جنگل‌ها و عرصه‌های منابع طبیعی دستگاه تنفسی زمین هستند که هوای سالم و اکسیژن را برای ما تأمین می‌کنند و نابودی این عرصه به منزله نابودی زمین و نابودی بشر است و حفاظت از آن در برابر تهدیدها مانند آتش سوزی تضمین کننده بقای بشر است.
بارش‌های مناسب سال زراعی جاری و تقویت پوشش گیاهی عرصه‌های طبیعی موجب شده تا خطر آتش سوزی به عنوان یکی از مهمترین تهدیدات این عرصه‌ها با گرم شدن هوا شناخته شود.
انسان با نقش ۹۵ درصدی در وقوع آتش سوز ی، در عرصه‌های طبیعی نابودی را به خود هدیه می‌دهد و آموزش نحوه رفتار با طبیعت، استفاده از ظرفیت مردمی و تأمین تجهیزات راهکارهای مقابله با این تهدید است.
مردم باید بدانند و یادبگیرند آتش رها شده در بخش کوچکی از طبیعت می‌تواند زمینه ساز نابودی چندین هکتاری شود و خاموش کردن آتش با مقداری آب یا ریختن خاک بر روی آن از یک فاجعه طبیعی جلوگیری می‌کند.
آتش سوزی در عرصه‌های منابع طبیعی با کنار هم جمع شدن سه عامل هوا، مواد سوختنی و جرقه رخ می‌دهد که ۲ عامل هوا و مواد سوختنی (پوشش گیاهی) در طبیعت وجود دارد و به خودی خود خطر زا نیست، اما زمانی که انسان با سهل انگاری خود جرقه‌ای را رها می‌کنند، آتش را به دامان طبیعت می‌کشاند.
باید به مردم یاد داد رها کردن ظرف‌هایی مانند بطری‌های شیشه‌ای که منعکس کننده نور باشد، در زمان گرما و تابش آفتاب، مانند ذره بین عمل می‌کند و با عملکرد ذره بینی، نور به شدت داغ خورشید را بر روی برگ‌ها و پوشش گیاهی متمرکز می‌کند و وقوع آتش سوزی تیشه به ریشه طبیعت می‌زند.
باید همه یادبگیریم طبیعت خانه اول ماست و در حفظ و نگهداری آن کوشا باشیم، با ریختن زباله علاوه بر نازیبا کردن طبیعت، آن را به نابودی نکشانیم.
ارمغان آتش سوزی برای طبیعت آلودگی محیط زیست، از بین رفتن حاصلخیزی خاک، نابودی عناصر مفید زنده خاک، انهدام بافت خاک، کاهش ظرفیت نگهداری آب، رطوبت خاک و در یک کلام نابودی است و بس.
۹۵ درصد آتش سوزی در عرصه‌های منابع طبیعی به دلیل سهل انگاری و ناآگاهی مردم رخ می‌دهد که آموزش نقش مهم در حفظ طبیعت و جلوگیری از خطر آتش سوزی در عرصه‌های منابع طبیعی دارد و رسانه ابزار کمک کننده برای اطلاع رسانی و آموزش به مردم است که باید بیش از پیش از این ظرفیت استفاده شود.
از ۹.۷ میلیون هکتار وسعت استان سمنان، ۵۵ درصد را نواحی بیابانی و خشک، ۳۸.۵ درصد را مراتع، ۲ درصد را اراضی کشاورزی و ۳.۶ درصد را هم جنگل تشکیل می‌دهد و از مجموع مناطق جنگلی، ۵۸ هزار هکتار جنگل‌های هیرکانی و پهن برگ شامل جنگل ابر و جنگل رودبارک، ۱۵۰ هزار هکتار جنگل سوزنی برگ و ۱۴۴ هزار هکتار جنگل کویری و بیابانی است که از این وسعت عرصه‌های ملی، سال گذشته حدود ۲۵ هزار هکتار از عرصه‌های منابع طبیعی استان سمنان در آتش سوخت.
عرصه‌های غنی استان سمنان از پوشش گیاهی در مناطق صعب العبور قرار گرفته و دسترسی به این مناطق زمانبر است و دقیقاً زمان عامل تعیین کننده در مهار آتش است و برای جلوگیری از وسعت گرفتن آتش سوزی باید سرعت عمل داشت و برای تأمین این سرعت عمل باید تجهیزات به روز مانند بالگرد و آموزش برای جوامع محلی درنظر گرفته شود.
در استان سمنان به ازای هر ۷۰ هزار هکتار عرصه‌های منابع طبیعی یک جنگلبان وجود دارد که پاسخگوی نیازها نیست و استفاده از ظرفیت مردمی کمک کننده برای جبران کمبود نیروی انسانی است.
اما استفاده از ظرفیت مردمی نیازمند بستر سازی است، تجهیز کردن جوامع به تجهیزات ابتدایی مهار آتش، آموزش به آنها برای داشتن عملکرد مطلوب در شرایط وقوع حوادث احتمالی از جمله بسترسازی هاست که باید مد نظر قرار بگیرد.
خطر آتش سوزی در مهدیشهر درشرایط فوق بحرانی
رئیس منابع طبیعی شهرستان مهدیشهر با بیان اینکه طبیعت امسال در فصل گرما در وضعیت بحرانی و فوق بحرانی قرار دارد، گفت: عرصه‌های منابع طبیعی شهرستان مهدیشهر به دلیل تراکم بالای پوشش گیاهی از اول تیرماه تا پایان آذرماه به لحاظ خطر آتش سوزی در شرایط فوق بحرانی قرار دارد و آموزش همگانی و مشارکت جوامع محلی مؤثر در جلوگیری و مهار آتش سوزی است.
حمیدرضا عبدوس افزود: با توجه به بارندگی خوب در سال جاری تراکم گیاهان علفی، یکساله و چند ساله در این شهرستان به صورت چشمگیری افزایش یافته و به همین میزان خطر آتش سوزی نیز دوچندان شده است.
وی ابراز داشت: در سایر نقاط کشور آتش سوزی عرصه‌های منابع طبیعی شروع شده، اما در این شهرستان با اقدام‌های پیشگیرانه انجام شده در سال جاری آتش سوزی رخ نداده است.
وی ادامه داد: برای پاکسازی عرصه‌های مستعد آتش سوزی در مناطق بحرانی شهرستان مهدیشهر به منظور اقدامی پیشگیرانه از آتش سوزی از عرصه‌های منابع طبیعی با بهره برداران مرتع و دامداران هماهنگ شده تا علف مناطق بحرانی را برای تعلیف دام استفاده کنند.
رئیس منابع طبیعی شهرستان مهدیشهر گفت: با استفاده از ظرفیت مشارکت مردمی و تجهیز دهیاری روستا به وسایل ابتدایی مهار آتش سال گذشته ۹۸ درصد آتش سوزی در عرصه منابع طبیعی کاهش یافت و در حدود ۳ هزار مترمربع و کمتر از یک هکتار آتش سوزی در عرصه‌های منابع طبیعی شهرستان مهدیشهر با توجه به وسعت زیاد رخ داد.
عبدوس تصریح کرد: آمار آتش سوزی در عرصه‌های منابع طبیعی در سال گذشته نشان دهنده اثربخشی اجرای طرح تجهیز دهیاری‌ها به وسایل مهار آتش است.
وی خاطرنشان کرد: وسعت عرصه‌های منابع طبیعی در شهرستان مهدیشهر ۳۹۵ هزار هکتار است که از این وسعت، ۸۰ هزار هکتار در وضعیت بحرانی به لحاظ خطر آتش سوزی قرار دارد و برای کنترل این وسعت از عرصه‌های منابع طبیعی تنها یک پایگاه مهار آتش در این شهرستان وجود دارد.
مشارکت مردمی کمک کننده در حفاظت از عرصه‌های منابع طبیعی
رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان مهدیشهر گفت: استفاده از ظرفیت مشارکت مردمی نقش مهمی و غیرقابل انکار در حفاظت از عرصه‌های منابع طبیعی دارد و این شهرستان برای اولین بار در کشور برای استفاده بهینه از این ظرفیت پایگاه مردمی اطفای حریق ایجاد کرده است.
عبدوس ابراز داشت: استفاده از ظرفیت مشارکت مردمی نقش مهم و غیرقابل انکار در حفاظت از عرصه‌های منابع طبیعی دارد و این شهرستان برای اولین بار در کشور برای استفاده بهینه از این ظرفیت پایگاه مردمی اطفای حریق ایجاد کرده است.
وی با بیان اینکه پیشگیری بهتر از درمان است، ادامه داد: پیشگیری برای جلوگیری از وقوع آتش سوزی در عرصه‌های منابع طبیعی مقدم بر درمان، رویکرد اصلی اداره منابع طبیعی شهرستان مهدیشهر است.
عبدوس افزود: مواد سوختنی، جرقه و اکسیژن سه عامل اصلی وقوع آتش است و عرصه‌های منابع طبیعی شهرستان مهدیشهر با داشتن ۲ عامل پوشش گیاهی به عنوان مواد سوختنی و اکسیژن مستعد آتش سوزی با یک جرقه آتش است.
وی، آموزش به جوامع محلی و روستانشینان حاشیه جنگل، نصب بنرهای آموزش ی و نصب تابلوهای هشدار خطر آتش سوزی را از جمله اقدامات پیشگیرانه انجام شده از سوی اداره منابع طبیعی شهرستان مهدیشهر مطرح کرد.
وی با بیان اینکه ۱۴ روستای شهرستان مهدیشهر به وسیله‌های ابتدایی اطفای حریق مجهز شدند، خاطرنشان کرد: تجهیز دهیاری و شورای اسلامی روستاها به وسایل اطفای حریق مانند بیل، کپسول آتش نشانی و آتش کوب در شرایطی که شهرستان در وضعیت بحرانی قرار دارد مؤثر در کنترل و پیشگیری از آتش سوزی است.
تجهیز دهیاری‌های مهدیشهر به ابزار ابتدایی مهار آتش سه میلیارد ریال اعتبار نیاز دارد
رئیس منابع طبیعی شهرستان مهدیشهر با بیان اینکه با توجه به کمبود نیروی انسانی، جوامع محلی نقش مهم در حفاظت از عرصه‌های منابع طبیعی دارند، یادآور شد: برای تجهیز کل روستاهای شهرستان مهدیشهر به تجهیزات ابتدایی مهار آتش ۲ تا سه میلیارد ریال اعتبار نیاز است.
وی اظهار داشت: زمان نقش مهم در کنترل و اطفای حریق دارد و با توجه به کمبود نیرو در حفاظت از عرصه‌های منابع طبیعی، تجهیز و آموزش جوامع محلی نقش مهم در کنترل آتش دارد.
عبدوس افزود: در تعریف استاندار جهانی به ازای هر پنج هزار هکتار باید یک قرقبان یا جنگلبان مشغول به حفاظت از عرصه‌های منابع طبیعی باشد، اما در استان سمنان به ازای هر ۷۰ هزار هکتار یک جنگبان وجود دارد که آمار حاکیست عرصه‌های منابع طبیعی با کمبود مشهود نیروی انسانی مواجه است.
وقوع ۱۹ آتش سوزی در عرصه‌های منابع طبیعی استان سمنان
فرمانده یگان حفاظت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان سمنان گفت: سال گذشته هشت فقره آتش سوزی در جنگل‌ها و ۱۱ فقره در مراتع استان اتفاق افتاد.
سرهنگ علیرضا ابوطالبی در گفت و گو با ایرنا، با بیان اینکه در سال ۹۶ تعداد ۱۲ فقره آتش سوزی در عرصه‌های منابع طبیعی سمنان رخ داده است، افزود: سال ۹۷ میزان وقوع آتش سوزی بیشتر از سال ۹۶ بود، اما وسعت آتش سوزی کاهش یافت.
وی ادامه داد: علت وقوع ۹۵ درصد آتش سوزی‌ها در عرصه‌های منابع طبیعی استان سمنان عامل انسانی است و آموزش و اطلاع رسانی به مردم نقش مؤثر در کاهش آتش سوزی در عرصه‌ها دارد.
وی ابراز داشت: رسانه نقش مهم در آگاه سازی و فرهنگ سازی در بین آحاد جامعه برای حفظ عرصه‌های منابع طبیعی دارد و باید از این ظرفیت بیش از پیش استفاده کرد.
بطری‌های شفاف با عملکردی مانند عدسی عامل آتش سوزی در طبیعت
فرمانده یگان حفاظت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان سمنان گفت: بطری‌های شکسته در فصل گرم مانند عدسی عمل می‌کند و تابش نور خورشید به آن آتش سوزی در مراتع را به دنبال دارد و بر همین اساس ضرورت دارد مردم از ریختن زباله و به ویژه بطرهای شکسته منعکس کننده نور در طبیعت بپرهیزند.
ابوطالبی ضافه کرد: هموطنان برای جلوگیری از وقوع آتش سوزی در عرصه‌های منابع طبیعی از انداختن ته سیگار روشن در طبیعت پرهیز کنند و همچنین پیش از ترک طبیعت از خاموش شدن آتش مطمئن شوند.
وی با بیان اینکه بارش‌های اخیر موجب رویش گیاهان و ایجاد پوشش گیاهی مناسب و متراکم در عرصه‌های منابع طبیعی استان سمنان شده است، تصریح کرد: با نزدیک شدن به فصل گرما و خشک شدن گیاهان و وزش بادهای موسمی احتمال وقوع آتش سوزی در عرصه‌های منابع طبیعی استان افزایش می‌یابد.
بالگرد نیاز اساسی برای حفاظت از عرصه‌های وسیع و پراکنده منابع طبیعی سمنان
فرمانده یگان حفاظت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان سمنان گفت: چهارمین استان کشور در زمینه وسعت عرصه‌های منابع طبیعی سمنان است و این وسعت و پراکندگی عرصه‌ها، گواه ضرورت وجود یک بالگرد برای مهار آتش سوزی در عرصه‌های مرتعی و جنگلی استان سمنان است.
ابوطالبی با بیان اینکه زمان مؤلفه ای مهم در مهار آتش سوزی در عرصه‌های منابع طبیعی و کاهش خسارت ناشی از آن است، افزود: راه دسترسی به برخی مناطق مرتعی و جنگلی استان سمنان بسیار مشکل است و گاه ۲ تا سه ساعت برای رسیدن به محل زمان لازم است.
وی با بیان اینکه صرف زمان موجب افزایش وسعت آتش سوزی و نابودی عرصه‌های منابع طبیعی می‌شود، ادامه داد: پراکندگی و وسعت عرصه‌های منابع طبیعی استان و صعب العبور بودن دسترسی به این عرصه‌ها، ضرورت داشتن بالگرد برای اقدام به موقع هنگام آتش سوزی را دو چندان می‌کند.
فرمانده یگان حفاظت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان سمنان ابراز داشت: تهیه بالگرد نیازمند اعتبار است و اکنون چنین اعتباری در اختیار یگان حفاظت منابع طبیعی نیست.
وی تصریح کرد: یگان حفاظت استان برای رفع نیاز به بالگرد برای مهار آتش در مناطق صعب العبور در صدد امضای تفاهم نامه با هلال احمر برای همکاری در شرایط بحرانی است.
کمبود اعتبار چالش حفاظت از عرصه های منابع طبیعی سمنان
فرمانده یگان حفاظت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان سمنان ابراز داشت: فقدان تخصیص اعتبار در نظر گرفته شده بیش از کمبود اعتبار در برنامه ریزی برای انجام اقدامات لازم برای حفاظت از عرصه‌های منابع طبیعی مشکل ساز است.
ابوطالبی خاطرنشان کرد: سال گذشته سه میلیارد و ۶۰۰ میلیون ریال از محل اعتبار استانی و ۲ میلیارد و ۹۰۰ میلیون ریال از محل صندوق توسعه ملی برای بخش حفاظت، گشت و مراقبت اطفای حریق در استان سمنان در نظر گرفته شد که میزان تخصیص کمتر از این میزان بوده است.
آتش سوزی در ۳۷۰ هکتار عرصه تحت حفاظت محیط زیست سمنان
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان سمنان گفت: سال گذشته ۳۷۰ هزار هکتار از عرصه‌های مرتعی و جنگلی تحت حفاظت محیط زیست استان در آتش سوخت.
امیر عبدوس افزود: انسان عامل ۹۵ درصد آتش سوزی و تخریب عرصه‌های طبیعی کشور و مناطق تحت حفاظت محیط زیست است که باید با فرهنگ سازی و آموزش برای ریشه کنی و رفع این رفتارهای نادرست اقدام کرد.
وی ادامه داد: کارگاه‌های آموزشی برای افزایش آگاهی جوامع محلی برای خدمات رسانی به مأموران حفاظت محیط زیست استان در زمان بحران در سال گذشته در چند نوبت برگزار شد.
وی با با بیان اینکه بسیار از عاملان بعد از مشاهده آتش سوزی در عرصه‌های جنگلی و مرتعی از صحنه فرار می‌کنند، گفت: مردم با مشاهده آتش سوزی در کمترین زمان ممکن مسئولان مربوط و جوامع محلی را برای مهار آتش مطلع کنند.
عوامل انسانی مهمترین اصل در حفاظت و یا تخریب عرصه‌های ملی
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان سمنان اظهار داشت: انسان نقش غیرقابل انکاری در حفاظت یا تخریب محیط زیست دارد، با همدلی و مشارکت همگانی احتمال آتش سوزی در عرصه‌های طبیعی کشور را می‌توان به حداقل رساند.
عبدوس خاطر نشان کرد: تلف شدن گونه‌های گیاهی و جانوری علاوه بر نابودی عرصه‌های طبیعی از دیگر عواقب آتش سوزی در مناطق تحت حفاظت محیط زیست است.
وی افزود: آموزش به کودکان و نوجوانان و فرهنگ سازی برای نریختن زباله و برپا نکردن آتش در عرصه‌های طبیعی در دستور کار قرار دارد و با مشارکت همگانی می‌توان از تخریب عرصه‌های محلی و حفظ گونه‌های گیاهی و جانوری اقدام کرد.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان سمنان گفت: طرح آموزشی «یک ساعت با محیط بان» سال گذشته در مدارس هشت شهرستان استان برگزار شد که ۲۰ هزار و ۱۲۱ دانش آموز در این طرح آموزش دیدند.
۷۳۴۲/۶۱۰۳
