به گزارش گروه اطلاع رسانی ایرنا؛ نویسنده و صاحب قلمی آگاه و متعهد به مانند طبیبی حاذق است که نخست باید از دانش طب اطلاع و آگاهی به دست آورد و خود را از همه جهت آماده علاج بیماران کند بعد مرض را تشخیص دهد و دارو تجویز کند. به این ترتیب نویسندگان نقش مهم و تأثیرگذاری در جامعه دارند و نگاهی به تاریخ کشور نیز خود گویای این جایگاه ارزشمند است به گونه‌ای که در طول تاریخ قلم و نویسندگی همواره در میان مردم ایران اعتبار خاصی داشته و دارد.
همین اعتبار و ارزش باعث شده تا جشن تیرگان (۱۳ تیر) یکی از مهمترین آئین‌های ایران باستان برای پاسداشت قلم است و دلیل برگزاری این جشن این امر محسوب می‌شود که در این روز هوشنگ پادشاه پیشدادی ایران، نویسندگان و کاتبان را به رسمیت شناخت و آنان را گرامی داشت.
دلیل دیگری که برای آن ثبت شده این است که به نوشته ابوریحان بیرونی در کتاب الباقیه سیزدهمین روز از تیرماه را ایرانیان باستان روز تیر (عطارد) می‌نامیدند از طرفی سیاره تیر یا همان عطارد در فرهنگ ادب پارسی، کاتب و نویسنده ستارگان قلمداد می‌شود. به همین مناسبت این هنگامه را روز نویسندگان می‌دانستند و گرامی می‌داشتند.
اکنون پس از گذشت سده‌ها از این آئین هنور هم برای ایرانیان قلم جایگاه مهم و ارزشمندی دارد به گونه‌ای که این امر سبب شد تا در ۱۳۸۱ خورشیدی «محمدعلی سپانلو» نویسنده و شاعر سرشناس ایرانی ۱۳ تیر را به عنوان روز قلم و نویسنده به انجمن قلم ایران پیشنهاد دهد اما در نهایت این انجمن ۱۴ این ماه را به شورای عالی انقلاب فرهنگی پیشنهاد داد و با تصویب این شورا این روز به عنوان «روز قلم» در تقویم رسمی جمهوری اسلامی به ثبت رسید.
ارزش و اهمیت قلم و نویسندگی سبب شد تا پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا به مناسبت این روز با «رحیم مخدومی» نویسنده و دبیر هفدهمین جشنواره قلم زرین به گفت و گو بپردازد.
متن گفت و گو را در ادامه می‌خوانیم:
ایرنا: مهمترین وظیفه‌ای که امروز بر عهده نویسندگان و صاحبان قلم است، چیست؟
مخدومی: مهمترین وظیفه‌ای که برعهده صاحبان قلم و نویسندگان است اینکه ناگفته‌های خودشان را به رشته تحریر درآورند و در قالب کتاب به چاپ برسانند تا این نوشته‌ها به دست مخاطب برسد و در جامعه تأثیرگذار باشد. از این رو رسالت حوزه نویسندگی به ۲ مورد مربوط می‌شود؛ یکی اینکه ناگفته‌ها را بنویسند و دوم نوشته‌ها به دست مخاطب برسد. بخش نخست این رسالت به خود نویسندگان مربوط می‌شود اما بخش دوم تا حدودی به عهده ناشران است؛ یعنی این نوشته‌ها باید به نحو احسن به چاپ برسد در انبارها نماند و درست توزیع شود که اینها در دست نویسنده نیست و دیگران در این حوزه وظیفه دارند.
ایرنا: بخش نخست که به خود نویسنده مربوط می‌شود، چگونه قابل اجرا است؟
مخدومی: خود نویسنده باید احساس مسئولیت داشته باشد و زمینه‌های لازم را برای ایفا کردن این نقش را فراهم کند؛ یعنی صاحبان قلم باید جامعه را رصد کنند تا بدانند که نیاز اصلی چیست و بهترین موضوع‌ها و سوژه‌ها را انتخاب کند. در این مرحله توان قلم خود را بالا ببرد و به بهترین شکل ممکن اثر خود را خلق کند.
ایرنا: صحبت از سوژه‌ها شد به نظر شما مهمترین سوژه‌ها چه مسائلی هستند؟
مخدومی: مهمترین سوژه‌ها در واقع مهمترین مسائل جامعه هستند که نویسندگان و صاحبان قلم باید به آن توجه داشته باشند زیرا نویسندگان دیده بان های جامعه هستند و مخاطبان از آنها انتظار دارند که بدانند دغدغه توده‌های مردم و نیازهایشان چیست.
ایرنا: با توجه به این صحبت‌ها به نظر شما مهمترین مسائل کشور که نویسندگان و صاحبان قلم باید به آنها توجه داشته باشند، چیست و عملکرد نویسندگان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
مخدومی: در طول ۴۰ سال پس از انقلاب اسلامی کشور با مسائلی مختلف و جدی روبرو بوده است و ایران نسبت به دیگر کشورها مسائلی داشته که باعث می‌شود تا رسالت نویسندگان و صاحبان قلم در ایران، رسالتشان با نویسندگان دیگر کشورها بسیار متفاوت شود. موضوع‌هایی همچون انقلاب اسلامی، دفاع مقدس، تحریم‌ها و … از جمله مهمترین مسائل جامعه ما بوده و هست اما امروز ما نویسندگانی هم داریم که این مسائل و دغدغه‌های مردم را نمی‌بینند و گویا در یک فرازمان و فرامکانی می‌نویسند به نوعی می‌توان گفت که نویسنده مردم خودشان نیستند. البته موضوع‌های دیگر همچون حوادث طبیعی و اجتماعی هم وجود دارد که برای بسیاری از صاحبان قلم که دغدغه‌های مردم دارند، جدی است اما باز متوجه می‌شویم که اینها هم برای عده‌ای به عنوان سوژه مطرح نمی‌شود و موضوع‌های شخصی خودشان را به جامعه تسری می‌دهند و اگر بخواهیم موضوع‌های روانشناسی و اجتماعی هم در نظر بگیریم گویا این نویسندگان جامعه و مردم خودشان را نمی‌شناسند. بنابراین این افراد نگاهی سیاسی دارند و به نظر می‌آید که مأموریت دارند که بعضی از موضوع‌ها را رواج دهند. به این ترتیب صاحبان قلم باید به سوژه‌هایی توجه کنند که دغدغه مردم هستند، بخش عمده‌ای از جامعه را درگیر خودشان کرده‌اند و مردم نیاز دارند که پاسخی برای آنها داشته باشند. بنابراین صاحبان قلم مسئول هستند که برای نیاز و خواست جامعه خود از سوژه‌های اولویت دار اثر خلق کنند تا راهگشا باشند.
ایرنا: به چه دلیل هر اثر و نوشته‌ای از نویسندگان با استقبال مخاطبان همراه نمی‌شود؟
مخدومی: ما امروز با جامعه‌ای مواجه هستیم که ذائقه مخاطب با رشدی که ادبیات به ویژه ادبیات متعهد انقلاب و دفاع مقدس داشته، تغییر پیدا کرده و توقع‌ها بالا رفته است. به همین دلیل هر نوشته و اثری مورد پسند جامعه قرار نمی‌گیرد. بنابراین نویسندگان و صاحبان قلم باید توان خودش را تقویت کند و ارتقا دهد تا مخاطبش را همچنان حفظ کند.
ایرنا: نگاهی به تاریخ به ویژه قبل از انقلاب اسلامی نشان می‌دهد که ما در گذشته نویسندگان و صاحبان قلم بنامی داشته‌ایم اما امروز به نظر می‌رسد که نتوانسته‌ایم آنگونه نسلی پرورش دهیم. شما علت این مهم را چه می‌دانید؟
مخدومی: قبل از پیروزی انقلاب اسلامی نویسندگان به ویژه چپ‌ها جلسه‌های دورهمی داشتند و خودشان به یکدیگر کمک می‌کردند تا به یک رشد رسیدند و این اتفاق همیشه رخ می‌دهد امروز پویش‌های مردمی در حوزه ادبیات متعهد بسیار گسترده‌تر است؛ یعنی وقتی می‌بینیم که کتاب‌های نوشته شده با موضوع دفاع مقدس چیزی در حدود ۲۰ هزار عنوان است نشان می‌دهد که عده‌ای نویسنده به صورت خودجوش برای تولید، آموزش و هم افزایی وارد میدان شده و فعالیت کرده‌اند. البته نباید انتظار داشت که همه این عنوان‌ها کتاب‌های قابل قبولی باشند اما امروز ادبیات دفاع مقدس آبروی کشور را حفظ کرده و مخاطب‌های خود را پیدا کرده است.
ایرنا: به نظر شما نویسندگان و صاحبان قلم به لحاظ اقتصادی در چه وضعیتی قرار دارند؟
مخدومی: من ترجیح می‌دهم این سوال را با تازه‌ترین گلایه یکی از نویسندگان کشور که کتابش در جشنواره قلم زرین به عنوان کتاب سال انتخاب شده، پاسخ دهم. این نویسنده به من گفته که در یکی از شهرهای حاشیه‌های نه در داخل شهر بلکه در جایی نزدیک به بیابان مستأجر هستم و یک اتاق پر از نوشته دارم که زمینه برای چاپ آن پیدا نشده است و توان سرمایه گذاری برای آنها ندارم در صورتی که وقتی ناشرهای سرشناس این کتاب‌ها را چاپ می‌کنند برای حق التالیف باید به آنها التماس کنم تا پرداخت انجام دهند. الان هم صاحب خانه میزان رهن را به مقدار زیادی افزایش داده است. خب به نظر شما این نویسنده با چه روحیه‌ای باید در مورد مردم و برای کشورش بنویسد. این دقیقاً وضعیت اقتصادی یکی از نویسندگان است.
نظر شما