آتشی که همگان را خواهد سوزاند

دونالد ترامپ، رییس جمهوری آمریکا در واکنش به عبور ایران از سقف ۳۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی شده گفت: «ایران با آتش بازی می کند.»
این سخن، اشاره تلویحی به حمله نظامی آمریکا به ایران با هدف بازداشتن جمهوری اسلامی از آنچه دستیابی به سلاح اتمی خوانده می شود، به شمار می آید. به عبارت دیگر، به گفته رییس جمهوری آمریکا، اگر ایران بخواهد به سلاح اتمی دست یابد یا زمان گریز هسته ای خود را به کمتر از یک سال کاهش دهد، فرمان حمله به ایران صادر خواهد شد.
اکنون به نظر می رسد وضعیت بغرنج ایران و آمریکا به حدود ۶ سال پیش بازگشته است؛ زمانی که به گفته آمریکایی ها، ایران سه تا چهار هفته تا ساخت بمب اتمی فاصله داشت و تحریم های کمرشکن آمریکا، اروپا و شورای امنیت سازمان ملل نتوانسته بود از سرعت فعالیت های هسته ای ایران بکاهد. در آن زمان هم به کرات گفته می شد " همه گزینه ها روی میز است "، از جمله گزینه نظامی. با این حال، آنچه که از رویارویی ایران و آمریکا حاصل شد، جنگ نبود؛ توافقی بود میان ایران و قدرت های بزرگ برای محدود سازی فعالیت های هسته ای ایران در برابر رفع یا تعلیق تحریم ها.
با این حال، دونالد ترامپ با تصور به اینکه اعمال فشار حداکثری بر ایران، جهانی متفاوت را خلق خواهد کرد، ابتدا از برجام بیرون آمد و سپس تحریم ها علیه ایران را به شدیدترین میزان در تاریخ افزایش داد. اما نتیجه این رویکرد، مذاکره جدید با ایران نبود، بلکه مقاومت حداکثری ایران را رقم زد که از زدن پهپاد آمریکایی تا عبور از سقف های تعیین شده در برجام را در بر می گیرد.
به هر حال، بعد از شش سال، کاخ سفید بار دیگر بر سر یک دوراهی قرار گرفته است: یا باید ریسک جنگ با ایرانی را به جان بخرد که به مراتب قوی تر و جسورتر از شش سال پیش است یا با خطر ایران در راه رسیدن به سلاح اتمی مواجه شود؛ دو گزینه ای که پیامدهای عمیق سیاسی – امنیتی در منطقه و جهان خواهد داشت.
البته هنوز فرصت برای آمریکا و اروپا باقیست. آمریکایی‌ها با کاهش فشار حداکثری و اروپا با عمل به وعده، می توانند از بروز یک بحران بزرگ اتمی و امنیتی در جهان جلوگیری بعمل آورند. جمهوری اسلامی که عزم خود را جزم کرده است در برابر اقدامات آمریکایی ها و کوتاهی اروپایی ها، تعهدات برجامی خود را کاهش دهد و در این راه، هزینه هایی نیز بپردازد. از این رو خروج از بن بست ساخته شده به دست دونالد ترامپ در گرو مسوولانه رفتار کردن طرف های مقابل است. در غیر این صورت، آتشی که رییس جمهوری آمریکا از آن سخن می گوید، فقط ایران را نخواهد سوزاند، بلکه کل منطقه ملتهب خاورمیانه را شعله ور خواهد کرد و بسیاری را خواهد سوزاند.

کارشناس مسائل آمریکا