اکثر صنایع به نحوی صدماتی به محیط اطراف خود وارد می‌آورند که در پاره‌ای موارد باعث خسارات جبران‌ناپذیری می‌شوند، یکی از ضایعات مزاحم و مهم کارخانجات قند و شکر که سالانه در اطراف کارخانجات قند و رودخانه‌های کشور رها و سبب آلودگی محیط‌زیست منطقه می‌شوند، گل آهک ناشی از تصفیه شربت قند است.
این گل در کارخانجات مختلف به گونه‌های متفاوتی دفع می‌شود. در پاره‌ای کارخانجات که در کنار رودخانه‌ها واقع شده‌اند این مواد با آب شستشوی فیلترها رقیق شده و به رودخانه ریخته می‌شوند، در سایر کارخانه‌ها بعضاً این مواد به صورت آب گل‌آلود به کانالی که به همین منظور و معمولاً در پشت کارخانه حفر شده است، وارد شده و پس از طی چند کیلومتر در این کانال خشک شده و در ته کانال ته‌نشین می‌شود و در نهایت با لایروبی کانال به زمین‌های اطراف پراکنده می‌شود. در بعضی دیگر از کارخانجات این گل به صورت تقریباً نیمه‌خشک به زمینی که در اطراف کارخانه در نظر گرفته شده است، منتقل و در آنجا انبار می‌شود. به هر حال هر کدام از روش‌های دفع نهایتاً موجبات آلودگی آبی یا خاکی به همراه دارد.
یکی از محققان کشور پس از سال‌ها تحقیق درباره این معضل توانسته، از این پسماند، یک ماده صنعتی موثر در صنایع پلیمر به دست آورد، به طوری که اکنون از این ماده محصولات پلاستیکی و لاستیکی درست شده است.
ابراهیم عابدی محقق و موسس انجمن مخترعین کشور در خصوص این اختراع در گفت‌وگو با خبرنگار علمی ایرنا افزود: اگر پسماند تمام صنایع به چرخه صنعت برگردد مشکلی نیست اما اگر این امر محقق نشود مشکل محیط زیستی ایجاد می‌کند، یکی از پسماندهای بسیار مهم در تمام دنیا، پسماند تصفیه قند است.
وی بیان کرد: تصفیه قند و شکر پسماندی به نام گل کربناته دارد، این گل وقتی از چرخه تصفیه بیرون می‌آید بر اثر تابش آفتاب خشک شده و به دلیل ریز بودن ذرات این پسماند، با وزش باد، این پسماند به زمین‌های کشاورزی اطراف رفته و زمین های کشاورزی را دچار آسیب می کند، مقدار کم این پسماند برای زمین های کشاورزی خوب است اما در صورتی که این پسماند به حالت پودر در بیاید و زیاد شود منافذ آب و هوای گیاه را که مواد مغذی به ریشه می‌رسانند، می‌گیرد و در نتیجه محصولات کشاورزی را آسیب می‌زند و معضلی برای کارخانه قند درست می‌کند، همچنین به دلیل زنده بودن و اکسیده شدن این پسماند، آلایندگی و بوی بد نیز از معضلات دیگر آن است.
عابدی بیان کرد: حدود ۲۷ سال بر روی این طرح کار کرده‌ام تا این پسماند و فاضلاب را تبدیل به یک ماده قابل استفاده کنم، با انجام تحقیق بسیار توانستم این پسماند را به دوده صنعتی تبدیل و در تمامی شاخه‌های صنعت پلیمر، قابل استفاده کنم.
وی هزینه اجرای این طرح را بیش از ۲۰ میلیارد تومان ذکر کرد و افزود: مرحله اول در اجرای این طرح، تبدیل پسماند به دوده صنعتی بود، مرحله بعد قابل استفاده کردن این محصول در صنایع مرتبط بوده است، سال‌های بسیاری صرف شد تا بتوانیم اعتماد صنایع را در استفاده از این محصول به دست بیاوریم.
عابدی افزود: الان این ماده به عنوان استراکتویل (ماده‌ای که به عنوان کمک فرایند از آن استفاده می‌شود) و کیلویی ۹۰ هزار تومان است، مورد استفاده قرار می‌گیرد، همچنین به عنوان شبه دوده صنعتی و هم به عنوان هموژنایزر (فرآیند مخلوط کردن مواد را تسریع می‌کند) مورد استفاده قرار می گیرد، این محصول اکنون برای صنعت لاستیک و پلاستیک مورد استفاده قرار گرفته و کاملا تایید شده و با کیفیت بالا و قیمت ارزان به تولید رسیده است.
وی ادامه داد: از این محصول که از پسماند قند تولید شده و شبیه دوده صنعتی است، به جای دوده استفاده می‌شود، قیمت دوده صنعتی الان کیلویی یک دلار است اما این محصول کیلویی هزار تومان است که با دلار ۱۲ هزار تومان این محصول یک دوازدهم قیمت دوده صنعتی است.
وی در خصوص قابلیت تولید این محصول از پسماند قند موجود در کشور گفت: الان می‌توانیم با پسماندهای قند موجود در کشور ۶۰۰ هزار تن در سال دوده صنعتی تولید کنیم، اما آنچه اهمیت دارد صادرات این تکنولوژی است که ارز آوری بسیار خوبی دارد.
این مخترع افزود: می‌توانیم این تکنولوژی را به برزیل، کوبا، چین و آمریکا و هندوستان صادر کنیم، کشور هندوستان به تنهایی سالانه ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار تن از این پسماند دارد و به معضلی جدی برایشان تبدیل شده است.
وی این طرح را راهی برای رفع این معضل زیست محیطی در دنیا برشمرد و گفت: این پسماند به ماده‌ای تبدیل شده که از شکر گران‌تر است، قیمت فعلی این ماده، کیلویی هزار تومان است و در صورتی که جایگاه خود را پیدا کند، می‌تواند جایگزین استراکتویل که کیلویی ۹۰ هزار تومان است شود، که این مبلغ قابل مقایسه با قیمت شکر نیست.
عابدی در خصوص کیفیت محصولاتی که از این پسماند تهیه می‌شود، توضیح داد: کیفیت محصولات تولیدی از این ماده بسیار بالا است و تلفات حرارتی پایینی نیز دارد، برای صنعت تایرسازی خودرو، لاستیکی از این ماده درست شده، پس از طی ۲۰۰ کیلومتر، در مقایسه با لاستیک معمولی در سنجش حرارت، فاقد حرارت بود و بر اثر حرکت داغ نشده است، این داغی موجود در لاستیک معمولی اصطکاک و کاهش عمر محصول را به دنبال دارد.
وی با بیان اینکه این محصول ثبت اختراع داخلی شده و برای ثبت آن در انگلیس نیز اقداماتی صورت گرفته است، یادآور شد: علاوه بر مصرف داخل کشور در حال مذاکره با ترکیه برای ارسال محصول هستیم، البته برای ارسال آن به خارج از کشور مشکلاتی وجود دارد از جمله اینکه حمل یک کیلوگرم کالا یک میلیون تومان هزینه دارد و به لحاظ اینکه این ماده شیمیایی است برای ورود به کشور باید مورد بازرسی قرار گیرد.
وی گفت: در کشور ۳۵ کارخانه قند وجود دارد که سالانه ۶۰۰ هزار تن فاضلاب تولید می‌کنند و ۸۰ درصد آنها قابلیت تبدیل به این ماده دارند و ۲۰ درصد باقی مانده مربوط به تبخیر آب موجود در پسماند قند است.
نظر شما