ماههای شهریور و مهر زمان جفتگیری مرال یا همان گاو وحشی و تلاش برای رهایی از انقراض گونه ای است که صدای نعره‌هایش هر سال کمتر از گذشته گوش و جان حاشیه نشینان جنگل های هیرکانی را جلا می دهد تا طعمه ای برای سودجویان و ویران‌گران طبیعت باشد.
فریادهایی که با تخریب گسترده زیستگاه، هجوم فراوان شکارچیان غیرمجاز و ساخت و سازهای بی رویه در حاشیه جنگل ها بیش از آنکه تلاش برای یافتن جفت مناسب باشد، نعره های یک گوزن عاشق اما در حال نابودی و درخواست کمک برای بقای نسل است.
در همچنین شرایطی که اداره محیط زیست گلستان برپایی چادر و بیتوته های موقت محیط بانان برای حراست از مرال در مقابل شکارچیان غیرمجاز را در اولویت قرار داده، ماموران ناکافی در جدالی نابرابر با هجوم شبانه غارتگران حیات وحش کار چندانی از دستشان برنمی آید.
محیط بانان با جیره غذایی اندک و امکانات محدود فقط برای انعکاس بیشتر گاوبانگی در جنگل های گلستان شب را به روز این مناطق کوهستانی وصل می کنند تا مانع شلیک گلوله به سمت مرال های عاشق و خوش طنین شوند.
مرال یا گوزن قرمز نماد تنوع زیستی جنگل های هیرکانی و از گونه های حمایت شده است که قلمرو آن از شمال غرب تا ارسباران و از شمال شرق تا بخش هایی از خراسان شمالی امتداد دارد.
مناطق جنگلی بندرگز تا جهان نمای کردکوی، جنگل های زرین گل تا شش آب رامیان و طبیعت وحشی مینودشت تا پارک ملی گلستان مهم ترین زیستگاههای مرال در استان گلستان است.
گاوبانگی به فعالیت پر سر و صدای گوزن های نر همزمان با فصل جفت گیری برای تعیین قلمرو گفته می شود که در آن گوزن نر برای تعیین قلمرو به جنگ رقیبان می رود و با تولید صدایی شبیه صدای گاو اهلی، گوزن های ماده را در محدوده قلمرو خود جمع می کند.
در فصل گاوبانگی اگر گوزن نر صدای گوزن نر دیگری را در محدوده قلمرو خود بشنود با سرعت به سمت صدا حرکت می کند تا مهاجم را از قلمرو خود خارج کند.
این عصبانیت گوزن نر همچون پاشنه آشیل بزرگ ترین نقطه ضعف و عامل شکار حیوان محسوب می شود چرا که شکارچیان با تقلید صدای گوزن نر به وسیله ابزارهایی همچون شاخ قوچ، کدو و غیره گوزن عصبانی را به تیررس خود کشیده و شکار می کنند.
همچنین در فصل گاوبانگی، گوزن های نر جوان که موفق به تعیین قلمرو نشده اند از قلمرو نرهای بزرگ تر رانده شده و به حاشیه مناطق جنگلی پناه آوده و به آسانی در تیررس شکارچیان گرفتار می شوند.
علاوه بر آن، گوزن ها در فصل جفتگیری به دلیل ترشح هورمون از هوشیاری و تمرکز بالایی در شناسایی و فرار از دام شکارچیان برخوردار نبوده و به آسانی طعمه صیادان می شوند.
به دلیل آسیب پذیر شدن گوزن ها در فصل گاوبانگی، محیط بانان زیستگاههای مرال در مناطق جنگلی گلستان اقدام به برپایی پست های موقت گاوبانگی به وسیله چادر در نقاط حساس کرده و حفاظت از گوزن ها را تشدید می کنند و این در حالیست که در سایر ایام سال، شکار مرال به دلیل پوشش انبوه زیستگاه های جنگلی و هشیاری گوزن ها با مشقت بیشتری همراه است.
گوزن ها در فصل جفتگیری و همزمان با دوره گاوبانگی به آرامش در محیط زندگی و جنگل ها احتیاج فراوان دارند اما در سال های اخیر گاوبانگی مرال ها به یکی از جاذبه های گردشگری تبدیل شده و برخی از آژانس های طبیعت‌گردی از این موقعیت برای درآمدزایی استفاده می کنند.
مرال یا گاو وحشی معمولا هر سال یک بار زاد و ولد می کند و به همین دلیل امن بودن محیط زندگی حیوان برای آسیب ندیدن و بقای آن از اهمیت زیادی برخوردار است که محیط بانان با توزیع در جنگل ها و اقامت شبانه روزی تلاش دارند شرایط را مدیریت و صیانت کنند.
شکارچیان با تقلید صدای مرال آنها را به سوی خود کشانده و چون در مواردی از اسلحه های جدید با برخورداری از تکنولوژی های کاهنده صدا استفاده می شود امکان رهگیری برای محیط بانان وجود ندارد که این موضوع آسیب پذیری حیات وحش گلستان را بیشتر کرده است.
طبق اعلام مدیرکل حفاظت از محیط زیست گلستان، در مجموع حدود ۵۰۰ مرال در طبیعت گلستان وجود دارند که این تعداد کم اهمیت حفاظت از آنها را بیش از پیش کرده است.
به گفته محمدرضا کنعانی؛ دست کم ۵۰ هزار اسلحه اعم از دارای مجوز و غیرمجاز در اختیار شکارچیان استان است و این تهدید جدی برای حیات وحش منطقه برخی گونه های جانوری را در معرض انقراض قرار داده است.
بر اساس مصوبه شورای عالی محیط زیست جریمه هر راس مرال حدود ۳۵۰ میلیون ریال تعیین شده با این وجود طمع سیری ناپذیر و از جنس هوس شکارچیان مانع شکار حیوان نشده است.
برای پویایی و استمرار حضور مرال راهکاری بجز تقویت مشارکت های مردمی در حفظ و حراست از این گونه ارزشمند وجود ندارد زیرا نیروی انسانی محدود سازمان محیط زیست و گستردگی زیستگاه ها و البته مهمتر از همه متمرکز شدن فعالیت سودجویان در شب امکان موفقیت در جلوگیری از کاهش دست اندازی به حیات وحش را کاهش داده است.
حضور شبانه روزی بیش از یکصد محیط بان گلستان در چادرهای گاو بانگی نقش ارزشمندی در مقابله با فعالیت های سودجویانه شکارچیان غیر مجاز دارد، تلاشی که علاوه بر صیانت از جمعیت این گونه ارزشمند منجر به گردآوری آمار نزدیک به حقیقت از جمعیت فعلی این گونه ارزشمند در استان می شود تا بر اساس نیازمندیهای هر منطقه بتوان راهکارهای اجرایی مناسبی ترسیم کرد.
نظر شما