توسعه آموزش عالي نقطه درخشان چهل سالگي انقلاب در خراسان رضوي

دانشگاه فردوسي مشهد نخستين موسسه آموزش عالي خراسان و نماينده وزارت علوم، تحقيقات وفناوري در خراسان محسوب مي شود كه بررسي وضعيت كنوني آن با تاريخچه و مقايسه عملكرد دوران حيات پربركت انقلاب اسلامي مي تواند گواهي بر تلاش و مجاهدت فعالان اين عرصه پس از پيروزي انقلاب اسلامي ايران باشد.
سابقه نخستين اقدام در زمينه خدمات آموزشي دانشگاهي در خراسان به سال 1313 مي رسد كه پس از تاسيس بيمارستان امام رضا(ع) يا شاهرضاي سابق مجوز تاسيس دانشكده پزشكي داده شد ولي به دليل كمبود استاد و جوانان ديپلمه اي كه بتوانند در اين دانشكده به تحصيل ادامه دهند راه اندازي دانشكده پزشكي به تعويق افتاد.
1313 همان سال تاسيس دانشگاه تهران است و در واقع نخستين پيشنهاد براي راه اندازي دانشگاه در مشهد همزمان با تاسيس دانشگاه تهران ثبت شده است.
سال 1318 از سوي دفتر نخست وزير وقت با اين درخواست موافقت و امر طي نامه اي به شماره 17450 به وزارت معارف اعلام شد.
سال 1319 آموزشگاه عالي بهداري براي تربيت پزشكيار با دوره چهار ساله در مشهد تاسيس شد كه تاسيس آن نخستين گام در راه ايجاد دانشگاهي بزرگ بود. در ابتدا ساختمان فعلي دانشكده كه در آن زمان دبستان شش كلاسه دولتي همت داشت به اين كار اختصاص يافت.
از سال 1326 بار ديگر براي تكميل آموزشگاه عالي بهداري و تبديل آن به دانشكده پزشكي مكاتبات و اقداماتي آغاز شد و سرانجام در همان سال موافقت هيات دولت با تاسيس دانشگاه در مشهد جلب گرديد و اساسنامه اين دانشگاه مشتمل بر دانشكده هاي پزشكي، ادبيات و علوم معقول و منقول(الهيات و معارف اسلامي ) تصويب گرديد و متعاقب آن سال 1328 آموزشگاه عالي بهداري به دانشكده پزشكي تبديل شد.
سال 1334 دانشكده ادبيات داير شد و فعاليتهاي آموزشي خود را با تعداد اندكي دانشجو آغاز كرد و از آنجا كه به استناد قانون تاسيس دانشگاههاي شهرستانها كه با تشكيل دو دانشكده مي توان آن مراكز علمي را دانشگاه ناميد موجوديت دانشگاه مشهد كه اساس آن در سال 1326 پي ريزي و تصويب شده بود تحقق پذيرفت.
سال 1335 اين موسسات طي نامه شماره 28009 مورخ 1335/05/25 از طرف وزارت فرهنگ نام 'دانشگاه مشهد' را به خود گرفت و از آغاز سال 1336 تمامي قوانين استخدامي و آموزشي اين دانشگاه با قياس به ضوابط دانشگاه تهران و ديگر شهرستانها به مورد اجرا گذاشته شد.
با گسترش آموزش عالي در كشور به ترتيب دانشكده معقول و منقول(كه بعدا به الهيات تغيير نام يافت) دانشكده علوم، دانشكده دندانپزشكي، دوره شبانه، دانشكده علوم دارويي و تغذيه، دانشكده علوم تربيتي و روانشناسي، دانشكده كشاورزي، دانشكده مهندسي، مؤسسه بينايي سنجي، دبيرستان دانشگاه و مركز تعليمات به مجموعه دانشگاه مشهد كه ازسال 1353 به دانشگاه فردوسي مشهد تغيير نام يافته بود افزوده شد.
سال 1357 تعداد دانشجويان دانشگاه فردوسي مشهد كه شامل دانشجويان رشته هاي علوم پزشكي هم مي شد حدود 700 نفر بود كه در حدود 91 رشته دانشگاهي تحصيل مي كردند.
همچنين دانشگاه فردوسي مشهد در آن سال با احتساب كاركنان بيمارستانهاي شهر كه در آن زمان زيرمجموعه اين دانشگاه محسوب مي شدند حدود 500 نفر كارمند و با احتساب اعضاي هيات علمي رشته هاي علوم پزشكي حدود 120 عضو هيات علمي داشت.
پس از پيروزي انقلاب اسلامي نيز دانشكده علوم اداري و اقتصادي، دانشكده دامپزشكي، آموزشكده كشاورزي شيروان، دانشكده علوم ورزشي، دانشكده علوم رياضي، پژوهشكده علوم گياهي، مركز تحقيقات زمين لرزه شناسي، كالج دانشگاه، دانشكده منابع طبيعي و محيط زيست و دانشكده معماري و شهرسازي يكي پس از ديگري به مجموعه واحدهاي دانشگاه اضافه شدند.
البته بايد در نظر داشت كه در سال 1365 دانشگاههاي علوم پزشكي كشور و علوم وابسته به آن از وزارت علوم و آموزش عالي منفك و با وزارت بهداري توامان تحت عنوان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي به كار خود ادامه داد و دانشگاه مشهد نيز به تبع آن به تدريج به دو موسسه مستقل به نامهاي 'دانشگاه فردوسي مشهد' و 'دانشگاه علوم پزشكي مشهد' شناخته شد كه هر يك با مديريت جداگانه اداره مي شوند.
هم اكنون دانشگاه فردوسي مشهد به عنوان بزرگترين دانشگاه فعال در شرق كشور از وجود 810 عضو هيأت علمي متخصص و پرتلاش برخوردار است.
اين دانشگاه هم اينك افزون بر 30 هزار دانشجو در مقاطع كارشناسي، كارشناسي ارشد و دكتراي حرفه اي دارد كه در 435 رشته و در قالب 63 گروه آموزشي به تحصيل مشغولند.
دانشگاه فردوسي مشهد با هزار و 700 دانشجوي خارجي بيشترين تعداد دانشجويان خارجي را نيز در بين دانشگاهها و موسسات آموزش عالي كشور جذب كرده است.
دانشگاه فردوسي مشهد از بدو تاسيس تاكنون 110 هزار دانش آموخته را به كشور تحويل داده است.
پس از انقلاب اسلامي تمامي واحدهاي اين دانشگاه به پرديسي بسيار وسيع، زيبا و سرسبز منتقل شد و بيش از يك دهه است كه اين دانشگاه به عنوان 'دانشگاه سبز' در جهت حفظ محيط زيست تلاش مي كند.
رتبه نخست فعاليتهاي فرهنگي و اجتماعي دانشگاههاي كشور، رتبه نخست در جشنواره نشريات دانشجويي، رتبه نخست در فعاليتهاي انجمنهاي علمي دانشجويي، رتبه نخست دوازدهمين المپياد فرهنگي، ورزشي دانشجويان پسر سراسر كشور، رتبه‌هاي برتر در المپيادهاي علمي ملي و بين‌المللي از جمله شيمي و رياضي، رتبه سوم جشنواره ملي ارتباطات و فناوري اطلاعات، رتبه دوم وبگاه دانشگاه در ميان دانشگاههاي وزارت علوم در رتبه ‌بندي جهاني وبومتريك و حضور در ميان دانشگاههاي برتر كشور در رتبه ‌بندي موضوعي نظام QS بخشي ازافتخارات دانشگاه فردوسي مشهد محسوب مي شوند.
همچنين طي دوسال اخير اين دانشگاه با تمركز بر 'ديپلماسي علمي' توانسته رتبه نخست در زمينه تعاملات علمي، پژوهشي و فناوري بين المللي را در بين دانشگاههاي كشور كسب نمايد.
همچنين از جمله خدمات منحصر به فرد دانشگاه فردوسي مشهد در منطقه شمال شرق كشور مي توان به ارزيابي و صدور تاييديه علمي اختراع، ارائه خدمات آزمايشگاهي به عنوان دبيرخانه شبكه آزمايشگاههاي علمي ايران(شاعا) در شرق كشور و عضو شبكه آزمايشگاهي فناوري نانو، ارائه خدمات تخصصي امنيت فناوري اطلاعات و ارتباطات در آزمايشگاه آپا، ارائه خدمات مركز محاسبات سنگين، ارائه خدمات آزمايشگاه فناوري وب، ارائه خدمات آزمايشگاه تاييد نمونه تجهيزات IP-IPBX، طراحي و پشتيباني سامانه‌هاي كاربردي دانشگاهي و برگزاري دوره‌هاي آموزش عالي آزاد براي مديران ارشد و ديگر صاحبان صنعت و خدمات در كالج دانشگاه اشاره كرد.
1922/1858