بر این پایه، سیصد و بیست و سومین نشست مرکز حافظشناسی و کرسی پژوهشی حافظ با عنوان "سبکشناسی پیکرهبنیاد و کاربرد آن در شعر حافظ" ۲۸ خردادماه با همکاری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس و مرکز پژوهشهای زبان و ادب فارسی دانشگاه شیراز برگزار شد.
امیرسعید مولودی، استاد زبان شناسی دانشگاه شیراز، به سبکشناسی پیکرهبنیاد و شیوه کاربست آن در اشعار حافظ پرداخت و با بیان این مقدمه که با ظهور زبانشناسی پیکرهای در دهه ۶۰ غالباً تحلیلهای دستی جای خود را به تحلیلهای رایانهای دادهاند، افزود: زبانشناسی پیکرهای بر روشها و فرایندهای مطالعه زبان تمرکز میکند و برای این کار با مجموعهای از متون الکترونیکی که آنها را پیکره مینامند، سر و کار دارد.
وی ادامه داد: پیکرهها دارای انواعی چون خاص، عام، تاریخی، موازی، بهروزشونده، چندزبانه و زبانآموز هستند و نرمافزارهایی همچون واژهنما یا واژهیاب نمونهای از این ابزارها هستند که امکانات متعددی همچون نمایش واژه در متن، ارائه فهرست بسامد و تکرار هر واژههای متن، نمایش همانندیهای موجود در متن و مشخصکردن کلیدواژههای متن را برای کاربران فراهم میکنند؛ بنابراین با داشتن چنین نرمافزارهایی میتوان به مطالعات زبانی کمی و کیفی پرداخت.
این استاد زبانشناسی افزود: در سبکشناسی پیکرهبنیاد به منظور شناسایی سبک نگارش نویسنده، روشهای دستی و ماشینی با یکدیگر تلفیق و تمام مؤلفههای متن استخراج میشود.
مولودی ابراز داشت: اطلاعات صرفی، نحوی و معنایی تمام واژههای متن توسط انسان یا موتورهای برچسب زن خودکار به پیکرۀ متنی اضافه میشود و با در اختیار داشتن داده برچسب خورده در سه سطح یادشده و داشتن یک نرمافزار واژهنما میتوان فهرست برچسبهای صرفی و ساختهای نحوی و معنایی متن را به همراه فراوانی وقوعشان در متن شناسایی کرد و به تصویر دقیقی از سبک نویسنده دست یافت.
استاد دانشگاه شیراز بیان کرد: روش مذکور را میتوان در مورد هر اثری اعمال کرد و سبک نگارش آن را شناخت؛ بنابراین میتوان این شیوه نوین مطالعاتی را بر روی متن الکترونیکی اشعار حافظ نیز به کار بست و سبک نگارش آن را براساس وجوه متعدد ذکرشده مشخص کرد.
مدیر مرکز حافظشناسی نیز به اهمیت منابع پایهای همچون پیکرههای زبانی برای مطالعات مختلف پرداخت و گفت: ایجاد و گسترش پیکرههای زبانی همچون سرمایههای خام اولیه و معادن عظیمی است که نه تنها در تحلیلهای زبانی ارزشمندند، بلکه برای بسیاری از تولیدات زبانی و ادبی نیز کارآمد و گرهگشا هستند.
کاووس حسنلی افزود: پیکرههای زبانی، امروزه با فناوریهای جدید که امکان جستوجوهای متنوع را فراهم میکند، منابع پایه و دادههای زبانی را بسیار کاربردیتر از گذشته کرده است.
وی بیان کرد: اگر بانکهای پیکرهای از محدوده واژگانی فراتر رود و ساختارهای نحوی و حتی کارکردهای هنری را نیز فرا بگیرد، در توصیفات زبانی و در تحلیلهای اجتماعی زبان هم دستگیر پژوهشگران خواهد بود.
مدیر مرکز حافظشناسی گفت: با داشتن پیکره کامل زبانی از متون گذشته، دیگر برای توصیف و تحلیل رفتارهای حافظ با زبان فارسی نیازی به فیشنویسی و صرف وقت بسیار برای گردآوری اطلاعات نخواهیم داشت؛ چون همه این اطلاعات در همان منابع و بانکهای پیکرهای گردآوری شده است.
۹۸۸۵ / ۱۸۷۶