به گزارش ايرنا اين قارچ كه به الماس آشپزخانه معروف و از گرانبهاترين خوراكي هاي دنياست در دامنه كوه هاي شهرستان مانه و سملقان، راز و جرگلان و اطراف حصار گرمخان خراسان شمالي به وفور يافت مي شود.
به گفته برخي كارشناسان و با توجه به منابع گياه شناسي، دنبلان برگرفته از واژه دونبالان، در زبان تركي آذربايجاني، به معني برآمده، متورم و برجسته است و به زميني برآمده و پف كرده اشاره مي كند كه اين قارچ در زير آن پنهان است.
* واسطه هايي كه مثل قارچ مي رويند
اگرچه در 5 سال گذشته خراسان شمالي با كمبود بارش و نزولات آسماني مواجه بود اما امسال بارندگي ها ركورد شكست و همين امر موجب افزايش رويش قارچ دنبلان هم شد به طوري اين روزها در هر گوشه استان برخي به دنبال جمع آوري اين قارچ هستند.
يوسف محمدي، از ساكنان روستاي «اَمَند» در مانه و سملقان با بيان اينكه امسال اين قارچ ديرتر از هميشه سر از خاك درآورده، گفت: اين روزها كه هوا بهتر شده سيل جويندگان قارچ هم به مانه و سملقان هجوم آورده اند.
وي به خبرنگار ايرنا اظهار داشت: سال هاي قبل بارندگي اندك و به تبع آن قارچ دنبلان نيز كمتر بود و همين امر سبب افزايش قيمت فروش آن حتي تا كيلويي 3 ميليون ريال شد.
وي قيمت فروش قارچ دنبلان را متغير دانست و گفت: در سال جاري اين قارچ را از كيلويي 250 تا 800 هزار ريال نيز فروخته ايم.
وي در ادامه افزود: اين قارچ ها را جويندگاني كه از خارج استان مي آيند، بعد از خريد از محلي ها با چند برابر قيمت به رستوران هاي تهران، كيش و شهرهايي مانند شيراز و اصفهان مي فروشند و در واقع بهره اصلي را افرادي مي برند كه اين قارچ را از ما خريده اند.
يكي از اهالي بهكده رضوي هم در اين مورد گفت: برخلاف هرسال كه از همان روزهاي نخست فروردين مردم براي جمع آوري قارچ به اين اطراف هجوم مي آوردند امسال اين روزها شاهد حضور گردشگران و افرادي هستيم كه براي يافتن قارچ زمين را زير و مي كنند.
سهراب قدرتي افزود: برداشت اين قارچ از عرصه هاي منابع طبيعي ممنوع است و فقط افراد محلي مي توانند حداكثر 5 كيلوگرم قارچ برداشت كنند و اگر گشت هاي منابع طبيعي متوجه شوند كه محلي ها بيش از اين مقدار برداشت كرده اند، با آنها برخورد مي كنند.
وي تصريح كرد: در 3 سال گذشته بارندگي در استان كم بود و اين قارچ ها هم كمتر يافت مي شد كه هر كيلوگرم 800 هزار تا سه ميليون ريال به واسطه هايي كه مدعي بودند از استانهاي جنوبي و يا حاشيه خليج فارس آمده اند، فروخته مي شد.
* قارچ هاي گران قيمت
يك كارشناس منابع طبيعي خراسان شمالي مي گويد كه از قارچ دنبلان در كتب طب سنتي با عنوان «نبات الرعد» ياد شده است.
حامد كبيري با بيان اينكه در واقع دنبلان قارچي زيرزميني است كه به رنگ هاي قرمز تيره، خاكستري، سفيد، بنفش و سياه ديده مي شود، گفت: دنبلان حالت غده اي دارد و توپر و شبيه به سيب زميني و اندازه آن از يك فندق تا اندازه يك پرتقال يا كمي بزرگتر متغير است.
وي افزود: دنبلان را در سال هاي پرباران معمولا بعد از آغاز بارندگي هاي بهاره يعني از نيمه هاي اسفند تا اواخر فروردين ماه مي توان يافت.
وي اظهار داشت: اين نوع قارچ را مي توان در عمق 5 تا 30 سانتي متري خاك هاي مرطوب آهكي و سبك دامنه كوه هاي شني پيدا كرد.
كبيري با بيان اين كه قارچ دنبلان همزيست ريشه گياهان است، افزود: در خاك بدون گياه نبايد در پي قارچ دنبلان بود و اين قارچ گران قيمت در مجاورت ريشه گياهان رشد مي كند.
وي با بيان اينكه خراسان شمالي از جمله استان هايي است كه در برخي از نقاط آن مي توان اين قارچ مخصوص را جست، افزود: آن طور كه گفته مي شود و به تجربه نيز ثابت شده، بيشترين فراواني اين قارچ در شهرستان مانه وسملقان است و البته در برخي نقاط شهرستان راز وجرگلان نيز مي توان آن را پيدا كرد.
وي افزود: به گفته محلي ها مي توان اين خوراكي پربها را به ويژه در منطقه قره ميدان به سمت امند و تازه ياب و كورشيخ و البته به وفور در گرماب جستجو كرد.
* تخريب منابع طبيعي
وي با بيان اينكه برداشت بي رويه گياهان خودرو از عرصه هاي طبيعي استان با تخريب همراه است، گفت: اگر اين روزها به مناطقي مانند گرماب و بهكده رضوي و يا روستاهايي مانند امند، تازه ياب و گوينك سر بزنيد علاوه بر روستاييان، گردشگران و يا افرادي از ديگر استان ها را نيز خواهيد ديد كه براي جمع آوري اين قارچ هاي گران قيمت به اين مناطق آمده اند.
كبيري افزود: دلالان اين قارچ ها را با قيمت هاي خوب از افراد محلي خريداري مي كنند اما با چند برابر قيمت در استان هاي ديگر مي فروشند.
وي اظهار داشت: با توجه به اينكه اين نوع قارچ تنوع زيادي دارد برخي گونه ها را به جاي قارچ دنبلان جنگلي كه خيلي گران قيمت است مي فروشند و اين امر در سال هاي قبل كه قارچ دنبلان كمتر ديده مي شد، اتفاق افتاد.
كبيري افزود: متأسفانه هجوم مردم براي برداشت اين قارچ در فصل بهار آسيب هاي فراواني به مراتع و منابع طبيعي اين مناطق وارد كرده و حتي در اطراف بجنورد و در روستاي لنگر و كوه آخورداغ، گياهان كمياب دارويي نيز لگدمال و خاك ها تخريب شد.
وي افزود: گاهي براي يافتن اين قارچ، خاك مراتع و دشت ها تا عمق يك متر زيرو رو و رويشگاه هاي گياهاني مانند چريش، باريجه، سوسن و گياهان دارويي تخريب مي شود.
* قارچ دنبلان جنگلي گرانترين گونه
مسئول بهره برداري اداره كل منابع طبيعي و آبخيزداري خراسان شمالي اين نكته را متذكر شد كه گران قيمت ترين قارچ دنيا دنبلان جنگلي با رنگ سياه است كه فقط در جنگل ها و بيشتر در جنگل هاي گلستان مي رويد.
عليرضا احمدي اسكويي افزود: در استان خراسان شمالي نيز قارچ دنبلان يافت مي شود اما از نوع قارچ هاي مرتعي، سفيد و قهوه اي روشن است.
وي با بيان اينكه بيشترين تراكم قارچ هاي دنبلان استان در منطقه گرماب است افزود: برداشت اين نوع قارچ مجاز و مشروط است يعني ممنوع است مگر براي افرادي كه مجوز منابع طبيعي را در قالب طرح توجيهي فني و اقتصادي داشته باشند.
وي تصريح كرد: داشتن اين مجوز به معناي اين است كه برداشت آن به رويشگاه صدمه نزند و و شرايط برداشت نيز از نظر مقدار مهيا باشد يعني فراواني آن به اندازه اي باشد كه به زحمت برداشت بيرزد.
وي با بيان اينكه امسال با توجه به بارندگي ها رويش اين قارچ نيز بيشتر شده است، افزود: تا كنون در اين بخش گزارشي مبني بر برخورد با افرادي كه برداشت بي رويه داشته باشند و يا برداشت آنها موجب تخريب رويشگاه اين قارچ و منابع طبيعي شده باشد، نداشته ايم.
به گفته فرمانده يگان حفاظت اداره كل منابع طبيعي و آبخيزداري خراسان شمالي، امسال تا كنون فرد يا افرادي با عنوان متخلف جمع آوري قارچ دنبلان در استان شناسايي نشده اند.
سرهنگ موسي الرضا حياتي افزود: اين اتفاق در سال هاي قبل هم رخ نداده است اما اگر گشت هاي ما افرادي را كه با تخريب مراتع در منابع طبيعي براي برداشت اين قارچ اقدام كنند، ببينند با آن ها برخورد مي كنند.
خراسان شمالي رويشگاه گونه هاي مختلفي از گياهان است و گياهان دارويي در اين استان به وفور يافت مي شود به طوري كه 350 گونه گياه دارويي در اين استان شناسايي شده است.
سطح زير كشت گياهان دارويي خراسان شمالي هزار و 285 هكتار با توليد هزار و 920 تن است كه گياهان دارويي اين استان شامل زيره سبز، آويشن باغي، باريجه، نعناع فلفلي، خاكشير، گشنيز، كدو تخم كاغذي و كتان است.
گستره حوزه منابع طبيعي و آبخيزداري خراسان شمالي 2 ميليون و 33 هزار و 36 هكتار است كه از اين وسعت يك ميليون و 400 هزار هكتار مرتع، بيش از 183 هزار هكتار بيابان و 434 هزار و 550 هكتار جنگل است.
ب/5132
بجنورد- ايرنا- زمين، مادر طبيعت گنجينه هاي گرانبهايي در دل خود دارد، گنجينه هايي كه چهارفصل سال با دست و دلبازي به مردم تقديم مي كند و يكي از اين گنجينه ها قارچ دنبلان است كه در مناطق معدودي از كشور، از جمله خراسان شمالي مي رويد.
