به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، «نیكول پاشینیان» نخست وزیر ارمنستان روز چهارشنبه (هشتم اسفند) میهمان مسوولان ارشد جمهوری اسلامی ایران بود و در نشست های مشترك راه های توسعه روابط مورد بررسی قرار گرفت. وی همچنین پنجشنبه میهمان ارامنه اصفهان در ورزشگاه آرارات این شهر بود كه در میان همكیشان ایرانی خود بارها با فریاد زدن «زنده باد دوستی ایران و ارمنستان» رویكرد دوستانه خود در قبال همسایه جنوبی را آشكار ساخت.
وی در این جمع با بیان اینكه هیچ كس نمی تواند دوستی دو ملت ایران و ارمنستان را بر هم بزند و نیز یادآوری سبقه تاریخی زندگی مسالمت آمیز ارامنه ایران با سایر هموطنان مسلمان تصریح كرد: افتخار می كنم كه بین ما و جمهوری اسلامی ایران وفاق خیلی خوبی وجود دارد و این دو كشور در همه زمینه ها دوستان خوبی برای یكدیگرند.
پیش از آن رهبر انقلاب نیز در دیدار با پاشینیان، ایران و ارمنستان را همسایگان خوب و برخوردار از ارتباطات تاریخی خوانده و با تاكید بر لزوم افزایش سطح همكاری های اقتصادی، خاطرنشان كردند: بر خلاف میل آمریكایی‌ها، روابط ایران و ارمنستان باید مستحكم، مستمر و دوستانه باشد.
پاشینیان نیز تاریخچه روابط دوستانه دو كشور را زمینه ای مفید برای گسترش روابط دانست و بیان داشت: ارمنستان هرگز در هیچ اقدامی ضدایرانی مشاركت نداشته و نخواهد داشت و ما ارتقاء روابط با ایران را به نفع مردم و كشور خود می‌دانیم.
** دستاوردهای سفر پاشینیان به تهران
از جمله رهاوردهای این سفر برای پاشینیان كه در تهران رقم خورد یادداشت تفاهم همكاری میان سازمان ملی استاندارد ایران و وزارت توسعه اقتصادی و سرمایه گذاری ارمنستان بود كه به امضای «محمدجواد ظریف» و «زهراب مناتساكانیان» همتای ارمنستانی وی رسید. همچنین یادداشت تفاهم دیگری میان شورای عالی مناطق آزاد ایران و وزارت توسعه اقتصادی جمهوری ارمنستان منعقد شد.
همزمان با دیدار مقامات دو كشور در تهران، دومین اجلاس كارگروه مشترك امنیتی میان جمهوری اسلامی ایران و جمهوری ارمنستان به منظور توسعه و تقویت همكاری های امنیتی و پلیسی در شهر ایروان برگزار شد.
یكی از مهمترین محورهای مورد گفت وگو در دیدارهای چهارشنبه، همكاری در بخش صنعت فناوری اطلاعات و ارتباطات بود كه «حسن روحانی» رئیس جمهوری تصریح كرد ایران آماده صادرات فناوری های نوین به همسایه شمالی است.
رئیس جمهوری با اشاره به گفت وگو در مورد مهمترین بخش روابط اقتصادی دو كشور یعنی مبادله گاز و برق و نیز تكمیل سد «خداآفرین» و همچنین نیروگاه «مغری» از علاقمندی ایران برای حضور در جاده شمال- جنوب ارمنستان و تسهیل تزانزیت دوجانبه سخن گفت و در نشست مشترك خبری بیان داشت: فعال‌تر شدن روابط دو كشور در زمینه كشاورزی و همچنین حضور ایران در ارمنستان با تشكیل شركت كشت و صنعت و همچنین توسعه دامپروری و تقویت كشتارگاه هایی كه در آن كشور داریم از دیگر موارد مورد گفت و گو با نخست وزیر ارمنستان بوده است.
روحانی همچنین از اتصال خلیج فارس به دریای سیاه از طریق ارمنستان و گرجستان سخن گفت و به تشریح مزایای این طرح پرداخت. رئیس جمهوری همچنین از مواضع اخیر دولت ارمنستان در خصوص تحریم های غیرمنطقی و غیرقانونی آمریكا اعلام خرسندی كرد.
این بخش از سخنان رئیس جمهوری و تاكید بر اینكه تهران و ایروان اجازه نمی دهند طرف ثالثی در روابط دوجانبه كه بر مبنای منافع ملی ایران و ارمنستان پیش می رود اخلال ایجاد كند، ناظر بر سفر چهار ماه پیشِ «جان بولتون» مشاور امنیت ملی آمریكا به ایروان بود.
همزمان با شروع دور دوم تحریم های آمریكا علیه جمهوری اسلامی ایران در نیمه دوم آبان ماه، بولتون به ارمنستان سفر كرد تا این كشور را با تحریم های ضدایرانی همراه سازد.
هر چند حضور بولتون در ایروان كه در چارچوب سفر وی به آذربایجان، ارمنستان و گرجستان جهت همراه سازی سه كشور حوزه قفقاز با تحریم های ضدایرانی صورت گرفت، رخدادی كم نظیر در مناسبات ایروان- واشنگتن از زمان استقلال ارمنستان به شمار می آمد اما پاشینیان در دیدار با بولتون بر اهمیت روابط ویژه با ایران تاكید كرد و اعلام داشت در این دیدار با صراحت و شفافیت این موضع را به آمریكایی ها اطلاع داده است.
نكته قابل تامل اینكه پیش از بولتون، «رودی جولیانی» شهردار سابق نیویورك و وكیل شخصی رئیس جمهوری آمریكا نیز با همین هدف به ارمنستان سفر كرده بود.
** نخست وزیر تازه و تداوم رویكردهای دوستانه
مقاومت پاشینیان برابر سیاست های ضدایرانی واشنگتن در حالی است كه برخی ناظران پس از به قدرت رسیدن وی در پی اعتراضات اوایل سال جاری، از احتمال تغییراتی در سیاست های كلان ارمنستان سخن به میان می آوردند.
پس از این اعتراضات بود كه پاشینیان به عنوان روزنامه نگار منتقد و رهبر مخالفان دولت در اردیبهشت ماه توانست به نخست وزیری موقت ارمنستان دست یابد.
وی پس از نخست وزیری، در نخستین سفر خارجی به روسیه رفت تا نشان دهد تغییری در روابط دوستانه ایروان- مسكو به وجود نخواهد آمد. پاشینیان در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل نیز با روحانی نیز دیدار كرد و گفت كه در صورت انتخاب به عنوان نخست وزیر در انتخابات آتی روابط با همسایه جنوبی را گسترش خواهد داد.
در پی انتخابات آذرماه امسال در ارمنستان، پاشینیان توانست پیروزی قاطعی را برابر رقبا به دست آورد و باز هم ریاست دولت را در دست گیرد.
تداوم روابط دوستانه ایران و ارمنستان در دوره پاشینیان و دست رد وی بر سینه آمریكایی ها سبب شده تا برخی تحلیلگران بر نقش این كشور همسایه در دوره های گوناگون و نیز برهه تحریم های ضدایرانی انگشت نهاده و رویكردهای ویژه و سازنده ایروان را مورد توجه قرار دهند.
با این حال، حجم روابط تجاری ایران و ارمنستان طی سال های گذشته به رغم همسایگی و مناسبات دوستانه دو طرف با وضعیت ایده آل فاصله داشته است.
** فرصت های همكاری دوجانبه
بر اساس گزارشی كه به تازگی «آرمن پرس» خبرگزاری رسمی ارمنستان منتشر ساخته بیش از پنج هزار شركت با سرمایه ایرانی در پایتخت این كشور فعالیت دارند و ایران جزو پنج شریك اصلی تجاری ارمنستان محسوب می شود.
میزان صادرات ایران به ارمنستان در سال 2018 حدود 270 میلیون دلار بوده و واردات كشورمان از همسایه شمالی نیز نزدیك 94 میلیون دلار به ثبت رسیده است. این مراودات 370 میلیون دلاری طی سال گذشته میلادی به نسبت 2017 شاهد رشدی 40 درصدی بوده است. این در حالی است كه این تجارت می تواند با توجه به ظرفیت های موجود گسترش یابد.
همانطور كه ارمنستانِ محصور در خشكی می تواند از طریق ایران به خلیج فارس راه یابد، خود می تواند به عنوان پلی برای كشورمان به سوی كشور عضو اتحادیه اوراسیا عمل كند. ارمنستان با مساحتی نزدیك به 30 هزار كیلومتر مربع، سه میلیون نفر جمعیت و اقتصاد 11.5 میلیارد دلاری هر چند بازاری كوچك به شمار می رود اما به دلیل موقعیت ژئواكونومیك مزایای متقابل قابل توجهی را در گسترش همكاری های دوجانبه با ایران پیش رو دارد.
همچنان كه اشاره شد یكی از مهمترین بخش های مبادلات اقتصادی میان دو كشور به تهاتر گاز و برق مربوط می شود اما می توان در زمینه های مختلف ترانزیتی، همكاری های مالی و پولی، كشاورزی و دامداری و همكاری در زمینه فناوری اطلاعات چشم اندازهای تازه ای را برای گسترش مناسبات دوجانبه ترسیم كرد.
جمهوری اسلامی ایران طی سال های گذشته با توجه به اختلافات دو كشور همسایه شمالی خود یعنی جمهوری آذربایجان و ارمنستان در قره باغ كوشیده است تا ضمن تامین نیازهای دو طرف نقشی سازنده را در حل و فصل مسالمت آمیز این اختلافات ایفا كند. همین رویكرد سبب شده تا هر دو همسایه قفقازی با نگاهی مثبت به ایران نگریسته و اهمیت حسن همجواری با كشورمان را به طور جدی مد نظر داشته باشند.
از همین رو است كه در دوره جدید سیاست ورزی در ارمنستان، پاشینیان نیز گسترش همكاری های تهران- ایروان را در دستور كار قرار داده و می كوشد همچنان همسایه ای قابل اعتماد و دارای مناسباتی دوستانه با جمهوری اسلامی ایران باشد.
پژوهش**9279
تهران- ایرنا- روابط جمهوری اسلامی ایران و ارمنستان طی نزدیك به سه دهه از استقلال این كشور بر مبنای حسن همجواری برقرار بوده و حضور این روزهای نخست وزیر ارمنستان در كشورمان هم می تواند دوره ای تازه از روابط تهران- ایروان را بگشاید.
