تبعات منفی تنش کشمیر برای هند و پاکستان

تنش های سیاسی میان پاکستان و هند پس از اعلام تصمیم دولت دهلی نو برای لغو امتیازات ویژه منطقه جامو و کشمیر بالا گرفت و دولت اسلام آباد نیز در واکنش به این اقدام، آن را محکوم کرد.
وزارت امور خارجه پاکستان در سه نوبت در اعتراض به اقدام دولت دهلی نو، سفیر هند در اسلام آباد را احضار کرد.
مردم پاکستان و بسیاری از مسئولان احزاب سیاسی و فعالان اجتماعی چند روز گذشته در شهرهای مختلف این کشور از جمله اسلام آباد و لاهور در اعتراض به وضعیت بحرانی در کشمیر و تصمیم دولت هند دست به تظاهرات زدند.
رسانه ها در این مورد با اشاره به اعلام حالت فوق العاده از سوی هند در منطقه کشمیر با دستاویز وجود خطر تروریست ها برای گردشگران و زائران هندو، تخلیه گردشگران و تعطیلی مدارس منطقه، نوشتند، حالت فوق العاده در کشمیر در ۲ اوت ( 11 مرداد)  و چند روز پس از استقرار هزاران سرباز جدید در این منطقه اعلام شد.

مقامات کشمیر در تاریخ ۴ اوت، دسترسی به اینترنت را قطع کردند و چند تن از رهبران معروف منطقه را تحت بازداشت خانگی قرار دادند.

نشریه فارین پالیسی  هم در این مورد نوشت؛از آنجا که این برخورد با خطر فرضی حمله تروریست ها، به ویژه در این منطقه که از قبل با تروریسم دست و پنجه نرم می کند، بسیار نامناسب است، پس مطمئنا، مساله ای بزرگ تر در کار است و درواقع، هند برای سرکوب ناآرامی احتمالی در منطقه ای که دو سوم ساکنان آن خواستار استقلال هستند، گام برداشته است. البته، هند در سال ۲۰۱۶ نیز که نیروهای امنیتی دهلی، "برهان وانی"، که کشمیری ها از او به عنوان مبارز راه آزادی یاد می کردند را کشتند، دست به اقداماتی مشابه و سرکوب در سطح منطقه زده بود.

تصمیم هند برای لغو بند ۳۷۰ قانون اساسی که به جامو و کشمیر استقلال و خودکفایی ویژه اعطا می کند، باعث پیچیده تر شدن مناقشه موجود می شود و می تواند پیامدهای منفی برای دهلی داشته باشد.

با اشاره به ریشه مناقشه کشمیر در بیش از ۷۰ سال پیش و رهایی هند و پاکستان از حاکمیت انگلیس، بلاتکلیفی رهبر کشمیر در مورد پیوستن این منطقه مسلمان نشین به هند یا پاکستان پس از جدایی این دو کشور در سال ۱۹۴، ورود پیکارگران به کشمیر از پاکستان و موافقت این منطقه با امضای معاهده دسترسی با هند در ازای مداخله هند برای بیرون راندن پیکارگران پاکستانی افزود، طبق بند ۳۷۰، کشمیر از حق تدوین و اجرای مستقل سیاست ها، به جز در حوزه های کلیدی مانند امور خارجی، برخوردار است. این بند، از تملک اراضی کشمیر از سوی خارجی ها جلوگیری می کند.

بند A۳۵ قانون اساسی هم که با تعیین حقوق ویژه برای ساکنان دائمی منطقه کشمیر، خودکفایی و استقلال این منطقه را تقویت می کند، احتمالا لغو خواهد شد.

درک تصمیم دهلی برای لغو خودمختاری و استقلال کشمیر، راحت است. حزب حاکم بهاراتیا جاناتای هند بارها از نیت خود درباره لغو بند ۳۷۰ پرده برداشته است. این حزب از مدت ها پیش این منطقه را بخش جدایی ناپذیر هند محسوب می کند و مالکیت پاکستان بر آن را رد می کند. این حزب با لغو حالت استقلال و خودکفایی کشمیر می تواند به طور رسمی از ادغام منطقه حرف بزند و ضربه ای قاطعانه به تمایلات استقلال طلبانه آن وارد کند. با توجه به دلایل ذکر شده، بسیاری از هندی ها این تصمیم را به عنوان حرکتی چشمگیر اما، لازم جشن خواهند گرفت.

پیشنهاد "دونالد ترامپ" برای میانجیگری در مناقشه کشمیر و روند سریع پیشرفت مذاکرات صلح افغانستان، دو تحولی بودند که احتمالا باعث دست به کار شدن دولت هند شده است. هر یک از این تحولات موضع و جایگاه پاکستان را تقویت می کند. انجام اقدامی شگفت در رابطه با کشمیر باعث می شود دهلی پاکستان را به عقب براند و حامل پیامی محکم به واشنگتن درباره تمایل نداشتن دهلی به مداخله خارجی است.

البته، نقش سیاست های داخلی را نباید نادیده گرفت. حزب حاکم هند از همان بدو پیروزی در انتخابات سراسری به دنبال جلب نظر مردم است و این کار باعث رفع نارضایتی ها خواهد شد. درواقع، تقویت سیاست ها ناسیونالیسم هندو پس از تقلا و تلاش حزب حاکم برای اجرای دستور کار اقتصادیش نمی توانست اتفاقی باشد و هدفی جز جلب افکار عمومی نداشت.

با این حال، لغو بند ۳۷۰ خالی از مخاطره نیست. با توجه به اینکه حضور طولانی و سرکوبگرانه نیروهای امنیتی هند، مفهوم استقلال را تضعیف کرده است، این بند برای بسیاری از کشمیرها بیشتر معنای نمادین دارد. از نظر بسیاری از مسلمانان کشمیر که اکثریت جمعیت جامو و کشمیر را تشکیل می دهند و قربانیان اشغالگری هند هستند، لغو بند ۳۷۰ در حکم کابوس است و آنها را به تبدیل شدن به ایالتی از ایالات هند نزدیک می کند، همان چیزی که از آن متنفرند. بسیاری از این مسلمان خواهان حکومتی مستقل از هند هستند.

واکنش پاکستان
همزمان با تشدید تنش ها میان پاکستان و هند، دولت اسلام آباد دست به دامن سازمان ملل شد تا توجه این نهاد جهانی را به آنچه که پاکستان نقض حقوق بشر از سوی هند در کشمیر و نوار مشترک مرزی می خواند، جلب کند.  
وزارت امور خارجه پاکستان  از نامه «شاه محمود قریشی» وزیر امور خارجه این کشور به دبیرکل سازمان ملل، رئیس دوره ای شواری امنیت و مجمع عمومی سازمان ملل خبر داد.
قریشی تاکید کرد: اسلام آباد خواهان تشکیل کمیته‌حقیقت یاب از سوی سازمان ملل و اعزام آن به منطقه کشمیر برای بررسی حقایق زمینی است.  
وی افزود: پاکستان همچنین از توصیه های دفتر رییس شورای حقوق بشر سازمان ملل برای تشکیل کمیته تحقیقاتی جهت بررسی موارد نقض حقوق بشر از سوی نظامیان هندی حمایت می کند.
وزیر امور خارجه پاکستان خواستار تعیین یک نماینده ویژه از سوی سازمان ملل برای امور کشمیر شد.
تنش های سیاسی میان پاکستان و هند پس از اعلام تصمیم دولت دهلی نو برای لغو امتیازات ویژه منطقه جامو و کشمیر بالا گرفت و دولت اسلام آباد نیز در واکنش به این اقدام، آن را محکوم کرد.
وزارت امور خارجه پاکستان هفته جاری در اعتراض به اقدام دولت دهلی نو، سفیر هند در اسلام آباد را احضار کرد.
مردم پاکستان و بسیاری از مسئولان احزاب سیاسی و فعالان اجتماعی هم در شهرهای مختلف این کشور از جمله اسلام آباد و لاهور در اعتراض به وضعیت بحرانی در کشمیر و تصمیم دولت هند دست به تظاهرات زدند.

عمران خان» نخست وزیر پاکستان هم با ابراز نگرانی از تشدید اوضاع در کشمیر، گفت: زمان عمل به میانجیگری خارجی میان اسلام آباد و دهلی فرا رسیده است.عمران خان در یک پیام توئیتری آنچه را که استفاده از بمب های خوشه ای توسط نیروهای هند علیه پاکستان خواند، محکوم کرد.

وی افزود: نیروهای هندی با استفاده از بمب های خوشه ای مناطق مسکونی غیرنظامیان در داخل خاک پاکستان را مورد هدف قرار داده اند در حالی که این اقدام مغایر با قوانین بین المللی است.

نخست وزیر پاکستان اظهار داشت: دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا برای کمک به حل مناقشه کشمیر پیشنهاد میانجیگری بین اسلام آباد و دهلی نو را مطرح کرده بود اکنون زمان عمل به آن است.

استقرار نظامیان بیشتر از سوی هند در مناطقی از کشمیر باعث ترس و نگرانی شدید ساکنان این منطقه و همچنین دولت پاکستان شده است.

دولت هند هفته گذشته اعلام کرد: با توجه به در خطر بودن جان زائران هندو در کشمیر، توریست ها باید هر چه سریع تر این منطقه را ترک کنند.

دولت نارندرا مودی یک هفته پس از اعزام ۱۰ هزار نیروی نظامی اضافه به کشمیر پنجشنبه گذشته در اقدامی جدید ۲۵ هزار سرباز دیگر را در این منطقه مستقر کرد که این امر موجب بروز هراس در میان مردم محلی و افزایش گمانه زنی ها در مورد تصمیم دولت هند برای لغو امتیازات خاص ایالت جامو و کشمیر(بند ۳۵ و ۳۷۰) شده است.

هند: موضوع کشمیر داخلی است
در حالی که دولت نارندرا مودی نخست وزیر هند هفته جاری امتیازات خاص ایالت جامو و کشمیر را لغو کرده و بند ۳۵ ای قانون اساسی این کشور در این مورد را کنار گذاشت، ویجی گوخال معاون وزیر امور خارجه هند با سفرای کشورهای خارجی مانند چین، فرانسه، انگلیس، آمریکا و روسیه دیدار کرد تا به نگرانی های آنها در خصوص تحولات کشمیر پاسخ دهد.

نشریه "تایمز او ایندیا" نوشت: وزارت امور خارجه هند همچنین به سفارت های خود در کشور های مختلف دستور داده است تا  به دولت های مختلف در مورد کشمیر توضیح دهند.

یک مقام در وزارت امور خارجه هند گفت: به مقامات کشورها اعلام شده است که پیشنهادات دولت هند در مورد کشمیر که در پارلمان مطرح شده اند مسایل داخلی هند  است.

کشمیر مهمترین دلیل اختلافات ریشه دار هند و پاکستان

اختلافات بر سر کشمیر را می توان دلیل عمده  تنش در روابط نه چندان گرم پاکستان و هند و شعله ور شدن آتش اختلافات در روزهای اخیر دانست. تعاملات دو کشور ھسته ای در جنوب آسیا از زمان استقلال پاکستان در سال ۱۳۲۶ شمسی رقابتی و به نوعی دارای سوءظن نسبت به یکدیگر بوده است.

مسائل مختلفی در تقسیم دو کشور تاثیر داشته، ولی یکی از مهمترین و حساس ترین آنها پس از استقلال هند و پاکستان، وضعیت منطقه بزرگ کشمیر تحت مناقشه دو کشور عنوان می شود.