آغاز طرح سرشماری دوزیستان کمیاب در آذربایجان غربی

امید یوسفی روز یکشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: برای نخستین بار سال گذشته طرح سرشماری سمندها در آذربایجان غربی شروع شد و مناطق کوهستانی و مرتفع اشنویه، پیرانشهر، سردشت، بوکان و مهاباد از زیستگاه‌های عمده این دوزیست کمیاب در استان به شمار می‌رود.

وی اضافه کرد: سمندرهای کردستانی و آذربایجانی با خال های کم رنگ و پررنگ از هم تفکیک می‌شوند و زیستگاه‌های عمده این جانداران در استان شناسایی و مشخص شده است.

وی با اشاره به اهداف این سرشماری اظهار داشت: شناسایی زیستگاه‌ها، شمارش جمعیت و تخمین افزایش یا کاهش سالانه تعداد آنها مهمترین هدف از سرشماری این جانداران دوزیست است.

یوسفی ادامه داد: سال گذشته حدود ۵۰ حلقه سمندر در مناطق مختلف اشنویه سرشماری شده اما بررسی‌ها بیانگر این است که بیشترین جمعیت در مناطق کوهستانی و جویبارهای بوکان زیست می‌کنند و شامل ۲ گونه یاد شده است.

سمندرها به شدت در معرض خطر انقراض بوده و در لیست سرخ ( IUCN ) قرار دارند

وی با بیان اینکه هر ۲ گونه یاد شده به شدت در معرض خطر انقراض هستند و در لیست سرخ ( IUCN ) قرار دارند؛ اظهار داشت: تغذیه این گونه‌ها از جلبک‌ها و لارو حشرات است و تعداد تخم گذاری آنها نیز سالانه مشخص نیست.

وی گفت: عدم شناخت جوامع محلی از این گونه، تخریب زیستگاه، آلودگی منابع آبی زیستگاه بدلیل آفت کش‌ها، علف کش‌ها و کودهای شیمیایی و ورود فاضلاب‌های انسانی، کاهش جمعیت گونه و تغییر کاربری منابع آبی و انتقال آن به خارج از زیستگاه توسط کشاورزان از عوامل تهدید کننده سمندر است.

وی افزود: فعالیت‌های معدنی و سد سازی ها، آتش زدن زیستگاه و خشکسالی از دیگر عوامل تهدید کننده این گونه دوزیست منحصربفرد است.

به گزارش ایرنا سمندر آذربایجانی در جویبارهای کوهستان سکنی دارد و در بهار تخم ریزی می‌کند؛ لارو آنها با زندگی در جویبار سازگاری دارد، نرها و ماده‌ها تنها در نزدیکی جویبارهای محل زیست خود از آب خارج می‌شوند و زندگی در خشکی برای این گونه، ناشناخته است.

در اصطلاح محلی به این گونه جانوری بو که کانیله، کانی بوک، بلقاره و شرفه گفته می‌شود که به معنی عروس چشمه است و این نامگذاری نشانه آن است که این خزنده کوچک تنها در چشمه‌های با آب روان و صاف قابل مشاهده است.

سمندر از راسته دوزیستان دمدار و خانواده سالاماندریده (سمندرها) بوده که از این جنس سه گونه در ایران وجود دارد که در لیست سرخ اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت (IUCN) در دسته بشدت در معرض خطر انقراض طبقه بندی شده و زیستگاه آن چشمه سارها، جویبارها و آب‌های روان و زلال است.

تاکنون، هفت گونه سمندر به نام‌های سمندر غارزی، سمندر کوهستانی لرستانی (امپراطور)، سمندر کوهستانی کردستانی (خال زرد)، سمندر کوهستانی آذربایجانی، سمندر آتشین، سمندر تاج دار جنوبی و سمندر جویباری ایران در ایران شناسایی و نامگذاری شده است.

این گونه جانوری علاوه بر آذربایجان غربی در مناطق غربی استان‌های کردستان و کرمانشاه نیز شناسایی شده است.

۷۱۲۵/‏‬ ۳۰۲۰