عملیات های دوران دفاع مقدس هرکدام از منظری دارای اهمیت ویژه است اما عملیات هایی که رزمندگان باید از سطح آب های خروشان و خورها عبور میکردند از جمله عملیات والفجر ۸ بدلیل شرایط دشوار نیاز به پل سازی داشت و این مهم توسط غواصان انجام شد غواصانی که همزمان رسالت صف و سد شکنی را نیز به عهده داشتند.
هرچند در دوران دفاع مقدس همه مردم ایران زمین در تبعیت از فرمان بنیانگذار جمهوری اسلامی از مناطق مختلف کشور در جنوب و غرب کشور حضور پیدا کرده بودند اما بوشهر از محدود استانهایی است که رزمندگانش برای دفاع از کشور بدلیل مرزی بودن در سه عرصه دریایی ، هوایی و اعزام نیرو به مناطق جنگی جنوب و غرب کشور نقش آفرینی کردند.
رزمنده و برادر واژه های مقدسی بود که فارغ از رده و یگان خدمتی، سن و زادگاه افراد برای یاران فرمانده کل قوا بکار برده میشد و هیچ کدام از افراد نیز در ایفای مسوولیت خود فخر فروشی نداشتند تا جاییکه خلوص نیت و ایثار رزمندگان باعث می شد در انجام ماموریت های سخت نیز بر یکدیگر سبقت بگیرند اما برخی رده ها از جمله گروه های تخریب و غواصی بدلیل ماهیت ماموریت از ویژگی خاصی برخوردار بود و این افراد کسانی بودند که فدایی دیگر رزمندگان می شدند تا عملیات ها با موفقیت بیشتر برخوردار شود.
هفته دفاع مقدس که یادآور حماسه آفرینی، ایثار و رشادتهای اقشار مختلف مردم ایران برای دفاع از ناموس، شرف، دین و سرزمین است فرصتی فراهم میکند تا نه در قامت یار بلکه در بضاعت کلام گوشه هایی از افتخارات فرزندان این ملت برای کسانی که سابقه حضور درجنگ تحمیلی را تجربه نکرده اند بازگو شود.
براین اساس ایرنا برای تبیین رشادت ها و ایثارگری های رزمندگان و فرزندان غیور میهن با سرداران و فرماندهان دوران دفاع مقدس به گفت وگو نشسته است .
فرمانده ناوتیپ امیرالمومنین استان بوشهر در زمان دوران دفاع مقدس می گوید: رئیس جمهور وقت (بنی صدر) که از طرف امام خمینی (ره) بنیانگذار جمهوری اسلامی مسئولیت فرماندهی کل نیروهای مسلح را داشت معتقد بود چون سپاه توان برنامه‌ریزی برای جنگ و مقابله با ارتش منظم صدام را ندارد، مخالف دخالت آنها در جنگ بود و در جبهه‌ها از آنان استفاده نمی‌کرد و سپاه فقط عملیات‌های کوچک ایزایی انجام می‌داد که با برکناری بنی صدر و بازگشت فرماندهی کل قوا به امام، دستور دادند ارتش و سپاه در کنار هم به دفاع از کشور بپردازند و این آغاز عملیات‌های موفق رزمندگان ایران بود طوریکه در سال دوم (شهریور و مهر ۶۰ تا خرداد ۶۱ )چهار عملیات همراه با پیروزی انجام شد و جنوب غرب کشور شامل چذابه، هویزه، سوسنگرد، بستان، هورالعظیم، شمال خرمشهر(شلمچه )، خرمشهر و آبادان از تصرف و محاصره نیروهای بعثی عراق آزاد شد.
این فرمانده دوران دفاع مقدس یادآورشد:پس از این پیروزی‌ها برای مقابله با دشمن رزمندگان با مانع و سدی به نام اروند رود و آب روبرو بودند و برای اینکه به دشمن برسند باید از آب عبور می کردند در نتیجه از هورالعظیم که منطقه‌ای با آبگرفتگی بسیارعظیم بود و از بستان و هویزه تا مصب اروند به خلیج فارس باید از از این رودخانه خروشان و یا از هورالعظیم عبور می کردند، به همین دلیل بود که ایده تشکیل گردان‌های غواصی شامل نیروهای ورزیده، آموزش دیده در همه زمینه‌های رزم آبی - خاکی، تخریب و عبور از میدان‌های مین وسیم خاردار مطرح و عملی شد.
سردار حسین کارگرمی گوید: غواصان به دلیل سختی ماموریتی که برعهده داشتند و شدت جریان آب باید از افرادی ورزیده با توان جسمی بالا، پاهای قدرتمند برای فین زدن در میان موج‌ها و شجاعت برخوردار باشند تا با عبور از میان موج‌ها خود را به دشمن برسانند و با برداشتن موانعی از جمله سیم‌های خاردار، مین، بشکه‌های فوگاز که مملو از مواد آتش‌زا بود راه را برای رزمندگان باز میکردند.
البته برداشتن این موانع براحتی که در کلمات گفته و نوشته می‌شود نیست و در این بین چندین نفر از جوانان این آب و خاک پرپر می‌شدند و از آنجا که وظیفه غواصان از بین بردن تله‌های انفجاری ومین‌ها بود باید از نیروهای زبده، باانگیزه و آمادگی رزمی بالا و افرادی از خود گذشته استفاده میشد.
باتوجه به اینکه نتیجه عملیات در گرو موفقیت نیروهای غواص در برداشتن موانع بر سر راه نیروهای حمله کننده و خفه کمردن سنگرهای کمین دشمن بود، احتمال بازگشت سالم آنها از عملیات‌های نظامی ضعیف بود آنان باید با تمام وجود می‌جنگیدند، مقاومت میکردند و راه را برای رزمندگان باز میکردند.
فرمانده ناوتیپ امیرالمومنین در دوران دفاع مقدس گفت: استان بوشهر به دلیل قرار گرفتن در کنار خلیج فارس بخشی از نیروهای آن در جبهه دریایی برای اسکورت کاروان‌های تجاری که قصد تردد به خورموسی و بندر امام را داشتند اسکورت و با حضور در جزایر و سواحل اقدام به انجام عملیات‌های دریایی مفصلی میکردند.
کارگر ادامه داد: بخش عمده‌ای از نیروهای پاسدار و بسیجی بوشهر در ناوتیپ امیرالمومنین (ع) که در سال ۱۳۶۳ تشکیل شد سازماندهی شدند و بخش دیگری از آنها هم در ناوتیپ کوثر ترابری (چون آشنایی بیشتری با قایقرانی، شنا و امور دریایی داشتند) نیروها و جابه‌جایی آذوقه، مهمات، غذا، تجهیزات، سلاح، مجروحان و شهدا را برعهده داشتند.
وی گفت: از سال ۶۴ علاوه بر ترابری نیروهای رزمنده، گردان رزمی نظامی تشکیل دادند و درعملیات‌های والفجر ۸، کربلای ۴، کربلای ۵ و چند عملیات دیگر مثل سایر یگانهای زمینی سپاه گردان زمینی، پیاده و غواصی داشتند که در عملیات‌ها شرکت میکردند.
غواصان سد شکنان عملیات های دفاع مقدس
کارگر گفت: موفقیت و پیروزی در بسیاری عملیات‌های دوران دفاع مقدس مدیون غواصان است که خود را به آبهای خروشان اروند با امواج و جزر و مدهای فراوان می زدند و به سمت دشمن می‌رفتند، مین‌ها را خنثی و تله‌های انفجاری را از بین می‌بردند.
این فرمانده دوران دفاع مقدس اظهارداشت: شهادت غواصانی که در این عملیات ها در زمان بازکردن مسیر حمله جان می باختند باعث میشد تا وقتی رزمندگان از آن باندهای سفید نشانه‌گذاری شده عبور میکردند، بفهمند بسیاری از کسانی که مسیر را برای آنان باز کرده‌اند دیگر نیستند و با مسئولیت بیشتری گام در مسیر عملیات می‌نهادند.
کارگر ادامه داد: نخستین نیرویی که با دشمن برخورد می‌کرد و تعداد زیادی از آنها به شهادت می رسید، غواصان بودند همچنین سخت ترین عملیات، عملیات عبور از آب است زیرا باید با دست و پا زدن و حمل سلاح مخصوص از رودخانه عبور کرد به همین دلیل در زمان جنگ بیشترین فشار، زحمت و تلفات برعهده غواصان بود.
وی گفت: در بعضی از عملیات‌ها مثل کربلای ۴ و بخشی از کربلای ۵ در برخی از محورهای عبوری غواص‌هایی که رفتند و با دشمن جنگیدند به شهادت رسیدند و جسد آنان درهمانجا در میان گل و لای اروند ماند.
کارگر افزود: شهدای غواص به دلیل نوع مسئولیت و نحوه شهادت مظلومیت خاصی دارند و هنوز هستند خانواده ها و پدران و مادران، همسران و فرزندان شهدای غواصی که در انتظار عزیزان خود هستند.
بصیرت افزایی
وی یادآورشد: هدف از بیان قصه‌ها و حکایت‌های جنگ باید روشنگری باشد و نسل جوانی که دوران جنگ را تجربه نکرده باید بدانند این مملکت و نظام ثمره خون چه عزیزانی است.
کارگر افزود: مردم ایران باید بدانند دشمن به دنبال فرصت است و اگر بتواند بدتر از آن چیزی که بر سر ملت عرب مسلمان عراق، سوریه، یمن و سایر کشورهای دیگر درآوردند بر سر ملت ایران وارد می کنند.
کارگر گفت: مردم با پیروی از رهبر معظم انقلاب و با حفظ انسجام و وحدت ملی خود باید آماده باشند چون دشمن همیشه در کمین است و به دنبال فرصت برای حمله به این سرزمین است.
فرمانده گردان غواصی مالک اشتر ناوتیپ امیرالمومنین (ع) در دوران دفاع مقدس نیز گفت: بعد از حمله‌های همه جانبه از زمین، هوا و دریا از طرف رژیم بعث عراق و اشغال بخش وسیعی از خاک میهن از جمله خرمشهر، نفت‌شهر، هویزه، بستان، سوسنگرد و محاصره شهر آبادان دلاورمردان سپاه و بسیج به همراه مردان قهرمان ارتش درعملیات‌های مختلفی آنان را زمین‌گیر کرده و سرزمین‌های اشغالی را پس گرفتند.
سرهنگ رضا بنافی افزود: ایران اسلامی برای جلوگیری از حمله‌های دشمن و عقب راندن متجاوزان از همه شیوه‌های نظامی ازجمله جنگ‌های نامنظم به فرماندهی دکتر چمران که بیشتر نیروهای او از استان بوشهر بود استفاده کرد.
وی بیان کرد: به ابتکار فرماندهان ارشد سپاه برای عملیات‌های آبی – خاکی در رودخانه هور و دریا تدارک و طرح‌ریزی عملیات غواصی در دستور کار سپاه قرار گرفت و در سال ۱۳۶۳ با شناسایی نیروهای رسمی و بسیجی آموزش غواصی را در سد دز خوزستان و جزایر هرمزگان با تمام قدرت و با جدیت متناسب با منطقه عملیاتی دشمن شروع و اولین عملیات موفق و غافلگیر کننده دشمن در منطقه فاو انجام شد که تمام موازنه‌های ابرقدرت‌ها از جمله رژیم تا دندان مسلح عراق را که از شرق و غرب حمایت میشد برهم زده شد.
وی یادآورشد: به‌علت اهمیت شهر فاو از نظر نظامی و اقتصادی که میان اروند رود و خورعبدالله واقع شده است موانع پدافندی این شبه جزیره را که کارشناسان خبره دنیا ازجمله فرانسه، شوروی سابق، انگلستان، آمریکا و تمام قدرت‌های عالم طوری طرح ریزی کرده بودند که هیچ قدرت نظامی نمی‌توانست با توجه به سیم‌های خاردار، هشت پرهای آهنی، سیم‌های دوسر و سنگرهای بتونی مستحکم به آن نفوذ کند.
بنافی گفت: همچنین باتوجه به اینکه منطقه فاو از دو طرف خور عبدالله و راس البیشه باتلاقی است رژیم صدام بسیار از این منطقه خاطر جمع بود ولی غواصان جان برکف سپاه اسلام خواب راحت را از چشمان دشمن گرفتند و با یورش شبانه همراه با اصل غافلگیری شهر فاو را آزاد کردند.
وی یادآورشد: نقش یک دلاور غواص در یک عملیات غواصی به اندازه یک گروهان نظامی است زیرا یک غواص به تنهایی باید موانع دشمن را از سر راه رزمندگان اسلام بردارد و راه را برای دیگر رزمندگان باز کند در این عملیات شجاعانه و مظلومانه روی مین می‌رفتند و تکه تکه می‌شدند و یا مورد اصابت تیر مستقیم دشمن قرارمی‌گرفتند.
وی بیان کرد: غواصان اولین رزمندگانی هستند که در نوک پیکان مبارزه با دشمن قرار دارند و چون دشمن از آنها واهمه و ترس داشت بیشترین ضربه را از این ابرمردان بی ادعا خورده بود و در صورت اسارت با بی‌شرمانه ترین و سخت‌ترین شکنجه‌ها غواصان را به شهادت می‌رساند.
بنافی گفت: در عملیات والفجر هشت، کربلای ۴ و کربلای ۵ درحالی که دست‌های غواصان را بسته و باسیم‌های تلفن آنها را به هم گره زده بودند در کانال‌های دسته جمعی زنده به‌گور میکردند.
وی افزود: من افتخار این را داشتم که به همراه دیگر غواصان گمنام آموزش غواصی را فرابگیرم و با شرایط سخت در هوای بسیار سرد چندین ماه در باتلاق‌ها، نیزارها، نهرها و به خصوص رودخانه بسیار پرسرعت با جریان‌های مخالف دست و پنجه نرم کنم.
وی یادآورشد: بعضی از شب‌ها بود که بیش ازپنج تا ۶ بار عرض اروند را فین می زدیم و با غواصی می‌رفتیم و برمی‌گشتیم در هوای سردی که حتی اگر کسی می‌خواست دست خود را هم در آب بزند یخ می‌کرد اما ما به‌همراه دیگرغواصان وارد آب می‌شدیم.
بنافی گفت:بدلیل اینکه هنوز گردان غواصی در ناوتیپ امیرالمومنین (ع) تشکیل نشده بود غواصان بوشهری برای شرکت درعملیات والفجر ۸ درلشکر ۱۹ فجر به فرماندهی سردار نبی رودکی نقش مهمی ایفا کردند.
وی افزود: بعد از عملیات والفجر هشت ناوتیپ امیرالمومنین (ع) بوشهر گردان غواصی را تشکیل داد و به‌همراه مربیان کارکشته و مجرب اولین دوره آموزشی غواصی در رودخانه کارون حوالی آبادان، سپس در بندر امام شروع شد و تمرین‌ها و مانورها را در جزیره خارگ درسکوهای نفتی آذرپاد که مشابه اسکله بارگیری نفت الامیه عراق بود طی کردیم.
وی بیان کرد: به نیروهای غواص آموزش می‌دادیم که چگونه سکوهای نفتی دشمن را تصرف کنند و چگونه به این اسکله‌ها بالا بروند و دشمن متوجه نشود در این تمرین‌ها همه نیروها با سلاح جنگی از جمله نارنجک، کلاش و مهمات به‌طورکامل جنگی حضور پیدا میکردند.
فرمانده گردان غواصی ناوتیپ امیرالمومنین یادآورشد: بعد از عملیات والفجر هشت در شهر فاو که هنوز موانع و دیوارهای بتونی و هشت پری و میدان مین وجود داشت مثل یک عملیات واقعی در طول شبانه روز از رودخانه اروند تا شهر فاو گذشتن از موانع را در هر شب بیش از پنج بار تمرین می‌کردیم.
وی گفت: در شرایط بسیار دشوار و سرعت بسیار بالای آب که بعضی مواقع به ۶۰ کیلومتر در ساعت می‌رسید با آن هوای بسیار سرد کار خود را انجام می‌دادیم تا اینکه نتیجه تلاش‌ها و از خودگذشتگی‌ها را در عملیات کربلای ۴ دیدیم و شهدای زیادی را تقدیم کردیم.
این رزمنده هشت سال دفاع مقدس می‌گفت: غواصان بوشهر نقش مهمی در عملیات والفجر هشت، کربلای ۴ و انهدام سکوی الامیه عراق ایفا کردند و تنها محوری که در عملیات کربلای ۴ باز شد توسط غواصان گردان مالک اشتر بود که دیگر یگان‌ها و لشکرها از آن عبور کردند.
وی گفت: در این گردان غواصی شهیدان بسیاری از جمله شهید ابراهیم حیدر زاده که از خطه رئیسعلی دلواری بود و در عملیات والفجر هشت و کربلای ۴ حماسه آفرید تقدیم انقلاب شد.
ناخدای تکاور بازنشسته منطقه دوم نیروی دریایی ارتش نیزگفت: جنگ عراق برعلیه ایران از سال ۱۳۵۹ شروع نشد بلکه ماه‌ها قبل آغاز شده بود.
ناخدا دوم تکاورامیرقلی دهقان افزو: در تیر ۱۳۵۹ حرکت‌های مرموز شدیدی در مرزها انجام میشد هرچند در قانون جنگ‌های جهانی کشورهای همسایه بیش از پنج کیلومتر حق نزدیک شدن به مرزها را نداشتند و نباید تجهیزات نظامی مستقر می کردند ولی عراق این کار را کرد.
دهقان افزود: باتوجه به موقعیت جغرافیایی ایران برای رسیدن به دشمن باید از آب عبور می‌کردیم در این شرایط در مقابل ما اروند رود، بصره، هورالهویزه و سایر مناطق دیگر وجود داشت در این شرایط به قایق، ناو، ناوچه و یگانهای سطحی و زیرسطحی نیاز داشتیم و برای انجام عملیات حضور غواصان تعیین کننده بود.
وی ادامه داد: بعد از اینکه عراق شهرها و بنادر ما را با استفاده از سکوهای الابکر و الائمه کوبید تصرف این سکوها در برنامه‌های نیروی راهبردی دریایی قرار گرفت که در مرحله نخست با شناسایی اسکله‌ها و مستقر کردن ادوات درهفتم آذر۵۹ ناوچه همیشه قهرمان پیکان به فرماندهی شهید همتی این سکوها را مورد هدف قرار داد و کارنیروی دریایی عراق یکسره شد و پس از عملیات ،ناوچه مورد اصابت قرار گرفت ودر اعماق خلیج فارس فرو رفت.
ناخدا دوم تکاور دهقان اضافه کرد:باتوجه به موقعیت جغرافیایی ایران بسیاری از ارزاق مورد نیاز از طریق دریا از مسیر بوشهر، خرمشهر و بندر امام جابه جا میشد که باید کشتی‌های باری و نفت کش‌ها نیاز به امنیت داشتند که عملیات مروارید انجام شد و پایگاه موشکی دشمن در این عملیات از بین رفت و اسکورت کشتی‌های باری و تجاری از اول تا آخر جنگ به وسیله یگانهای دریایی ارتش جمهوری اسلامی انجام میشد.
وی ادامه داد: در زمان جنگ نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی توانست اسکورت بیش از ۱۰ هزار فروند کشتی باری و نفت کش را انجام دهد و در این مدت تنها ۲.۳ آنها مورد هدف قرار گرفتند.
این تکاور بازنشسته افزود: بعد از شکست حصر آبادان برای تنبیه دشمن عملیات هجومی و برون مرزی از جمله خیبر، بدر و والفجر هشت انجام شد که غواص‌ها با توجه به اینکه وظیفه شناسایی، بازکردن راه و از بین بردن موانع را برعهده داشتند نقش مهمی در این عملیات‌ها داشتند و بسیاری از آنها در آتش سوختند و شهید شدند.
اتحاد و انسجام در میان نیروهای نظامی
وی گفت: درزمان جنگ ارتش، سپاه و نیروهای مردمی در قالب بسیج همه درکنار هم برای رسیدن به یک هدف آن هم پیروزی و حفاظت از خاک، میهن و انقلابمان می جنگیدیم.
دهقان اضافه کرد: ارتش و سپاه مکمل هم هستند و همه ما سرباز وطن هستیم و اگر امروز نیز شرایط ایجاب کند بازهم برای حفاظت از این سرزمین آماده نبرد هستیم.
رزمندگان بوشهری به بچه‌های آب معروف بودند
دهقان اضافه کرد: بچه های بوشهر به دلیل شرایط جغرافیایی استان با عنوان بچه های آب معروف بودند به همین دلیل اولین گردان غواصی را در عملیات والفجر هشت تشکیل دادند و تا پایان جنگ حضور شجاعانه داشتند.
این تکاورو جانباز نیروی دریایی ارتش افزود: جوانان بوشهری با تشکیل این گردان شجاعت های زیادی از خود نشان دادند تا جاییکه نخستین جنگ مستقیم ایران و امریکا نیز توسط رزمندگان بوشهری از جمله نادر مهدوی و همرزمانش رقم خورد.
وی ادامه داد: در سال ۶۴ نخستین گروه غواصی در بندر امام خمینی (ره) مستقر شد و به وسیله نیروهای ارتش آموزش ها را فراگرفتند و خروجی آن آموزش‌ها سردار مهدوی و گرد بود.
فرمانده ناوتیپ امیر المومنین در دوران دفاع مقدس گفت: با این وجود جنگی تمام عیار در۳۱ شهریور۵۹ با هجوم برنامه‌ریزی شده ۱۲ لشکر زرهی، مکانیزه، پیاده و بمباران ۲۰ فرودگاه از سوی رژیم بعث و همراهی بیشتر کشورها علیه ایران اسلامی آغاز شد.
سردار حسین کارگر افزود: در این شرایط، نخستین سازمانی که باید به مقابله می‌پرداخت ارتش بود اما به دلیل تغییر نظام بیشتر فرماندهان و سران نیروهای ارتش پاکسازی، فرار و اعدام شده بودند و وقتی ارتش فرمانده نداشته باشد کارایی لازم را نخواهد داشت و یک مرتبه افرادی که درجه‌های پایینی داشتند، در راس ارتش قرار گرفتند.
وی اضافه کرد: سپاه هم با هدف حفظ امنیت داخلی، انقلاب و ایجاد اقتدار ملی داخلی تشکیل شده بود و مشغول آرامش جامعه و جلوگیری از وقوع برخی شورش‌ها از جمله احزاب کردستان و عرب، برخی گروه‌ها در شمال و سیستان و بلوچستان که به وسیله دشمن تحریک می‌شدند را کنترل می‌کرد و نیرو، تجهیزات سنگین از جمله توپخانه، مهندسی رزمی، بیمارستان و هواپیماهای بمب‌افکن در اختیار نداشت.
کارگر گفت: با وقوع جنگ نیروهای سپاه، ارتش و بخشی از مردم مرزنشین با همه توان و بضاعتی که داشتند برای دفاع آماده شدند اما سال نخست جنگ سال پیش‌روی ارتش عراق در بخش‌هایی از کشور بود.
۶۰۴۷/۶۰۴۵/۶۰۴۳
نظر شما