به گزارش روز جمعه یازدهم مردادماه گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، در ۲۴ ساعت گذشته خبرگزاری و تارنماهای داخلی به بازتاب مسائل گوناگونی پرداختند که تحریم وزیر امور خارجه ایران از سوی آمریکا مهمترین آن به شمار می رفت. افزون بر آن، نزدیکی امارات به ایران و پیامدهای حذف چهار صفر پول ملی از دیگر مسائل برجسته شده در رسانه های مذکور بود که در گزارش پیش رو به تفکیک مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
چرا ظریف تحریم شد؟
مقامات آمریکایی که از حدود یک ماه پیش از تحریم ظریف سخن می گفتند در نهایت بامداد پنج شنبه آن را عملیاتی ساختند و وزارت خزانه داری آمریکا وزیر امور خارجه کشورمان را در فهرست افراد تحریم شده گنجاند؛ موضوعی که با واکنش گسترده مردم و سیاستمداران ایران مواجه شد.
خبرگزاری «ایسنا» توجهی ویژه به موضع گیری نمایندگان مجلس داشت و با شماری از آنها گفت وگو کرد که «محمد جواد جمالی نوبندگانی» نایب رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس یکی از آنها بود.
نایب رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در ین باره گفت: متاسفانه ما در سیاست‌های هیئت حاکمه افراطی آمریکا یک سردرگمی عجیب مشاهده می‌کنیم که بی‌سابقه بوده است. به نظر می‌رسد سیاست خارجی آقای ترامپ یک هفته هم دوام ندارد چرا که مسائل متناقضی از سوی ایشان بیان می‌شود. روزی صحبت از تحریم می‌کنند و روزی از مذاکره دم می‌زنند. یک روز پمپئو ۱۲ شرط برای مذاکره اعلام می‌کند و بعد می‌گویند که بدون شرط حاضر به مذاکره هستیم. همه این‌ها حاصل سردرگمی و فریب افکار عمومی است که در کنار تحریم‌های بی‌سابقه، همه‌جانبه، سنگین و هوشمندانه علیه ملت و جنگ تبلیغاتی تدارک دیده‌اند.
«محمدرضا تابش» نایب رئیس فراکسیون امید مجلس نیز در گفت‌وگو با «ایسنا» به هراس افتادن آمریکایی‌ها از منطق دیپلمات‌های کشورمان در مذاکرات را از دلایل تحریم ظریف عنوان کرد و افزود: آمریکایی‌ها از سویی پیشنهاد مذاکره بدون پیش‌شرط با ایران می دهند و از سوی دیگر دکتر ظریف را که در راس هرم دیپلماسی کشور قرار دارد تحریم می‌کنند. به نظر می‌رسد آمریکایی‌ها از منطق دیپلمات‌های ما در مذاکرات به هراس افتاده اند چرا که خودشان هم اذعان کرده بودند که ایران در مذاکرات و پیشبرد منافع ملی با منطق گفتگو موفق بوده و لذا می‌خواهند ایران را از این اقدام موثر محروم کنند.
علاوه بر نمایندگان مجلس، قوه قضائیه، وزارت امور خارجه و سپاه پاسداران نیز این اقدام آمریکا را محکوم کرد؛ موضوعی که بیشتر رسانه های داخلی همچون «فارس»، «ایسنا»، «تسنیم»، «فرارو» و... آن را بازتاب دادند.
خبرگزاری «ایرنا» در گزارشی با عنوان «تحریم ظریف و معادلات خوددرگیری در کاخ سفید»، نوشت: تحلیلگران با اشاره به تازه ترین تصمیم گیری ها در کاخ سفید، برآیند آن را ارسال پیام های متناقض به ایران تلقی می کنند. برخی هم این تصمیمات را تابعی از حساب و کتاب هایی می دانند که ترامپ برای حفظ فشار حداکثری بر تهران منهای هزینه های سنگین برای واشنگتن اندیشیده است.
در ادامه این گزارش می خوانیم: تحریم ظریف تبعات خاصی را برای وزیر امور خارجه به دنبال نخواهد آورد اما احتمالا از سوی دولت ترامپ این پیام را صادر ساخته که تداوم رویگردانی جمهوری اسلامی از مذاکره بدون پیامد نخواهد بود و آمریکایی ها هنوز هم برای اعمال فشار تیرهایی در ترکش دارند. با این حال، حساب و کتاب های دولت ترامپ آنجا غلط از آب در می آید که فرستادن پیام هایی بشدت متناقض تنها بر بی اعتمادی ایرانیان و انباشته شدن اختلافات میان دو طرف خواهد افزود و چیزی جز تصویر یک خوددرگیری دیپلماتیک در درون کاخ سفید به بیرون منعکس نخواهد ساخت.
«مسیر ظریف؛ نامهربانی از داخل، تحریم در خارج» عنوان گزارش «عصر ایران» بود که نوشت: تحریم ظریف توسط آمریکا، شبیه به همین جایزه تعیین کردن‌های حکومت بعث عراق برای سر فرماندهان ایرانی بود. ظربف کار خود را درست انجام داده است. عراق در زمان جنگ برای سر برخی از فرماندهان ایرانی جایزه تعیین کرده بود. شهید آبشناسان و شهید ابراهیم هادی دو نمونه شاخص این ماجرا هستند. دو فرماندهی که یکی لباس ارتش به تن داشت و دیگری لباس بسیجی.
این دو فرمانده حسابی صدام حسین را کفری کرده بودند و کار به جایی رسیده بود که شخص رییس جمهور عراق برای سر آنها جایزه تعیین کرده بود. تحریم ظریف توسط آمریکا، شبیه به همین جایزه تعیین کردن‌های حکومت بعث عراق برای سر فرماندهان ایرانی بود. ظربف کار خود را درست انجام داده است. او تا جایی که توانسته است دست آمریکا را در سازمان ملل، نهادهای بین المللی و توییتر رو کرده است.
«تابناک» هم در ذیل عنوان «پشت پرده تحریم ظریف» به هدف مهم آمریکا یعنی دور زدن دستگاه دیپلماسی و راهکارهای مقابله با آن اشاره کرد و نوشت: امروز اگر چه حمایت بدنه اجتماعی کشور از ظریف به مانند همیشه،ضروری و مهم است و اگر چه مواضع رئیس جمهور و معاون اول رئیس جمهور در پشتیبانی از وزیر امور خارجه به عنوان تنها مسیر دیپلماسی ایرانی، واجب است،اما مهم تر از این دو،پیام و حمایت گزینه هایی است که آمریکایی ها تصور می کنند می توانند با دور زدن دستگاه رسمی دیپلماسی ایران با آنان مذاکره کنند؛امروز کور کردن این بازی روانی،در اختیار خود ما است.
این گزارش افزود: برای خنثی کردن تحریم ظریف،لازم است با شجاعت و صراحت،موضع گیری شود که راه جایگزینی برای مذاکره با ایران خارج از دستگاه دیپلماسی کشور وجود ندارد؛سرداران دیپلماسی و سرداران مقاومت، هر کدام در جای خود و در یک امتداد،برای مردم و جمهوری اسلامی شان تلاش می کنند؛ باید با صراحت گفته شود که این مسیر،مسیری دوگانه نیست؛هیچکدام رقیب هم نیستند و برای جایگزینی با هم،رقابتی ندارند. این خط نفاق را از همین امروز،برای همیشه می توان کور کرد،اگر بخواهیم!
پایگاه اطلاع رسانی و خبری «جماران» هم یادداشتی با عنوان «عملیات فریب؛ تحریم ظریف» منتشر کرد و از ظریف به عنوان «سخنگوی اصلی نظام» نام برد و نوشت: منطق قوی این سخنگوی اصلی جمهوری اسلامی صبر سران امریکا را به سر برده و آنان را ناگزیر از بکارگیری عیان زور کرده است؛ همان سیاق همیشگی آمریکا!
در بخشی از این یادداشت می خوانیم: دیگر تردید نیست که تحریم ظریف به خیال "تیم بی" شدیدترین عملیات روانی ممکن برای بر هم ریختن تعادل موجود در تصمیم گیری های کشور و سوق دادن ایران به سمت پرخاشگری است؛ آنها که تاکنون از تحریک کشورمان نتیجه ای حاصل نکرده اند هدف دیگری را نیز به طور توامان دنبال می کنند و آن، تضعیف خط عقلانیت و منطق در کشور است و سرمایه گذاری روی دوگانه خیالی "جنگ یا مذاکره" است.
خشم و نگرانی ریاض از نزدیکی امارات و ایران
به تازگی ششمین نشست مقام‌های گارد ساحلی جمهوری اسلامی ایران و امارات متحده عربی در تهران برگزار شد. نماینده امارات در این نشست، سرتیپ «محمدعلی مصباح الاحبابی» فرمانده گارد مرزی این کشور بود که در صدر هیات نظامی اماراتی به تهران سفر و با سردار قاسم رضایی، فرمانده مرزبانی نیروی انتظامی، دیدار و گفت وگو کرد. این در حالی است که پیشتر نیز خبرهایی از نشست سری سران امارات و محتوای آن مبنی بر تمایل آنها به نزدیکی با تهران به بیرون درز کرده بود.
خبرگزاری «ایلنا» ذیل عنوان «جزئیات نشست سرّی حکام امارات و تصمیم‌گیری برای چرخش به سمت ایران» نوشت: روز گذشته به نقل از منابعی اماراتی، که نام‌شان ذکر نشده است، دلایل تغییر سیاست خارجی امارات و چرخش این کشور به سمت بهبود روابط با ایران را فاش کرد. به گفته منابع، حکام امارات به دنبال سرنگونی پهپاد آمریکایی در ماه گذشته توسط ایران، نشستی محرمانه برگزار کرده‌اند و در این نشست، «محمد بن‌راشد آل‌مکتوم» نخست‌وزیر امارات خواستار تجدیدنظر کلی در سیاست خارجی کشورش شده است.
«وقتی یار غار بن سلمان به او پشت می کند» نیز عنوان گزارشی بود که از خبرگزاری «تسنیم» انتشار یافت و در آن آورد: سفر هیئت اماراتی به تهران و نشست مشترک گارد ساحلی امارات با همتایان ایرانی نه‌تنها باعث خشم سعودی‌ها شده بلکه بن‌سلمان ولیعهد آل‌سعود را بسیار نگران کرده است. همراهی بدون فایده بن‌زاید با بن‌سلمان سرانجام وی را به این جمع‌بندی رسانده که درتعامل با ولیعهد جوان سعودی غیر از تحمل هزینه هیچ منفعتی نصیب کشورش نمی‌شود و لذا در شرایط کنونی ترجیح داده است تا این هزینه‌زایی را به حداقل برساند و در نتیجه و طی اقدامی معقول مسئله ازسرگیری رابطه با جمهوری اسلامی ایران را در دستور کار قرار داده است.
به نوشته خبرگزاری مذکور، مشاهده بی‌عملی آمریکا درخصوص حمله به کشتی‌های اماراتی در الفجیره کنار سرنگونی پهپاد آمریکایی توسط ایرانیان و بالاخره ماجرای نفتکش انگلیسی و توقیف آن از سوی ایران در واقع تیر خلاصی بود بر این ایده که نه آمریکا، نه سعودی و نه هیچ قدرت خارجی و منطقه‌ای نمی‌تواند بدون حضور کشورهای منطقه تأمین امنیت منطقه خلیج فارس را مدعی شود، برهمین‌اساس بن‌زاید با هدف حفظ منافع اقتصادی و امنیتی خود در خلیج فارس به این جمع‌بندی رسیده است که راه جداگانه‌ای از سایرین در قبال ایران در پیش بگیرد.
تارنمای «فرارو» هم تلاش کرد در گزارشی به این پرسش که «چرا سعودی ها از نزدیکی امارات به ایران نگران هستند؟» پاسخ دهد. بنابراین نوشت: اگر چه سفر محمدعلی مصباح الاحبابی، به دعوت فرماندهی مرزبانی نیروی انتظامی ایران و برای «تحکیم انتظامات مرزی» انجام شد، اما انجام این سفر در شرایط فعلی که تنش‌ها میان ایران و غرب در خلیج فارس بالا گرفته است، دلالت‌هایی بسیار فراتر از همکاری صرف مرزی دارد.
به نوشته «فرارو»، امارات در یک ماه اخیر، اقداماتی انجام داد که گمانه‌های مربوط به تغییر سیاست خارجی این کشور را تقویت می‌کند. این کشور به موازات نزدیکی به ایران، در اقدامی غیرمنتظره، اعلام کرد نیروهایش را از یمن خارج می‌کند. اگر چه برخی گروه‌های یمنی در صنعا تاکید می‌کنند این عقب‌نشینی ظاهری است و امارات واقعا به فکر خروج از یمن نیست، اما به هر حال، این عقب‌نشینی، حتی اگر فقط جنبه ظاهری داشته باشد، از یک بازنگری در سیاست خارجی امارات خبر می‌دهد.
در این گزارش به نگرانی ریاض نیز اشاره و تاکید شد: صرفنظر از اینکه دلیل بازنگری امارات در سیاست خارجی خود چیست، به نظر می‌رسد این تجدیدنظر همسایگان سعودی را نگران کرده است. این نگرانی را می‌توان از نوع پوشش تحولات روابط ایران و امارات در رسانه‌های سعودی استنباط کرد. رسانه‌هایی که تلاش می‌کنند دیدار مقامات گارد ساحلی ایران و امارات را «عادی» و کم اهمیت نشان دهند.
پیامدهای حذف چهار صفر از پول ملی
«علی ربیعی» سخنگوی دولت از تصویب کلیات لایحه حذف چهار صفر از پول ملی در جلسه چهارشنبه هیات دولت خبر داد؛ موضوعی مهم که سبب شده بخش قابل توجهی از مطالب رسانه های داخلی به تبعات و پیامدهای اجرای این تصمیم اختصاص یابد.
خبرگزاری «فارس» در گزارش «مروری بر ایده ۱۳ ساله حذف صفرها از پول ملی/ حذف صفرها چقدر طول می‌کشد؟» به جدیت دولت در این زمینه اشاره کرد و نوشت: از سال ۸۶ تاکنون هرازچند گاهی موضوع حذف صفرها از پول ملی جدی می شود و به سرعت به فراموشی سپرده می شود اما با تصویب کلیات لایحه حذف صفرها از پول ملی، به نظر می رسد این بار دولت نسبت به این اقدام جدی است.
در گزارش خبرگزاری مذکور تلاش شد تا نظرات کارشناسان در این خصوص منعکس شود. بنابراین در ذیل میان تیتر «کارشناسان درباره حذف صفرها چه می‌گویند؟» به دیدگاه «غلامرضا مصباحی مقدم» کارشناس اقتصادی و عضو کمیسیون اقتصادی مجلس هفتم، هشتم و نهم اشاره شد و به نقل از وی آورد: این اقدام مناسب است و ده‌ها سال است که در زبان ملت ایران تومان جریان دارد، خوب است آنچه که در زبان مردم جریان دارد به عنوان واحد پولی تعیین شود.
همچنین وی با اشاره به ضرورت حذف صفرها از پول ملی گفت: پول ملی باید با پول کشورهای دیگر به‌خصوص کشورهایی که از نظر اقتصادی وضعیت مثبتی دارند، تناسب داشته باشد. پول ایران باید یک نسبت قابل قبولی با یورو، ریال عربستان، لیر ترکیه و درهم امارات داشته باشد. معنای این کار این است که واحد پولی ما که تومان خواهد شد معادل یک یورو می‌شود و اگر بخواهد این اتفاق باید سه صفر از واحد پولی حذف شود.
اما « سید بهاءالدین حسینی هاشمی» کارشناس اقتصادی و مدیرعامل اسبق بانک صادرات ضمن مثبت ارزیابی کردن چنین کاری، تاکید دارد: اگر صفرها برداشته می‌شد، نگرانی از گرد شدن قیمت‌ها به سمت بالا وجود داشت و باید قیمت ارقام و قیمت‌ها اصلاح و یک دوره گذار برای تغییر واحد پولی و محاسبه قیمت‌ها در نظر گرفته شود، اما با تغییر واحد پولی از ریال به تومان فقط یک صفر از جلوی واحد پولی و ارقامی که به ریال نوشته شده بود، برداشته می‌شود.
خبرگزاری «ایرنا» در گزارشی تحت عنوان استفهامی «حذف چهار صفر چه آثار اقتصادی به دنبال دارد؟» به گفت وگو با «داریوش روزبهانی» کارشناس بازار سرمایه پرداخت و به نقل از وی نوشت: فقط دولت‌هایی می توانند چنین تصمیم را اجرایی کنند که مطمئن هستند با این اقدام موج تورمی کنترل می‌شود؛ با این حال شواهد موجود نشان می‌دهد که ایران هم اکنون از نظر تاریخی در چنین موقیعیتی قرار ندارد. اگر دولت فقط تصمیم به حذف چهار صفر از پول ملی را داشته باشد این موضوع می‌تواند یک اقدام بی‌تاثیر در اقتصاد کشور باشد و موجب ایجاد موج جدید تورم خواهد شد اما اگر هدف دولت افزایش عمق بازار بدهی همزمان با نزولی شدن نرخ بهره و کنترل تورم باشد نتیجه این اقدام تاثیرگذار می‌تواند بهبود وضعیت اقتصاد ایران باشد.
«زمانبر بودن» این پروسه موضوعی بود که در گزارش خبرگزاری «مهر» برجسته شد و در گزارشی نوشت: همانگونه که رییس کل بانک مرکزی هم پیشتر تاکید کرده است، حذف چهار صفر از پول ملی موضوعی ظاهری و اسمی است و اجرای این فرآیند بعد از اینکه در مجلس هم تصویب شود، از نظر قانونی به مقررات، تغییرات، اصلاحات و بررسی های زیادی نیاز دارد و از این جهت به نظر می‌رسد که از زمان تصویب در مجلس، اجرای آن دو سال طول بکشد.
تارنمای «تابناک» به پست اینستاگرامی «محسن رضایی» دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام اشاره شده که تاکید داشت: از دولت و مجلس می‌خواهم اصلاحات اقتصادی را جدای از هم پیش نبرند. حذف چهار صفر از پول ملی به این صورت یک اقدام ناقص و هزینه بر است و نظام پولی و مالی کشور را باید به صورت یکجا و یکپارچه اصلاح کرد. ساختار بودجه، نظام مالی، بازار سرمایه، نظام پولی و ارزی کشور مانند ظروف مرتبطه هستند. اگر یکی را اصلاح و دیگری را بلاتکلیف بگذارید سیستم به صورت الاکلنگی، فعال می‌شود و آثار اصلاحات را ازبین می‌برد؛ علاوه بر آن اقدامات جزیره‌ای زیرساخت‌های اقتصادی را بجای اصلاح، تخریب می‌کند!
«مشرق نیوز» و «تسنیم» هم دید انتقادی به این تصمیم دولت دارند. «مشرق نیوز» در ذیل عنوان «هدف دولت از حذف ۴ صفر پول ملی سرگرم کردن مردم است»، آورد: هیچ‌یک از کارشناسان اقتصادی با حذف صفر از پول ملی مخالف نیستند ولی برای اخذ چنین تصمیمی و اجرای آن «زمان» بسیار مهم است. اکنون مردم از دولت انتظارات دیگری دارند، انتظار دارند معیشت آنان را ساماندهی کند، بازار کالاها را تنظیم کند. وضعیت بازار کالا در ایران کاملا نامناسب است هر روز که مردم به بازار می‌روند با جهش قیمت یک نوع کالا رو به رو می‌شوند.
«حذف ۴ صفر اولویت اقتصادی کشور نیست؛ احتمال مخالفت مجلس» و «حذف ۴ صفر حتی هزینه چاپ اسکناس را هم کاهش نمی‌دهد» نیز عناوین دو گزارشی هستند که در صفحه نخست خبرگزاری «تسنیم» به چشم می خوردند.
در گزارش فرارو نیز «نگرانی و تردید» نسبت به این اقدام دولت مشاهده می شود. تارنمای مذکور در گزارشی ذیل عنوان «هشدارها نسبت به حذف صفرها از پول ملی» نوشت: واکنش ها به حذف صفر از پول ایران زیاد بوده است ولی اکثر این واکنشهای منفی بوده است. به نظر می رسد اگر حذف صفرها «در رفرم پولی ذیل مجموعه اصلاحات اقتصادی و در حلقه آخر اصلاحات باشد، می‌تواند پایدار بماند. اما اگر حذف صفر بدون اقدامات پیشینی و اصلاح روندهای سیاست‌گذاری باشد، صفرها به سرعت می‌توانند بازگردند؛ همان‌طور که تجربه نیم قرن اخیر اقتصاد ایران نشان داده که تورم می‌تواند در هر دهه، یک صفر به واحد پولی ملی اضافه کند.»
نظر شما