صدا و سيما در ماه مبارك رمضان 98 نيز شبيه به دو سال پيش نتوانست در حيطه سريال سازي موفق عمل كند. تلويزيون يك سال فرصت داشت كه براي باكس طلايي خود در يك سال سريالي هايي با داستاني قوي و باور پذير روي آنتن ببرد اما در يك عملكرد ضعيف ترجيح داد سريال «برادر جان» به نويسندگي سعيد نعمت الله و كارگرداني محمدرضا آهنج را در بهترين زمان كنداكتور سيما از شبكه سه پخش كند.
** ملودرامي كه شعار گونه شد
برادر جان يك مضمون اخلاقي و ديني را در بستري اجتماعي به تصوير مي‌كشد. اين سريال نيز همچون ديگر آثاري نعمت‌الله يك ملودرام پركشمكش درباره روابط انساني و اجتماعي است. رويكرد اصلي در اين سريال «حق الناس» است. مفهومي كه اين روزها در جامعه و رسانه ها به درستي به آن پرداخته نمي شود. شخصيت پردازي در «برادر جان» نقطه قوت جديد ترين اثر آهنج است. نويسنده فضايي معما گونه از زندگي كاراكتر هاي داستانش ساخته است و اين موضوع باعث كنجكاوي مخاطب شده است.
حضور بازيگراني چون علي نصيريان، حسن پورشيرازي، آفرين عبيسي، حسام منظور و لعيا زنگنه يكي ديگر از شاخصه هايي است كه مي تواند يك سريال را پر بيننده كند.
تا اين قسمت همه چيز خوب است و به درستي جلو مي رود اما سازندگان اين سريال توجهي به اين موضوع نكردند كه پرداختن به طور مستقيم و شعارگونه به موضوع حق الناس آن هم در يك سريال رمضاني مي تواند مخاطب را پس بزند.
** شخصيت هاي تكراري در فيلمنامه هاي نعمت الله
فيلمنامه هاي سعيد نعمت‌الله در بيشتر اوقات ماجراهاي زندگي چندين شخصيت را روايت مي كند.
داستان هايي كه او مي نويسد پر است از شخصيت‌هايي لوتي واري كه خاكستري رنگ هستند و مي توان در وجودشان سفيدي و مهرباني را ديد. اين كاراكترها در اصل قلبي سياه ندارند اما دست روزگار باعث مي شود آنها نيز ناخواسته همراه با برخي جريان ها پيش روند.
اين نويسنده همچنين علاقه خاصي به ساختن شخصيت‌هايي دارد كه كينه توز هستند، افردي كه منتظر زمان مي مانند تا چاقو را درست وسط قلب حريفشان جا دهند.
با مرور فيلمنامه هايي چون «برادرجان»، «زير پاي مادر»، «مكائيل»، «پشت بام تهران»، «زير هشت»، «مكائيل» مي توان به اين نتيجه رسيد كه نويسنده برادر جان دوست دارد در قصه هايش كاراكتر هايي را زنده كند كه قلدر هستند و هميشه به خود حق با آنها است.
نويسنده سريال رمضاني شبكه سه سيما به شدت روي نام گذاري تك تك كاراكترهاي فيلمنامه اش فكر مي كند و دوست دارد نام ها گيرا، پيام رسان و البته بكر باشد.
او در جديد ترين فيلمنامه خود از نام هايي چون «چاوش»، «كريم بوستان»، «توكل» و «آراز» استفاده كرده است و اين در حالي است كه امروزه اين نام ها جايي در جامعه واقعي ندارند.
تا كنون تشابه ذكر شده در همه نوشته هاي نعمت الله ديده شده است و همين موضوع باعث مي شود مخاطب حتي از تيزر معرفي سريال بتواند نام نويسنده اثر را حدس بزند.
**ديالوگ هايي از دوران قاجار
يكي ديگر از ويژگي هاي فيلمنامه هاي نعمت الله اين است كه عادت به نوشتن ديالوگ‌هايي شاعرانه دارد. انسان ها در داستان او راحت حرف نمي زنند. امروزي صحبت نمي كنند و اين موضوع حتي تا جايي پيش مي رود كه آدم هاي داستان در صحبت با صميمي ترين فرد زندگي شان از جمله هاي پرطمطراق استفاده مي كنند. گاهي هم انقدر اين جمله ها ادبي مي شود كه مخاطب سخت مفهوم ديالوگ ها را متوجه مي شود.
نعمت الله از ساختن كاراكترهايي كه در بيشتر اوقات با نيش و كنايه و رمز آلود صحبت كنند لذت مي برد و همين موضوع باعث مي شود كه بيننده كمي گيج شود. مخاطب سريال برادر جان نمي تواند اين سبك صحبت كردن و رفتارها را كنار ماشين شاسي بلند و فضاي امروزي تهران بگذارد.نوشتن ديالوگ هاي ادبي و شاعرانه كه همه را ياد فيلم هاي چندين دهه پيش مي اندازد مهم ترين نقطه ضعف اين سريال است. اگر قرار است ديالوگ هايي شبيه به كتاب هاي شعر نوشته شود بهتر است سريال زمان قاجار را روايت كند. اينگونه مخاطب داستان و بازي هاي سريال را به خوبي مي پذيرد.
گزارش از: خاطره علي نسب
فراهنگ **9210**9246**
تهران - ايرنا - سريال «برادر جان» كه در ايام مبارك رمضان از شبكه سه سيما پخش مي‌شود روايتگر سال 98 است اما كاراكترهاي اين سريال به گونه اي در كوچه و خيابان با هم حرف مي زنند كه انگار از بطن جامعه جدا و در يك جزيره دور افتاده زندگي مي‌كنند.
