استان کهگیلویه و بویراحمد با مساحتی افزون بر ۱۵ هزار کیلومتر مربع حدود یک درصد مساحت کشور را در اختیار دارد. متوسط بارش سالانه در این استان قرار گرفته در دامنه‌های دنا، سالانه ۶۷۵ میلی متر، نزدیک به سه برابر میانگین کشوری است.
مجموع پتانسیل آب تجدید پذیر استان در هر سال حدود هشت هزار و ۳۷۳ میلیون متر مکعب است که از این میزان سهم آب‌های زیرزمینی استان ۵۸۰ میلیون متر مکعب و آب‌های سطحی هفت هزار و ۷۳۹ میلیون متر مکعب است.
میزان نیاز آبی استان از سوی کارشناسان نیز ۴۸۶ میلیون متر مکعب در سال اعلام شده است.
در سال‌های اخیر فشار به منابع آب زیرزمینی کشور برای تأمین آب مورد نیاز بخش‌های مختلف (کشاورزی، شرب و بهداشت، فضای سبز، صنایع و خدمات و…) افزایش یافته است.
در صورتی که آب استحصالی از چاه‌ها بیشتر از ظرفیت آب تجدید پذیر آبخوان‌ها بوده و همین امر منجر به نزول سطح آب زیرزمینی در بسیاری از دشت‌های کشور و بروز اثرات مخرب از خشکیدن قنوات و چشمه‌ها، پمپاژ آب از اعماق زیاد توسط چاه‌های عمیق با هزینه بالا، شور شدن آب استحصالی از چاه‌ها، بایر شدن زمین‌های زراعی، فرونشست زمین و ایجاد شکاف در تأسیسات و منازل در برخی مناطق شده است.
پیامدهای زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی این موضوع بر کسی پوشیده نیست و در حال حاضر از ۶۰۹ دشت کشور بیش از ۳۰۰ دشت که عمده مناطق جمعیتی کشور در آنها قرار دارند، وضعیت ممنوعه و ممنوعه بحرانی پیدا کرده‌اند.
بر این اساس در سال ۹۳ طرح ملی ” احیا و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی کشور“ در شورای عالی آب تصویب شد که در آن وزارت نیرو با همکاری سایر ارگان‌های ذیربط (به خصوص جهاد کشاورزی) موظف به احیا و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی کشور و حفاظت هر چه بیشتر از آبخوان‌های کشور شده است.
شرکت آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد نیز با برگزاری جلسات و نشت با کشاورزان و مسئولان ذیربط در اجرای طرح مذکور پیشگام بوده و نهایت اهتمام را در اجرای طرح با همکاری و مشارکت سایر ارگان‌های مسؤول به کار بست.
شرکت آب و منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد به میزبانی فرمانداری کهگیلویه جلسه‌ای با موضوع نجات، هم اندیشی، اطلاع رسانی، فرهنگ سازی و آموزش در راستای طرح احیا و تعادل بخشی منابع آب استان با حضور مسئولان شهرستان‌های کهگیلویه، چرام و لنده برگزار کرد.
در این جلسه مسئولان نهادهای مختلف راهکاری برای حفاظت از منابع آب ارائه ندادند بلکه با جدیت به دنبال کشت محصولات پرآب از جمله برنج بودند.
معاون فرماندار کهگیلویه با اشاره به اینکه استان کهگیلویه و بویراحمد بیش از یک دهه با خشکسالی مواجه بوده گفت: با توجه به ترسالی سال جاری باید با برنامه ریزی حفاظت از منابع آب را در دستور کار قرار داد.
ابراهیم خنجری ترسالی سال جاری را یک مزیت خوب برای توسعه کشاورزی دانست و تصریح کرد: باید مسئولان نیز با ارائه آموزش‌های لازم حفاظت از منابع آبی را در اولویت قرار دهند.
رئیس اداره محیط زیست کهگیلویه حفاظت از منابع آب را وظیفه همه مسئولان دانست و گفت: نگاه جزیره‌ای مسئولان یک چالش جدی در حوزه آب است.
روح الله عزیزی با اشاره به احداث کارخانه‌های سنگ شکن در بستر رودخانه‌های کهگیلویه، لنده و چرام گفت: نیاز است قبل از صدور پروانه برای حفاظت از منابع آبی و محیط زیست رودخانه‌ها منابع آب استعلام از محیط زیست را در اولویت قرار دهد.
وی تصریح کرد: نیاز است منابع آب سنگ شکن‌های موجود در بستر رودخانه‌ها را برای حفاظت از منابع آب به رعایت برنامه‌های زیست محیطی وادار کند.
عزیزی بر تعامل و همکاری مدیران در این راستا تاکید کرد و افزود: حفاظت از منابع آب نیازمند توجه جدی مسئولان در توسعه پایدار در کشت محصولات است.
رئیس جهاد کشاورزی شهرستان لنده نیز با اشاره به عبور ۲ رودخانه پرآب موگرمون و مارون از کنار این شهرستان گفت: باید جامعه هدف که کشاورزان هستند از آب این رودخانه‌ها بهره مند شود.
حکمت الله همتی نژاد تصریح کرد: تا زمانی که رودخانه مارون از کنار مزارع کشاورزی این شهرستان عبور می‌کند کشاورزان مجاز به استفاده از آب این رودخانه هستند.
وی با اشاره به اینکه تنها درآمد مردم محروم شهرستان لنده از کشاورزی است گفت: نه تنها کشاورزان از کشت برنج منع نمی‌شوند بلکه تشویق نیز خواهند شد.
رئیس منابع آب کهگیلویه با اشاره به اینکه مسئولان جهاد کشاورزی شهرستان‌های کهگیلویه، چرام و لنده در راستای حفاظت از منابع آب همکاری نمی‌کنند، گفت: در سال‌های اخیر با توجه به خشکسالی جهاد هیچ گونه الگوی کشتی به کشاورزان معرفی نکرده است.
یعقوب دمساز همکاری جهاد کشاورزی در راستای ارائه آموزش‌های لازم به کشاورزان برای عدم استفاده از محصولات آب بر را ضروری دانست و افزود: ترویج فرهنگ حفاظت از منابع آب از وظایف اصلی جهاد کشاورزی است.
وی اظهار کرد: بر اساس قانون و تاکید وزارت نیرو باید حفاظت از منابع آب در دستور کار همه مسئولان ذی ربط بخصوص جهاد کشاورزی قرار گیرد.
دمساز تصریح کرد: در صورت رعایت نکردن اصول کشت برخورد قانونی لازم با متولیان انجام خواهد شد.
معاون حفاظت و بهره برداری آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد نیز در این جلسه طرح احیا و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی را یکی از طرح‌های خوب دولت در راستای حفاظت از منابع آب دانست و گفت: این طرح که از سال ۹۴ از سوی وزارت نیرو در کشور اجرایی شده است راهکاری مناسب برای مقابله با بحران آب به شمار می‌رود.
رسول فرهادی تصریح کرد: طرح احیا و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی مشتمل بر ۱۵ پروژه اجرایی است که این پروژه‌ها از سال ۹۴ در کشور اجرایی شده است.
وی بیان کرد: در این راستا منابع آب استان برنامه‌های مناسبی از جمله نصب کنتورهای هوشمند آب و برق بر روی چاه‌های کشاورزی و صنعتی، تشکیل تشکل‌های آب بران، انسداد چاه‌های غیرمجاز، جبران متوسط سالانه کسری حجم مخزن دشت‌ها تا پایان برنامه ششم و کنترل چاه‌های دارای پروانه بهره برداری اجرا کرد.
فرهادی با بیان اینکه هم اکنون سه هزار حلقه چاه کشاورزی، صنعت و آشامیدنی مجاز و غیرمجاز در دشت‌های استان وجود دارد گفت: تاکنون بیش از ۷۰۰ حلقه چاه کشاورزی این استان به کنتور هوشمند مجهز شده است.
معاون حفاظت و بهره برداری آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد افت منابع آب چاه‌های کشاورزی و سفره‌های زیرزمینی را یادآور شد و افزود: کنتور گذاری چاه‌های آب کشاورزی و متناسب سازی مصرف بر اساس مجوز صادره یکی از برنامه‌های آب منطقه‌ای است.
فرهادی پرهیز کشاورزان از کشت‌هایی که به مصرف آب زیاد نیاز دارند را خواستار شد و افزود: اجرای طرح‌های آبخیزداری و آبخوان داری از دیگر راهکارهای صیانت از منابع آب زیرزمینی است.
وی گفت: بررسی‌ها نشان می‌دهد که سالانه ۴۶ میلیون متر مکعب آب از چاه‌های غیرمجاز در این استان برداشت می‌شود. کارشناسان بیشترین برداشت آب از منابع زیرزمینی استان را در بخش کشاورزی می‌دانند.
افت سطح آب در دشت‌های کهگیلویه و بویراحمد از سال ۱۳۸۷ آغاز شده و بیش از ۱۰ متر نیز رسیده است.
فرهادی تصریح کرد: هم‌اینک ۲ هزار و ۴۸۹ حلقه چاه مجاز در بخش‌های صنعت، شرب و کشاورزی در این استان وجود دارد. وی بیان کرد: سالانه ۲۸۱ میلیون مترمکعب آب از چاه‌های مجاز این استان برداشت می‌شود.
فرهادی حجم آب مهار شده و استحصالی در استان را یکهزار و ۷۰ میلیون متر مکعب دانست و گفت: از این میزان ۷۷۰ میلیون متر مکعب آب‌های سطحی و ۳۰۰ میلیون متر مکعب آب‌های زیرزمین است.
وی بیان کرد: از این میزان ۸۹۰ میلیون متر مکعب برای مصارف استان و ۱۸۰ میلیون متر مکعب برای مصرف شرب خارج از استان است.
فرهادی سهم مصارف مختلف از منابع آب استان را ۲ درصد در صنعت، پنج درصد شرب و بهداشت و ۹۳ درصد در کشاورزی ذکر کرد.
وی افزود: سرانه مصرف آب در برخی نقاط کهگیلویه و بویراحمد بیش از ۲۰۰ لیتر در شبانه روز می‌رسد در حالی که سرانه آب مصرفی ایران ۱۵۰ لیتر است.
معاون حفاظت منابع آب استان اضافه کرد: ۱۵ دشت کهگیلویه و بویراحمد در سال‌های متمادی خشکسالی با افت شدید آب مواجه شدند و بارندگی‌های امسال نتوانسته این میزان کاهش سطح سفره‌های زیرزمینی را جبران کند.
فرهادی بر همکاری جهاد کشاورزی و دیگر نهادها در حفاظت از منابع آب تاکید کرد. وی تصریح کرد: این نهاد نیز از همه طرفیت‌ها برای حفظ منابع آب پایدار استان به نحو احسن استفاده خواهد کرد.
سالانه ۹۱۰ هزار تن انواع محصولات کشاورزی در استان کهگیلویه و بویراحمد تولید می‌شود. این استان ۲۷۰ هزار هکتار زمین کشاورزی دارد که ۱۶۰ هزار هکتار آن زراعی است.
استان ۷۲۰ هزار نفری کهگیلویه و بویراحمد در جنوب غربی ایران قرار دارد.
۷۵۳۱/۱۶۶۲
نظر شما