نگرانی ها از شروع یک رقابت تسلیحاتی جدید در جهان

چون خبرگزاری رویترز روز شنبه از سیدنی گزارش داد که وی این سخنان را یک روز پس از خروج رسمی آمریکا از پیمان منع موشک های هسته ای میانبرد با روسیه (معروف به (INF)) در جمع خبرنگاران همراه خود در سیدنی استرالیا عنوان کرد.

وی بدون اشاره به کشورهای آسیایی خاصی برای استقرار این موشک ها در آنها، گفت که این موضوع را با هر یک از رهبران آسیایی که به کشورشان سفر می کند در میان خواهد گذاشت تا موافقت آنها برای این مهم را جلب کند.
 

اما روزنامه میانه چی ژاپن روز یکشنبه گزارش داده بود که اسپر علاوه بر استرالیا که تا عصر امروز در آنجا به سر می برد، قصد دارد به نیوزیلند، مغولستان، ژاپن و کره جنوبی نیز سفر کند تا زمینه ها را برای شکل دهی به طرح دفاع امنیتی آمریکا علیه ایران و چین تکمیل کند، زمینه هایی که می تواند در دل خود تعیین محل استقرار این موشک ها را نیز نهفته داشته باشد.

صرف نظر از اینکه این موشک ها در چه قاره و یا چه کشورهایی از جهان استقرار یابد، اقدام آمریکا برای خروج از بسیاری از پیمان های بین المللی و یا توافقات دوجانبه و چند جانبه، بر نگرانی های بین المللی برای استقرار یک قانون قلدرمآبانه از سوی آمریکا در سطح جهان افزوده است.

چون دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا 11 مرداد (دوم اوت) اعلام کرد که کشورش رسما از پیمان منع گسترش موشک های هسته ای میانبرد با روسیه خارج می شود تا پیمان نامه هسته ای جدیدی را بطور مشترک با چین و روسیه امضاءکند.

اگرچه رئیس جمهوری آمریکا گفت که براساس پیمانی که به زودی با این دو کشور امضاء خواهد کرد از تعداد این موشک های هسته ای میانبرد در سطح جهان به نفع همگان کاسته خواهد شد، اما کارشناسان نسبت به این ادعای وی ابراز تردید کرده و معتقدند که اگر او واقعا به چنین اصلی اعتقاد داشت به همین پیمان متعهد می ماند.

البته ترامپ پیشتر در ماه فوریه (بهمن ماه) گفته بود که اگر روسیه تا دوم اوت به مفاد این پیمان عمل نکند از این پیمان خارج خواهد شد، به همین دلیل مایک پومپئو، وزیر امور خارجه آمریکا پیشتر گفته بود که روسیه "مسئول مرگ این پیمان است."

روسیه نیز در واکنش به اقدام آمریکا، تمامی تعهدات این کشور در قبال این پیمان را به حالت تعلیق در آورده است، اقدامی که تردیدهای قبلی برای شروع یک جنگ تسلیحاتی و در بدترین نوع آن در حوزه تسلیحات غیرمتعارف را به ویژه در سطح قاره آسیا کمتر کرده است.

بر اساس پیمان منع موشک‌های هسته‌ای میان‌برد که در سال ۱۹۸۷ میان میخائیل گورباچف، آخرین رهبر شوروی سابق و رونالد ریگان، رئیس‌جمهوری وقت آمریکا امضاء شد، دو کشور استفاده از موشک‌های کروز و بالستیک با بردی بین ۵۰۰ تا ۵۵۰۰ کیلومتر را ممنوع کرده بودند.
پس از فروپاشی اتحاد شوروی، دولت روسیه ضمن در اختیار گرفتن زرادخانه اتمی شوروی، تعهدات اتحاد شوروی به تعهدات بین‌المللی آن را برعهده گرفت.

البته پیمان امحاء موشک‌های کوتاه و میان-برد صرفا شامل موشک‌های زمین به زمین است.

اجرای این پیمان باعث از میان بردن چند هزار فروند از این نوع موشک‌ها شد اما در سال ۲۰۱۴، وزارت خارجه آمریکا در گزارش مربوط به عمل روسیه به پیمان‌های نظامی دوجانبه، این کشور را به عدم اجرای تعهدات خود در چارچوب پیمان امحاء موشک‌های کوتاه و میان‌برد متهم کرد. در سال‌های بعد نیز، وزارت خارجه آمریکا این اتهام را تکرار کرد و در مورد واکنش نسبت به آن هشدار داد در حالیکه سیاست خارجی روسیه هر چه بیشتر به سوی چالش جویی نسبت به غرب گرایش می‌یافت.

برخی مسئولان نظامی آمریکایی نیز مدعی هستند که این پیمان باعث تضعیف آمریکا در مقایسه با توان موشکی چین شده است.

این درحالی است که وزیردفاع آمریکا به تازگی حتی گفته است که واشنگتن درصدد است تا طیف وسیعی از موشک های با برد 500 تا 5 هزار و 500 کیلومتر را توسعه دهد و موشک های فعلی نیز موشک هایی هستند که قادر به طی مسافتی حدود هزار کیلومتر هستند.

بسیاری از رهبران جهان از جمله فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا از تصمیم روسیه برای به تعلیق در آوردن تعهدات خود در چارچون پیمان قبلی و نیز اقدام اخیر آمریکا در این خصوص ابراز نگرانی و تاسف کردند.

البته خروج روسیه از این پیمان به خصوص برای کشورهای اروپایی عضو ناتو که در تیررس موشک‌های کوتاه و میان‌برد روسیه قرار دارند بیشتر نگران کننده است.

در واقع آنها شاید چندان نگران خروج آمریکا از آن پیمان نباشند و حتی از استقرار موشک های آمریکایی در آسیا هم واهمه نداشته باشند، اما بعید نیست حتی در خفا از این اقدامات یکجانبه آمریکا حمایت کنند، با این وجود نمی توانند از نگرانی کلی خود را نسبت به راه اندازی یک رقابت تسلیحاتی جدید در سطح جهان پنهان کنند.

آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد بعد از اعلام خروج آمریکا از این پیمان گفته است این پیمان، "یک عامل بازدارنده ارزشمند" در برابر جنگ هسته‌ای بوده است، بنابراین خروج آمریکا از آن احتمالا، تهدید موشک‌های بالستیک را در سطح جهان افزایش خواهد داد."

تحلیلگران هراس دارند که فروپاشی این توافق، می‌تواند به شکل‌گیری یک رقابت تسلیحاتی جدید میان آمریکا، روسیه و چین منجر شود.

پاول فلگنهاوئر، یک تحلیگر مسایل نظامی روسیه روز شنبه به خبرگزاری فرانسه گفته بود که با پایان یافتن این پیمان، "ما شاهد تولید و توسعه سلاح‌های جدید خواهیم بود."

چرا که آنها معتقدند این افزایش حضور نظامی آمریکا در آسیا خود زمینه ای برای افزایش اختلافات و تنش میان آمریکا و چین و روسیه خواهد بود.

اوائل سال جاری میلادی آمریکا و سازمان آتلانتیک شمالی (ناتو)، روسیه را به نقض پیمان منع موشک‌های هسته ای میان‌برد متهم کردند و گفتند این کشور موشکی با قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای و با برد بیش از ۵۰۰ کیلومتر تولید کرده است.

البته روسیه این ادعا را رد کرده است.

نگرانی خاص آسیا و اقیانوسیه نسبت به از بین رفتن توافق موشکی

صرف نظر از واکنش های اروپایی ها، کشورهای آسیا و اقیانوسیه بیشتر از همه از روند تحولات جدید نظامی در جهان به ویژه در سطح آسیا و در مجاورت قاره اقیانوسیه نگران هستند.

چون مارک اسپر، وزیر دفاع آمریکا در سیدنی گفت که آسیا در سیاست‌های راهبردی آمریکا از اهمیت و جایگاه بسیار خاصی برخوردار است و از این رو، آمریکا تصمیم دارد تا بر حضور نظامی خود در این قاره بیافزاید.

وی گفته است که اگرچه شخصا ترجیح می دهد استقرار این موشک ها در آسیا طی چند ماه آینده اجرایی شود اما ظاهرا برای تکمیل طرح به زمان بیشتری نیاز است.

این نگرانی های بین الملی و حتی آسیایی زمانی جدی تر می شود که وزارت دفاع آمریکا به تازگی اعلام کرده است که ظرف چند هفته آینده اقدام به آزمایش یک موشک کروز خواهد کرد. همچنین در رسانه ها آمده است که پنتاگون تصمیم دارد در ماه نوامبر (آبان) نیز یک موشک بالستیک میان‌برد آزمایش کند.

اگرچه مارک اسپر اعلام کرده است که این آزمایش‌های موشکی ناظر بر موشک‌های غیرهسته‌ای هستند، اما تحلیلگران نظامی و دفاعی معتقدند که در شرایط رقابت تسلیحاتی و اقدامات یکجانبه آمریکا در این خصوص هنوز هیچ تضمینی برای غیرهسته ای بودن این رقابت وجود ندارد.

بنابراین، انتظار می‌رود این اظهارات وزیر دفاع آمریکا باعث افزایش نگرانی‌ها نسبت به مسابقه تسلیحاتی و همچنین بالا گرفتن تنش‌ها در روابط آمریکا با چین شود که در این بین قربانیان اصلی این رقابت ها کشورهای آسیایی و حتی اقیانوسیه خواهند بود.

به همین دلیل هم هست که اسپر امروز در نخستین ایستگاه تور آسیایی و اقیانوسیه خود بعد از طرح استقرار موشک های میانبرد، با مخالفت های میزبانان خود مواجه شد.

چون مقام های رسمی کانبرا امروز دوشنبه پس از گفت وگو با مسئولان ارشد آمریکایی اعلام کردند که استرالیا پایگاهی برای هر برنامه طراحی شده واشنگتن در مورد استقرار موشک های میان برد نخواهد بود.

خبرگزاری آسوشیتدپرس در این زمینه گزارش داد:  مارک اسپر وزیر دفاع آمریکا هفته گذشته خواسته بود تا پایگاههای موشک های با برد متوسط آمریکا در کشورهای مختلف منطقه آسیا- اقیانوسیه مستقر شود.

اما "لیندا رینولدز"  وزیر دفاع استرالیا  امروز پس از دیدار با وزیر دفاع آمریکا گفت که  اگرچه مراکز و پایگاههای موشکی آمریکا در این منطقه  هنوز مشخص نشده است، اما استرالیا یکی از آنها نخواهد بود.

البته وی تاکید کرد: در دیدار مشترک اسپر درخواستی در این زمینه را با وی مطرح نکرده است و چنین درخواستی هم از آمریکا انتظار نمی رود.

 اسکات موریسون نخست وزیر استرالیا نیز امروز در بریزبین در گفت وگو با خبرنگاران این کشور تائید کرد که موشک های آمریکایی در استرالیا مستقر نخواهند شد.

بنابراین سفر وزیر دفاع آمریکا به استرالیا امروز در حالی پایان می باید که او با جواب منفی کشور میزبان برای استقرار این موشک ها روبه رو شد، اما باید دید که آیا نیوزیلند و سه کشور آسیایی دیگر میزبان مقصد های بعدی او نیز به این درخواست او پاسخ مثبت خواهند داد یا خیر.

با این وجود تحلیلگران تحقق این امر را همچنان بعید می دانند، چرا که معتقدند بی تردید نیوزیلند به سبب پیروی سنتی از سیاست های استرالیا از این طرح استقبال نخواهد کرد.

ژاپن، کره جنوبی و مغولستان نیز به اندازه کافی از عواقب استقرار این موشک ها به ویژه تهدیداتی که به همین دلیل از سوی کشورهای همسایه یعنی چین و روسیه آنها را تهدید خواهد کرد آگاهی داشته با ضریب اطمینان بیشتری این پیشنهاد آمریکا را بی پاسخ خواهند گذاشت.
 

چین در مقابل استقرار موشک های آمریکا در آسیا ساکت نمی ماند
مدیرکل کنترل تسلیحات وزارت امور خارجه چین در پاسخ به این سئوال که واکنش چین به استقرار احتمالی موشک های میان برد آمریکا در شرق  و شمال شرق آسیا چیست افزود: قطعا چین بیکار نخواهد نشست تا استقرار موشک های آمریکا را در آسیا تماشا کند اگر واشنگتن موشک های برد متوسط خود را در آسیا مستقر کند، چین نیز اقدام متقابل انجام خواهد داد.

وی  گفت: من از همسایگان می خواهم محتاطانه عمل کنند و اجازه ندهند آمریکا موشک های برد متوسط ​​را در خاک آنها مستقر کند.

فو به ژاپن، کره جنوبی و استرالیا هشدار داد که این امر به نفع منافع امنیت ملی آنها نخواهد بود در صورتی که اجازه دهند آمریکا موشک ها را در خاک آنها مستقر کند باید عواقب خطرناک این اقدام را بپذیرند.

این مقام وزرات امور خارجه چین در عین حال خاطر نشان کرد چین هیچ علاقه ای به شرکت در مذاکرات سه جانبه با آمریکا و روسیه برای دستیابی به یک توافق جدید در زمینه پیمان منع موشک‌های هسته‌ای میان برد و کوتاه برد ندارد.

فو گفت: با توجه به فاصله بسیار زیاد بین زرادخانه های هسته ای چین با ایالات متحده و روسیه، فکر نمی کنم معقول و حتی عادلانه باشد که انتظار داشته باشیم چین در این مرحله از مذاکرات شرکت کند.