تار و پودهایی که هنوز نفس می‌کشند

ترکیب سپیدی موهای تولیدکنندگان و سرخی تار و پود فرش‌ها در کنار هم آمیزه‌ای به یاد ماندنی برای تجار و مردمان در نمایشگاه فرش رقم می‌زند. بوی سنت از دل این صنعت دیرینه بلند می‌شود و همین است که رهگذران را بی آنکه دلیلش را بدانند، ناخودآگاه مقابل غرفه‌های فرش متوقف می‌کند تا برای دقایقی هم که شده دل به نوای رج زدن‌های زنان و مردان سرزمین بسپارند؛ همان‌ها که در روستاهای نزدیک و دور، دل در گروی بافتن دارند و حاصل دسترنج آن‌هاست که حالا دیوارهای غرفه‌ها را مزین کرده است.

رهگذرانی که هرکدامشان برای فروشندگان یک مشتری بالقوه به حساب می‌آیند، هر از گاهی سرکی به غرفه‌ها می‌کشند؛ «آقا اون فرش چنده؟» دست روی دلرباترین فرش غرفه گذاشته و «4.5 میلیارد تومان» پاسخی است که او را از سوال خود پشیمان می‌کند. او هم لاجرم برای دست خالی بیرون نیامدن به سلفی گرفتنی با فرش‌ میلیاردی اکتفا کرده و به پرسه زدنش ادامه می‌دهد.

تک و توک در راهروهای نمایشگاه، فرش‌های دستباف است که زمین را به خود آراسته و بی‌منت نرمی خود را به پاهای در حال عبور از روی آن هدیه می‌دهد. چند جوان به ظاهر چینی هم با چشمانی خندان راهروها را گز می‌کنند تا فرش خواستنی خود را در غرفه‌ها پیدا کنند.

این، بیست و هشتمین سال است که فعالان صنعت فرش در نمایشگاه بین‌المللی گرد هم آمده‌اند تا بلکه نفس‌های به شماره افتاده این صنعت را مرهم باشند و چه بسا بتوانند مشتریانی هم برای خودشان دست و پا کنند. البته که بعضی از آن‌ها هم چندان دل به فروش یکباره در نمایشگاه خوش ندارند و وضعیت اقتصادی را در این موضوع بی‌تاثیر نمی‌دانند.

یکی‌ از غرفه‌داران عبارت «بودنش بهتر از هیچیه» را برای نمایشگاه به کار می‌گیرد و به خبرنگار اقتصادی ایرنا می‌گوید: «قبلا این نمایشگاه‌ها دستاورد خوبی داشتند و در پیدا کردن مشتری خارجی به ما کمک می‌کردند؛ اما اکنون چون تحریم هستیم خیلی از خریداران خارجی به ایران نمی‌آیند. البته که به چنین نمایشگاه‌هایی خوشبین هستیم چون هرچه باشد بهتر از نبودن آن است و مردم کشور خودمان می‌توانند از آن استفاده کنند»

غرفه رو به روی درب اصلی نمایشگاه پیرمردی با قد خمیده اما ظاهر آراسته با افتخار به فرش‌های پشت سرش تکیه زده و موی سپید و قد خمیده‌اش روایت می‌کند از راه طولانی‌ای که پشت سر گذاشته تا به اینجا برسد؛ «حسن محمدی پرویزیان» که نامش اعتباری برای این صنعت به حساب می‌رود. او که عمرش را در این مسیر گذرانده، حالا از درماندگی بافندگان فرش دستباف در روستایش می‌گوید که در آنجا ریشه دوانده است.

او به وضعیت تولید و صادرات اشاره می‌کند و به خبرنگار اقتصادی ایرنا می‌گوید: 40 سال پیش صادرات فرش ما به دنیا ۵۰۰ میلیون دلار بود، در حالی که تنها ۲۰ میلیون نفر جمعیت داشتیم. اما امروز با جمعیت ۸۰ میلیون نفر صادراتمان به حدود ۲۰۰ هزار دلار کاهش یافته است.

پرویزیان سری به تاسف تکان داده و افزود: کشورهایی مانند هندوستان و پاکستان جای فرش ما را در دنیا گرفته‌اند. متاسفانه برنامه‌ریزی صحیحی برای حفظ تولید فرش دستباف، این سرمایه مهم ملی انجام نشده و دولت به جای اینکه برای صادرکنندگان فرش مشوق در نظر بگیرد، راه صادرات آن را هم با تعهد ارزی بسته است.

این تولیدکننده، اهمیت فرش دستباف را تا جایی دانست که ریگان رئیس جمهوری آمریکا آن را در سال ۶۶ حتی پیش از تحریم نفت، تحریم کرد.

بیست و هشتمین نمایشگاه بین المللی فرش که از روز یکشنبه (سوم شهریور) افتتاح شده و تا یک هفته (تا 10 شهریور) به روی مشتریان باز است، فرصتی را برای این صنعت که به اذعان فعالانش مورد بی‌مهری مردم و مسئولان قرار گرفته، فراهم کرده تا بار دیگر به آن‌ها گوشزد کنند که بافندگان هنوز نفس می‌کشند و فرش ایران همچنان زنده است.