عبدالمجید نورتقانی، با اشاره به موضوع روییدن گیاهان و بوته‌های مختلف بر قسمت بالایی دیواره برج گنبد قابوس که در یونسکو ثبت جهانی شده است، افزود: موضوع روییدن گیاهان و بوته‌های مختلف بر گنبد قابوس از سال‌های دور وجود داشته و حتی عکس‌هایی از پنج شش دهه پیش داریم که وجود این گیاهان را بر روی برج نشان می‌دهد، حتی در دهه ۶۰، شاهد روییدن درختچه بر دیواره سقف این بنا بودیم.
وی افزود: گنبد قابوس یک بنای آجری است و به‌خاطر نوع بنا، این اثر تاریخی در معرض رویش انواع گیاهان قرار دارد که علت آن نیز حضور پرندگان در بالای برج است که دانه‌هایی را با خود حمل می‌کنند که این دانه‌ها بعداً باعث رویش انواع گیاهان می‌شود.
سرپرست پایگاه میراث جهانی گنبد قابوس اضافه کرد: ضمن این‌که روییدن گیاهان و انواع بوته‌ها بر روی برج‌ها و بناهای آجری امری طبیعی است و در برخی دیگر از کشورها همچون هلند نیز شاهد این پدیده هستیم، چراکه طبیعت بناهای آجری این است؛ بااین‌حال اقدامات مرمتی و حفاظتی ما در این بنا انجام‌شده و ادامه دارد.
بر اساس اعلام روز سه شنبه، میراث آریا ، وی اضافه کرد: موضوع بوته‌زدایی و از بین بردن گیاهانی که بر روی برج می‌رویند از مدت‌ها پیش در دستور کار قرار گرفته است. در سال‌های ۱۳۸۵ و ۱۳۹۰ و همچنین در سال ۱۳۹۶ این اقدام انجام‌شده و با نصب داربست، بوته‌زدایی از بنای تاریخی گنبد قابوس صورت گرفته است.
نورتقانی با اشاره به این‌که در حال حاضر نیز پیمانکار برای انجام بوته‌زدایی و از بین بردن گیاهان از روی برج مشخص‌شده است، افزود: البته در این خصوص راهکارهای دیگری نیز به ذهنمان رسید که یکی از آن‌ها سم‌پاشی به‌وسیله پهباد بود، اما با توجه به این‌که امکان ماندگاری سموم بر روی برج و آسیب رساندن به ملاط و آجرهای بنا وجود دارد، این طرح را اجرا نکردیم و در حال حاضر با نصب مجدد داربست و انتخاب پیمانکار بوته‌زدایی از این اثر جهانی آغاز می‌شود.
برج گنبد کاووس بلندترین برج آجری جهان
این شاهکار معماری اسلامی که بر روی تپه‌ای به بلندی ۱۵ متر قرار گرفته، ۵۵ متر ارتفاع دارد که با احتساب بلندی تپه، ارتفاع آن در مجموع به ۷۰ متر می‌رسد و آجر و ملات گچ از مصالح اصلی ساخت آن است، هرساله هزاران مسافر و گردشگر داخلی و خارجی از آن بازدید می کنند که براساس آمارهای مورجود فقط درسال گذشته ۹۶ هزار گردشگر داخلی و ۳۶۳ گردشگر خارجی از این اثر تاریخی بازدید کردند.
بدنه خارجی مدور این بنا دارای ۱۰ ترک (مانند ستاره ۱۰ پر) است که به فواصل مساوی از یکدیگر قرار دارند و در هر ترک آن عبارتی آجری و کتیبه‌ای شکل با خط کوفی نوشته شده و ورودی بنا دارای سردر هلالی و گلویی مقرنسی است که یکی از نخستین مقرنس کاری‌ها در معماری اسلامی ایران محسوب می‌شود.
کتیبه‌های گنبد قابوس با خط کوفی بنایی (معقلی) در عین سادگی کاملاً خوانا و برجسته هستند که در دو ردیف در بدنه بنا در قاب‌های مستطیلی به طور قرینه در بالا و پایین تکرار شده‌اند که متن آن به شرح ذیل است « بسم الله الرحمن الرحیم، هذا القصر العالی، الامیر شمس‌المعالی، الامیر ابن الامیر، قابوس بن وشمگیر، امر ببنائه فی حیاته، سنة سبع و تسعین و ثلثمائة قمریة و سنة خمس و سبعین و ثلثمائة شمسیة».
برگردان پارسی این کتیبه‌ها نیز چنین است که «به نام خداوند بخشندهٔ مهربان، این است کاخ باشکوه، امیر شمس معالی، امیر پسر امیر، کاووس فرزند وُشمگیر، فرمان داد به ساخت آن در دوران زندگی اش، سال سیصد و نود و هفت هجری قمری و سال سیصد و هفتاد و پنج خورشیدی».
سابقه رویش گیاه روی برج آجری
در گذشته انواع بوته‌ها مانند اسپند، هندوانه ابوجهل و خارشتر در برج قابوس رشد می‌کرد که بعد از مرمت سال ۹۶، امسال ۹۹ درصد گیاه قابل مشاهده بر روی برج بوته گیاه سلمه تره است و جلوی رشد دیگر بوته‌ها گرفته شده است.
سبزی علف‌های هرز روی گنبد مخروطی گنبد قابوس در طول سال‌های گذشته بسیار محدود بود، اما از نوروز امسال این علف‌ها به سرعت رشد کرده‌اند.
بلندترین برج آجری جهان
برج قابوس در مرکز شهر گنبدکاووس که عنوان بلندترین برج آجری جهان را دارد و در روز دهم تیر ۱۳۹۱ هجری شمسی در فهرست آثار سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) به ثبت جهانی رسید، نیازمند توجه بیشتر مسئولان در سطح ملی و استانی است.
این شاهکار معماری اسلامی که بر روی تپه‌ای به بلندی ۱۵ متر قرار گرفته، ۵۵ متر ارتفاع دارد که با احتساب بلندی تپه، ارتفاع آن در مجموع به ۷۰ متر می‌رسد و آجر و ملات گچ از مصالح اصلی ساخت آن است.
نظر شما