شهریه به بهانه کلاس فوق برنامه؛ کلاف سردرگم این روزهای مدارس

در قدیم مساله ای به نام شهریه در مدارس دولتی وجود نداشت، اما از زمانی که مدارس غیردولتی و هیات امنایی روی کار آمد کم کم شهریه این مدارس نیز همه گیر شد، هزینه هایی که دریافت می شود و نارضایتی خانواده ها را به دنبال داشته است.
نخستین مدرسه ابتدایی و متوسطه در تهران سال ۱۲۷۶ هجری شمسی تاسیس شد اما قانون تاسیس مدارس غیرانتفاعی در تاریخ سوم خرداد ۱۳۶۷ در مجلس به تصویب رسید. اینکه پول را ملاک آموزش قرار دادند، برای هیچ کدام از خانواده ها خوشایند نیست چون هزینه های زندگی آنها به حدی بالا رفته است که شهریه مدارس هم برای والدین یک نگرانی جدی است.
گرایش به سمت پولی شدن مدارس را باید مربوط به مصوبه پنجم خرداد سال ۱۳۶۷ دانست همان سالی که قانون تاسیس مدارس غیر انتفاعی در ۲۱ ماده و ۱۵ تبصره در صحن علنی مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید و به تدریج نقش این مدارس پررنگ شد و مدارس دولتی به فضایی دم دستی و بی کیفیت که صرفا فرزندان خانواده های کم بضاعت باید در آن تحصیل کنند، تبدیل شد.

تعجب از گرفتن شهریه در مدارس دولتی
پدر یکی از دانش آموزان که در کلاس نهم  یک مدرسه دولتی فرزندش را ثبت نام کرده است، در گفت وگو با خبرنگار گروه دانشگاه و آموزش ایرنا می گوید: زمانی که برای ثبت نام به مدرسه رفتم اولین چیزی که مدیر و معاون مدرسه به من گفتند میزان شهریه بود تعجب کردم که چرا یک مدرسه دولتی باید از دانش آموزان شهریه بگیرد.
وی اظهار داشت: با توجه به شرایط اقتصادی تنها ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان از این شهریه را پرداخت کردم و مابقی آن را در طول سال باید پرداخت کنم چون هزینه سرویس مدارس نیز از دیگر هزینه های تحصیلی فرزندم است و مجبورم رقم بیش از یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومانی را برای این موضوع بپردازم.
وی با بیان اینکه اگر همین رقم پنج میلیون تومانی باشد، شاید بتوانیم از عهده آن برآییم، اظهار داشت: یکی از مشکلات جدی این است که در طول سال، ماهانه و برخی مواقع هفتگی رقم هایی هرچند کوچک از والدین بابت برنامه های مختلف می گیرند که به طور معمول سالانه حدود ۱۰ میلیون تومان برای مدرسه هر دانش آموز نیاز است.
وی که فرزندش در منطقه یک تهران درس می خواند، تصریح کرد: این در حالی است که فرزند یکی از دوستان در منطقه ۱۱ تهران مشغول به تحصیل است، در یک مدرسه دولتی رقم یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان برای ثبت نام پرداخت کرده است. برایم جای سوال است که چرا این همه تفاوت در رقم ثبت نامی است و از همه مهمتر اینکه اصلا چرا مدارس دولتی باید بابت شهریه و کلاس های فوق برنامه از دانش آموزان هزینه ای دریافت کنند؟

شهریه های متفاوتی از دانش آموزان چه در مدارس دولتی، غیردولتی و هیات امنایی گرفته می شود که موجب اعتراض بسیاری از خانواده ها شده است. این موضوع نیازمند توجه ویژه مسئولان وزارت آموزش و پرورش است.
همچنین از سال گذشته با حذف مدارس نمونه دولتی در دوره متوسطه اول؛ این مدارس تبدیل به مدارس عادی دولتی یا هیات امنایی شده که به همین دلیل برخی مدارس با سرپیچی از قوانین از والدین مطالبه وجه کرده و به طور معمول، برای هر دانش آموز در این مدارس شهریه ۶ میلیون و ۵۰۰ هزار تومانی دریافت می کنند.
البته وزارت آموزش و پرورش با صدور و ابلاغ بخشنامه ای دریافت هرگونه وجه با عنوان شهریه یا عناوین مشابه از اولیای دانش آموزان مدارس هیات امنایی را ممنوع کرده است.
این بخشنامه بر اساس رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری با موضوع ابطال آئین نامه توسعه مشارکت های مردمی به شیوه مدیریت هیات امنایی در مدارس و استناد به ماهیت دولتی بودنِ مدارس هیات امنایی ابلاغ شده است.
این در حالی است که رئیس سازمان مدارس غیردولتی نیز میزان شهریه این مدارس را برای سال تحصیلی ۹۹-۹۸ در مدارس ابتدایی شهر تهران ۹ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان، دبیرستان‌های دوره اول متوسطه حداکثر ۱۱ میلیون تومان و برای دبیرستان‌های دوره دوم متوسطه به غیر از پایه دوازدهم را حداکثر ۱۵ میلیون تومان اعلام کرده و البته گفته است که بر اساس الگوی مصوب وزارت آموزش و پرورش این شهریه شامل سرویس، غذا و لباس دانش‌آموزان نمی‌شود.

مدارس اجازه گرفتن شهریه برای فعالیت های آموزشی و پرورشی ندارند
زهرا مظفر مدیرکل ارزیابی عملکرد و پاسخگویی به شکایات وزارت آموزش و پرورش نیز در پاسخ به خبرنگار گروه دانشگاه و آموزش درباره شکایات اولیاء دانش آموزان از وضعیت ثبت نام و دریافت وجوه متفاوت از سوی مدارس به بهانه های مختلف از جمله کلاس های تقویتی و فوق برنامه گفت: نمی توانیم ادعا کنیم که با بیش از ۱۱۲ هزار مدرسه و ۱۴ میلیون دانش آموز ما عملکرد بدون اشکالی داشته باشیم.
وی اضافه کرد: تفسیر مدیران از بخشنامه ها و دستورالعمل ها متفاوت است و مشکلاتی که به مدارس عارض است سبب می شود که مدیران به شیوه های مختلف از اولیاء پول دریافت کنند ما برای اینکه اولیاء دانش آموزان بتوانند در کمال آرامش در تابستان به ثبت نام فرزندان خود برسند ۲ بخشنامه ارسال کرده ایم که در هنگام ثبت نام به جز وجه بیمه و کتاب، دریافت هرگونه وجهی بابت هر فعالیتی ممنوع است.
وی تاکید کرد: مگر در مدارس خاص مانند مدارس غیردولتی که آنها هم شهریه ثابت را می توانند دریافت کنند که حتی مدارس خاص مانند تیزهوشان، شاهد و غیردولتی آنها هم بابت فعالیت های آموزش و پرورشی در تابستان اجازه دریافت شهریه را ندارند.

وجه اختیاری هم الزامی نیست
مظفر ادامه داد: پس از بازگشایی مدارس در مهر، جلسه انجمن اولیاء و مربیان تشکیل می شود و نمایندگان انجمن اولیا در جلسه شورای مدرسه که نماینده انجمن، نماینده دبیران و عضو شورای دانش آموزی حضور دارند مبلغی را با عنوان وجه اختیاری تعیین می کنند و برای انجام فعالیت های آموزشی و پرورشی نیز با هماهنگی و تصمیم انجمن، مبلغی درنظر گرفته می شود که نام آن هم «وجه اختیاری» است و الزامی در کار نیست.
وی تاکید کرد: به اولیاء دانش آموزانی که تمکن مالی دارند و می توانند در این امر خیر و خداپسندانه به مدارس کمک کنند توصیه می کنیم که به صورت اختیاری کمک کنند البته در این زمینه هم هیچ الزامی وجود ندارد.

وجه دریافتی از اولیا با هر عنوان غیرقانونی است
مظفر درباره اینکه بیشترین شکایت اولیا از چه موضوعی بوده است، گفت: بیشترین موارد شکایت در مورد پول گرفتن از اولیاء دانش آموزان بوده است چون برخی از مدارس اقدام به دریافت شهریه بابت فعالیت های مختلف کرده اند، برای تهیه لباس فرم هم از روش قانونی استفاه نکرده و یا اینکه به هنگام دادن کارنامه از اولیاء وجوهی مطالبه کرده اند که همه اینها غیرقانونی است.
وی درباره نحوه ارسال شکایات اولیاء دانش آموزان به وزارت آموزش و پرورش نیز گفت: تا جایی که به وزارت آموزش و پرورش اطلاع رسانی شده است، از طریق حضوری و مکاتبات اداری این شکایات ارسال شده و یا از طریق سامانه الکترونیکی سامد و http://shekayat.medu.ir/ بوده است که اداره کل ارزیابی عملکرد و پاسخگویی به شکایات وزارت آموزش و پرورش نظارت دارد و سامانه ها را روزانه رصد می کند.
وی با بیان اینکه اداره کل ارزیابی عملکرد و پاسخگویی به شکایات وزارت آموزش و پرورش، شکایات را دریافت و پیگیری می  کند، اظهار داشت: با مناطق و استان ها و مدیران مدارس تماس گرفته و سعی کرده ام این مشکلات را حل کنیم و اگر احیانا وجهی از والدین دانش آموزان دریافت کرده اند، ملزم هستند که وجه را استرداد کنند.
مظفر با بیان اینکه وجوه به حساب اولیاء دانش آموزان واریز خواهد شد، تصریح کرد: با ارسال نامه و مکاتبات اداری از مدیران مدارس درخواست کرده ایم که حتما این اقدام را در سریع ترین زمان انجام دهند.
وی درباره اینکه آیا آماری از شکایات والدین دانش آموزان وجود دارد؟ افزود: آمار شکایت متفاوت است، چون عناوین و موضوعات شکایت با هم فرق دارد اما جلساتی قبل از شروع ثبت نام با مدیران کل استان ها و مناطق و ادارات ارزیابی عملکرد و پاسخگویی به شکایات سراسر کشور برگزار شده تا این شکایات به حداقل برسد.
مظفر خاطرنشان کرد: بیش از ۵۰ درصد مدارس از طریق بازرسان بازدید شده است به خاطر همین موضوع حجم و آمار شکایات از سال قبل پایین تر آمده و کاهش یافته است.

گزارش از: مهناز بیرانوند