زنان خراسان شمالی فعال اما آسیب‌پذیر

به گزارش ایرنا اساس سرشماری سال ۱۳۹۵، ۴۹.۷ درصد از جمعیت ۸۶۳ هزار نفری استان خراسان شمالی را زنان تشکیل می دهند، به این معنا که ۴۲۹ هزار و ۴۵۹ نفر از جمعیت این استان زن هستند که از این تعداد ۲۴۰ هزار و ۹۰۴ نفر در مناطق شهری و ۱۸۸ هزار و ۵۵۵ نفر در مناطق روستایی سکونت دارند.

به ازای هر ۱۰۰ نفر زن در سطح کشور ۱۰۲.۷ نفر مرد وجود دارد که این نسبت در خراسان شمالی ۱۰۱ نفر مرد به ازای ۱۰۰ زن است.

جمعیت زنان سرپرست خراسان شمالی از کشور بیشتر است 

زنان سرپرست خانوار زنانی هستند که به دلایل متعددی از جمله فوت همسر، متارکه، طلاق، ازکارافتادگی و مفقودالاثر بودن همسر، سرپرستی خانواده خود را بر عهده دارند.

جمعیت زنان سرپرست خراسان شمالی از کشور بیشتر است و بر اساس سرشماری در سال ۸۵، ۲۳ هزار و ۷۰۱ زن سرپرست خانوار در این استان سکونت دارند که این آمار در سال ۹۵ به ۳۳ هزار و ۲۹۵ نفر رسیده است.

در سال ۹۵، ۱۲.۷ درصد زنان کشور سرپرست خانوار بوده اند که این شاخص در استان خراسان شمالی ۱۳.۱ است.

خراسان شمالی در مقایسه با سایر استان ها در شاخص خانوارهای زن سرپرست در جایگاه نهم کشوری قرار دارد.

وضعیت ازدواج و طلاق در استان 

تعداد و میزان ازدواج ثبت شده در استان خراسان شمالی و کشور به ازای هر هزار نفر به تفکیک در سال ۹۵، ۷۰۴ هزار و ۷۱۶ نفر بوده که شامل ۱۰.۶ درصد و در استان خراسان شمالی ۹ هزار و ۶۹۴ نفر بوده که دربرگیرنده ۱۳.۹ درصد جمعیت است.

ازدواج در کشور بین سال های ۹۰ تا ۹۵، ۴.۲ درصد کاهش یافته که این شاخص در استان خراسان شمالی ۵.۷ درصد کاهش داشته و حتی در روستاها بیش از شهرها کاهش نشان می دهد.

میانگین سن ازدواج در کشور برای مردان ۲۷.۵ و زنان ۲۳.۲ است که این شاخص در استان خراسان شمالی به ترتیب ۲۵.۷ و ۲۱.۹ است.

میزان طلاق در استان خراسان شمالی در آخرین سرشماری یکهزار و ۹۴۸ مورد به ازای هر هزار نفر شامل ۴.۳ درصد است که همسان با شاخص کشوری آن است و شاخص طلاق در شهرهای این استان ۶.۳ درصد و در روستاها ۱.۷ درصد است.

پدیده طلاق در کشور در بین سال های ۹۰ تا ۹۵، از ۴.۳ به ۴.۹ درصد افزایش یافته اما در خراسان شمالی با جهشی معنادار از ۴.۳ به ۵.۱ درصد رسیده و در شرایطی که میزان طلاق در نقاط روستایی کشور کاهش داشته در این استان ۷.۳ درصد افزایش داشته است.

بالاترین آمار طلاق ثبت شده خراسان شمالی در بازه زمانی چهار تا ۱۰ سال نخست زندگی زندگی زناشویی بوده است.

طبق بررسی های انجام شده در برابر هر ۱۰۰ زن بدون همسر ۴۵ مرد بدون همسر به علت طلاق در این استان وجود دارد و در برابر هر ۱۰۰ زن بدون همسر ۱۳ مرد بدون همسر به علت فوت همسر در این استان وجود دارد.

چالش های حوزه ازدواج و طلاق در استان خراسان شمالی شامل نرخ بالا و رشد طلاق در مناطق شهری و روستایی و همچنین نسبت بالای افراد مطلقه با سابقه زندگی زناشویی کمتر از چهار سال است.

وضعیت درمان و بیمه زنان

 ۷۹.۶ درصد بیمه شدگان تامین اجتماعی خراسان شمالی مرد و ۲۰.۴ درصد بیمه شدگان  این سازمان زن هستند و به لحاظ نسبت بیمه شدگان مرد به زن رتبه ۲۶ کشوری را دارا هستیم.

نسبت بالای زایمان در سنین پایین در این استان ۱۳.۸ و در کشور ۵.۲ است.

عمده چالش های حوزه سلامت خراسان شمالی شامل کمبود موسسات درمانی و تخت های بیمارستانی به خصوص در نقاط دورافتاده استان، کمبود زیرساخت های ورزشی مختص بانوان و مشکلات تغذیه ای مادران و کودکان در نقاط مرزی است.

زنان استان خراسان شمالی در ۶۹.۱ درصد رشته های ورزشی فعال هستند اما در این استان هیچ سالن و یا مجموعه ورزشی ویژه زنان وجود ندارد.

نرخ باسوادی زنان روستایی از میانگین کشور پایین است 

نرخ باسوادی در این استان ۷۸.۶۷ درصد و کشور ۸۴.۲ درصد است. نرخ باسوادی در مناطق شهری خراسان شمالی ۸۴.۵۶ درصد و کشور ۸۸ درصد و نرخ باسوادی در مناطق روستایی این استان ۶۶.۰۹ درصد و در کشور ۷۲.۸ درصد است.

نرخ باسوادی جمعیت ۶ سال و بیشتر زنان در خراسان شمالی نیز شامل ۳۸.۶ درصد تحصیلات ابتدایی، ۱۷.۱ درصد متوسطه اول، ۷.۵ درصد متوسطه دوم، ۱۷.۲ درصد دیپلم و ۱۹.۳ درصد تحصیلات عالی است.

بررسی ها نشان می دهد مشکل عمده استان در موضوع بازماندگان کودکان از تحصیل نیست بلکه ترک تحصیل دانش آموزان دختر به خصوص در ورود به مقطع متوسطه است.

درصد پوشش تحصیلی دیپلم و پیش دانشگاهی برای زنان در مناطق روستایی در این استان ۴۳.۴ درصد و در کشور ۶۱.۱ درصد است.

این در حالی است که درصد دختران شهری مشغول به تحصیل در دانشگاه ها در این استان ۷۷.۵ درصد و در کشور ۶۲.۲ درصد است، درصد تحصیل دختران روستایی مشغول به تحصیل در دانشگاه‌های خراسان شمالی ۲۵.۷ درصد و در کشور ۷۰.۶ درصد است.

نرخ مشارکت اقتصادی زنان خراسان شمالی از کشور بیشتر است

نرخ مشارکت اقتصادی زنان خراسان شمالی از کشور بیشتر است، این استان رتبه دهم نرخ مشارکت اقتصادی زنان را دارد؛ نرخ مشارکت اقتصادی بانوان کل کشور در سرشماری سال ۹۵، ۱۳.۲ درصد بوده که این شاخص در خراسان شمالی ۱۴.۳ درصد است؛ از این میان این شاخص برای زنان روستایی ۱۵ درصد و زنان شهری ۱۳.۹ درصد برآورد شده است.

این در حالی است که نرخ مشارکت اقتصادی زنان این استان در سال ۸۵، ۱۸ درصد بوده است.

در همین حال استان خراسان شمالی از نظر نرخ بیکاری زنان رتبه ۲۹ کشور را دارد، این نرخ در این استان ۱۸.۶ درصد و در کشور ۱۲.۶ درصد است.

بررسی ها نشان می دهد که نرخ بیکاری در بین زنان تحصیل کرده شهری بالاتر از نرخ بیکاری در بین زنان با تحصیلات پایین و روستایی است. با وجود اینکه ما از میانگین کشوری وضعیت بهتری داریم اما نرخ موجود قابل توجه است، این استان در نرخ اشتغال در کشور نسبت به سایر استان ها وضعیت مناسب تری را دارا است.

به لحاظ نرخ زنان بیکار دارای تحصیلات عالی، استان خراسان شمالی در مقایسه با سایر استان ها در جایگاه ۲۰ کشور قرار دارد و بررسی گروه های مهم شغلی زنان نشان داده که میزان اشتغال آنان در گروه قانون گذاران، مقامات عالیرتبه و مدیران در سال های اخیر روند افزایشی داشته اما نکته قابل توجه این است که عمده فرصت های شغلی ایجاد شده برای زنان با سطح سواد کمتر است و حال آنکه سهم قابل توجهی از زنان بیکار، دارای سطح سواد عالی هستند.

وضعیت اعتیاد زنان 

دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر خراسان شمالی با بیان اینکه شمار زنان معتاد متجاهر و بی خانمان به نسبت جمعیت معتادان زن در این استان بیش از دیگر استان‌هاست، گفت: ۱۰ درصد معتادان این استان زنان هستند.

احمد ریواده به خبرنگار ایرنا اظهارداشت: با توجه به بافت فرهنگی این استان، زنان اولویت اول این شورا در پیشگیری و کاهش آسیب های اجتماعی بویژه اعتیاد هستند.

وی در تشریح وضعیت زنان معتاد خراسان شمالی گفت: این وضعت از چند جنبه مهم است نخست آن که در استان عامل اصلی اعتیاد خانواده و اقدامات ما در حوزه پیشگیری نیز متمرکز بر خانواده است و از دیگر سو نقش مادر در خانواده بسیار محوری است و اگر مادر خانواده ای دچار اعتیاد باشد آسیب پذیری خانواده بیشتر خواهد بود.

وی اظهار داشت: همچنین زنان در مقابل اعتیاد آسیب پذیرترند و حمایت های اجتماعی و فرهنگی و همچنین صیانت اجتماعی نسبت به زنان کم است، زنان کمتر می توانند حمایت جامعه را نسبت به خود جلب کنند و به لحاظ اقتصادی و معیشتی با مشکل مواجه می شوند و همین امر آسیب های دیگری را نیز متوجه زنان می کند و در واقع اعتیاد بانوان خطرناکتر و آسیب زایی بیشتری دارد.

ریواده افزود: زنان معتاد از سوی خانواده، همسر و اجتماع طرد می شوند و از سوی دیگر ابزارهای لازم برای حمایت از آنها هم وجود ندارد.

وی خاطرنشان کرد: معتادان زن به سرعت آسیب می بینند و کارتن خواب می شوند و به دلیل شرایط فیزیولوژیکی سریع تر به آخر خط رسیده و از پا درمیآیند.

دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر خراسان شمالی با اشاره به بند «ث» ماده ۸۰ برنامه ششم اظهار داشت: این بند بر ایجاد مراکز صیانت جامع توانمندسازی و صیانت معتادان زن تصریح دارد اما این مرکز در خراسان شمالی وجود ندارد و از دیگر سو، حتی مرکز ماده ۱۶ مخصوص زنان معتاد نیز نداریم و در واقع با این نداشته ها امکان نگهداری زنانی که متجاهر و بی خانمان هستند وجود ندارد که این دو مرکز از نیازهای اولیه اقدامات مقابله با اعتیاد است.

ریواده در ادامه با اشاره به اینکه اقدامات فرهنگی و پیشگیری برای کنترل هیجان و خشم ویژه دانش آموزان و دانشجویان و توسعه آموزش های پیشگیری در نقاط پرخطر و محلات با تاکید بر جمعیت جوان، نوجوان و زنان انجام شده است، گفت: کمبود نشاط اجتماعی از عوامل درگیر شدن با اعتیاد است و برای افزایش نشاط اجتماعی به ویژه در حوزه زنان باید فعال تر وارد شد.

وی با بیان اینکه ۳۸ معتاد زن متجاهر و خیابانی در این استان شناخته شده اند،ۀ افزود: درمان زنان معتاد موفق تر است و زنان به همان نسبت که سریع دچار مشکل می شوند سریع هم درمان می شوند و اگر مراکز یاد شده در این استان ایجاد شود زنانی که اعتیاد آنها درمان می شود در مراکز توانمندسازی و صیانت نیز نگهداری خواهند شد و پس از حرفه آموزی وارد اجتماع می شوند، اما اکنون در نبود این مراکز، احتمال بازگشت آنها به کارتنخوابی و تجاهر با توجه به نبود حمایت های لازم، بالاتر است.

وی از شناسایی ۲۹ زن باردار معتاد فاقد خانواده نیز خبر داد و گفت: سال گذشته ۱۰۳ زن باردار معتاد درمان شدند و ۱۳ نوزاد نیز از این زنان که شرایط نگهداری نداشتند گرفته و به مراکز حمایتی تحویل داده شد.  

مدیرکل دفتر امور بانوان استانداری خراسان شمالی نیز با اشاره به جمعیت زنان معتاد خراسان شمالی می گوید: این زنان در مجموع سالانه ۷۸۰ مرتبه به کمپ ماده ۱۵ برای سم زدایی ارجاع می‌شوند و در حال آنکه در استان کمپ ماده ۱۶ برای نگهداری زنان دارای سوء مصرف مواد مخدر نداریم.

ملیحه یغمایی می افزاید: ۷۰ درصد زنانی که به کمپ ماده ۱۶ ارجاع داده می‌شوند با حکم قضائی است، یعنی این زنان معتاد متجاهر هستند.

وی اضافه می کند: سن اعتیاد در این استان به زیر ۳۳ سال کاهش یافته است.

با توجه به رتبه چهارم اعتیاد در خراسان شمالی، این آسیب اجتماعی منشاء آسیب های دیگری مانند طلاق و سرقت شده است.

تاکنون ۴۵ هزار معتاد در جمعیت عمومی استان در بازه سنی ۱۵ تا ۶۰ سال شناسایی شده اند.

خراسان شمالی ۸۶۳ هزار نفر جمعیت دارد.

۳۰۰۷/۵۱۳۲