بسیاری از خبرنگاران خبرگزاری‌ها و روزنامه‌های رسمی مجوزدار از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بارها اعلام کرده‌اند که حضور برخی افراد در جلسات و برنامه‌هایی که باید از طریق اصحاب رسانه به جامعه منعکس شود، باعث بروز مشکلاتی در نحوه اطلاع‌رسانی صحیح شده و گاه حتی اذهان عمومی را به سمت‌وسویی نادرست منحرف کرده است.
بعضی از این افراد با درست‌کردن کانال‌هایی به‌ظاهر خبری و تحلیلی در فضای مجازی با صرف کمترین وقت و هزینه و بدون هرگونه تخصص در تشخیص سره از ناسره اخبار را منتشر می‌کنند و از آنجا که برای انتشار اخبارشان نیازی به کمترین زیرساخت حرفه‌ای ندارند، قبل از خبرنگاران رسمی و حتی بدون تنظیم‌های ابتدایی مطالب را مخابره می‌کنند.
این رویه باعث بروز مشکلات بسیاری از جمله عدم اعتماد عمومی به رسانه‌های مجوزدار می‌شود و سرمایه‌های اجتماعی را نابود می‌کند.
خبرنگاران آفتابی
از سوی دیگر، برخی خبرنگاران نیز هستند که باید برای آن‌ها طلوع و غروبی متصور شد. در بازه‌های زمانی خاصی حضور می‌یابند و با پایان برخی مناسبت‌ها دیگر در هیچ برنامه‌ای آفتابی نمی‌شوند یا فرآورده‌ای خبری با نام آن‌ها منتشر نمی‌شود.
این افراد که شاید زمانی با واسطه‌ای توانسته‌اند وارد فضای خبری استان شوند، از زمان و مکان رویدادهای خبری مطلع هستند و به هر جا که نفعی احساس کنند، وارد می‌شوند. گاه با پیشنهادهایی ناصواب و گاه با بیان آنچه در شأن خبرنگاران متعهد نیست، در پی سود شخصی هستند.
خبرنگاران رسمی از طرق مختلف بر دستگاه‌های نظارتی و اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی فشارهایی وارد آورده‌اند و خطرات وجود چنین افرادی را گوشزد کرده‌اند تا آنجا که اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس تصمیم گرفت در سال گذشته با استعلامی از مدیران مسئول رسانه‌ها، کارتی مخصوص به خبرنگاران دهد و به آن‌ها رسمیت بخشد.
اما این اتفاق نیز دیری نپایید که با مشکلاتی مواجه شد.
قلابی‌ها به لیست‌های رسمی هم رخنه کردند
بنا بر گفته مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس در این زمینه مدیران مسئول رسانه‌های شیراز بیش از ۲۰۰ تن را برای دریافت کارت خبرنگاری به این اداره کل معرفی کردند؛ درحالیکه این آمار با آنچه در عمل دیده می‌شود، مطابقت ندارد.
هفته گذشته صابر سهرابی در نشست خبری اعلام برنامه‌های هفته خبرنگار که با حضور ۷۰ نفر برگزار شد، از خبرنگاران راستین درخواست کرد که به یاری معاونت مطبوعاتی و رسانه‌ای بشتابند و خود، افراد بی‌هویت را شناسایی و معرفی کنند.
در حال حاضر اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس روند اعطای کارت خبرنگاری را متوقف کرده تا راهکاری جدی برای این مسئله پیدا شود و بتوان خبرنگار و خبرنگارنما را از هم تشخیص داد.
از سوی دیگر مدیران دستگاه‌های اجرایی و روابط عمومی‌ها نیز در این قضیه به سهم خود مقصرند؛ چراکه با وجود در دسترس بودن سامانه جامع رسانه‌های کشور، درباره افراد حقیقی و حقوقی که خود را با عنوان اصحاب رسانه معرفی می‌کنند، استعلام نمی‌کنند.
در این میان، دو تشکل وابسته به خبرنگاران، خانه مطبوعات و نیز انجمن صنفی خبرنگاران و عکاسان خبری به‌عنوان نمایندگان فعالان رسمی این عرصه واکنش‌هایی به این موضوع نشان داده‌اند.
کار مستمر، شرط خبرنگار بودن
دبیر انجمن صنفی خبرنگاران و عکاسان خبری فارس یکی از انگیزه‌های اصلی تشکیل انجمن را پالایش حرفه‌خبرنگاری از وجود چنین افرادی دانست و گفت: اساسنامه انجمن صنفی به‌گونه‌ای تنظیم شده است که این افراد به هیچ وجه نتوانند جایگاهی در انجمن داشته باشند.
محمود شبان تعداد اعضای رسمی این انجمن را در شیراز نزدیک به ۷۰ نفر اعلام کرد و گفت: این افراد باید حداقل سه سال فعالیت مستمر بدون وقفه در عرصه رسانه داشته باشند و چنانچه سه‌ماه از جامعه خبری دور باشند، اخطار دریافت می‌کنند و اگر این مدت زمان به ۶ ماه رسید عضویتشان در انجمن لغو می‌شود.
وی افزود: کمیته‌ای سه‌نفره از اعضای انجمن صنفی احراز هویت خبرنگاران را برعهده دارند؛ افزون بر این هیات مدیره انجمن خود از اهالی رسانه هستند که در نشست‌های مختلف حضور دارند و از فعالیت افراد آگاه‌اند.
دبیر انجمن صنفی خبرنگاران و عکاسان خبری فارس از اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی درخواست کرد که به منظور پالایش خبرنگاران و برای شناخت سره از ناسره از توان این انجمن بهره گیرد.
شبان با انتقاد از روند پیشین اعطای کارت‌های خبرنگاری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس ، بیان کرد: ما به صدور این کارت‌ها اعتراض کردیم؛ چراکه به‌صورت فله‌ای به افراد تعلق می‌گرفت و هرکسی می‌توانست از آن بهره‌مند شود و باید در پی ساز و کاری باشیم که بتوان از طریق آن خبرنگاران را به‌درستی شناخت.
هم‌افزایی برای رصد
قائم مقام خانه مطبوعات و رسانه‌های استان فارس نیز به ایرنا گفت: امسال شرطی را برای شناختن خبرنگاران گذاشتیم و آن هم دستکم سه سال سابقه کار مستمر و بدون وقفه بوده است.
سید غیاث‌الدین ملک‌حسینی تعریف شاخص‌هایی را برای ارزیابی خبرنگاران در طول سال ضروری دانست و ابراز داشت: نهادهای متولی همچون اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی و انجمن‌هایی مانند انجمن روابط عمومی‌های استان فارس، خانه مطبوعات و انجمن صنفی باید با هم‌افزایی شاخص‌هایی را برای ارزیابی و شناخت خبرنگاران تعریف کنند که مورد پذیرش همگان باشد و بتوان از آن طریق فعالیت خبرنگاران را رصد کرد.
وی افزود: با جمع‌بندی قوانین می‌توان به ضمانت اجرایی دست یافت و تا یک سال آینده مشکل حضور افراد بی‌هویت را در رسانه‌ها خاتمه بخشید.
۹۸۸۵ /۱۸۷۶
