسي چين در زمينه اقتصادي را هم «يك مشكل خاص» دانسته و از انجام فعاليت‌هايي خبر داده كه ظرف شش ماه ازسوي 20 شخص يا شركت چيني با هدف دستبرد زدن به اسرار اقتصادي آمريكا انجام شده است. دونالد ترامپ از زمان آغاز جنگ تجاري با چين، اين كشور را به سرقت اطلاعات اقتصادي متهم كرده و گفته است اين كار چيني‌ها براي شركت‌هاي آمريكايي ميلياردها دلار هزينه دارد. به گفته مقام‌هاي آمريكايي، يكي از شواهد چنين اقداماتي، تلاش «شو» براي دست يافتن به اسرار يك شركت سازنده موتور هواپيما در اروپا بوده است. «شو» در اكتبر به آمريكا مسترد شد. مقام‌هاي چين به ماموران اين كشور در نقاط ديگر جهان به‌ويژه آمريكا هشدار داده‌اند كه بايد مراقب وضعيت و شرايط جديد باشند تا در دام چنين اتهاماتي نيفتند.
به گفته وزارت دادگستري ايالات‌متحده آمريكا،يك شركت مورد حمايت چين توانسته فناوري‌هاي سري متعلق به تراشه‌هاي حافظه تصادفي پويا (DRAM) را سرقت كند. اين تراشه‌ها به شركت آمريكايي «ميكرون» تعلق داشته است. اين سرقت در نوع خود بي‌نظير است؛ چراكه چيني‌ها توانسته‌اند فناوري‌هايي به ارزش 8.75 ميليارد دلار را به‌سرقت ببرند. ميكرون يكي از شركت‌هاي بزرگ آمريكايي است كه در زمينه تراشه‌ها فعاليت مي‌كند. ميكرون از اين عمليات به‌عنوان «يكي از متهورانه‌ترين برنامه‌ها براي جاسوسي تجاري در دوران اخير» ياد مي‌كند. سرقت اطلاعات مربوط به موتور هواپيما، سرقت از تراشه‌ها و شركت‌هاي مرتبط به آنها، چيپ‌هاي جاسوسي طراحي شده براي جاسوسي از اپل و آمازون همگي نشان مي‌دهد كه چيني‌ها تلاش‌هاي خود براي سرقت اسرار تجاري و علمي و فني را افزايش داده‌اند. «جان بنت»، يكي از ماموران ويژه اف‌بي‌آي در زمينه مبارزه با جاسوسي اقتصادي مي‌گويد: «چيني‌ها مي‌خواهند به هر قيمتي فناوري مدنظرشان را به‌دست آورند. آنها اهميتي نمي‌دهند كه دستگير شوند يا به زندان بروند. تازماني‌كه به هدف نهايي‌شان نرسند، چيزي جلوي آنها را نمي‌گيرد.»
«كريستوفر ري»، مدير FBI در سال گذشته به دنبال اين بود كه بر تهديد چين و استفاده اين كشور از دانشجويان خارجي‌اش در دانشگاه‌هاي آمريكا متمركز شود؛ دانشجوياني كه جاسوسان چيني مي‌كوشند از طريق آنها به اطلاعات و تحقيقات حساس نظامي و غيرنظامي دست يابند. او مي‌گويد: «آنها از محيط بسيار بازي كه در زمينه تحقيقات داريم سوءاستفاده مي‌كنند.» او كه سال گذشته در برابر كميته اطلاعاتي سنا سخن مي‌گفت، ابراز نگراني كرد كه مقام‌هاي دانشگاهي تهديد چين را چندان جدي نمي‌گيرند.
منبع: روزنامه دنياي اقتصاد؛ 1397،11،14
گروه اطلاع رساني **1699**2002
تهران- ايرنا- در اوت 2015، يك دانشجوي مهندسي برق نامه‌اي به يك شهروند چيني فرستاد با عنوان «سوالات تستي ميان ترم». بيش از دو سال بعد، در اين نامه كه به دست بازپرسان FBI در بخش جنوبي اوهايو افتاد ردي از يك افسر اطلاعاتي مظنون چيني پيدا شد.
