گرگاس، وصله ناجور حیات‌وحش

به گزارش ایرنا، حضور «گرگاس» در طبیعت آذربایجان شرقی علاوه بر اینکه موجی از نگرانی را در بین مردم ایجاد کرده است، دغدغه فعالان محیط زیست و علاقه مندان به این حوزه نیز محسوب می شود، زیرا آنان این گونه نوظهور جانوری را وصله ای ناجور بر پیکر طبیعت ارزیابی می کنند. 

گفته می شود دلیل اصلی ظهور این گونه جدید جانوری مهاجم که هوش و ذکاوت سگ و نترسی و شجاعت گرگ را دارد، بی مبالاتی چوبانان گله در مقاربت دادن سگ های ماده با گرگ های نر به عنوان یک تفریح از یک سو و رهاشدگی و افزایش شمار سگ های ولگرد ماده در مناطق پیرامونی شهرها و طبیعت تحت لوای حمایت از حیوانات و آمیزش آنها با گرگ های نر از سوی دیگر است. 

حضور «گرگاس» در طبیعت آذربایجان شرقی در یک سال گذشته مخاطرات جدی به همراه داشته است، به گونه ای که این گونه جانوری مهاجم نوظهور تنها در روستاهای شهر تسوج در ۹۰ کیلومتری غرب تبریز  هشت نفر را مجروح و روانه بیمارستان کرد. 

تهدید حضور گرگاس در محیط زیست آذربایجان شرقی و نگرانی از افزایش تعداد آنها، در نهایت اداره کل محیط زیست آذربایجان شرقی را ناگزیر از صدور مجوز معدوم سازی آن کرد و شکارچیان شهر تسوج  به صورت قانونی پنج قلاده گرگاس مشاهده شده در کوهستان های این محل را مخل امنیت مردم بودند، از پای درآوردند.

اما با توجه به گستردگی محدوده دربرگیری گرگاس در آذربایجان شرقی، به نظر می رسد رفع خطر این گونه جانوری نوظهور نیازمند اقدام های جدی و کارشناسی است و گام های مقطعی در این خصوص در حد مسکن بوده و جوابگو نیست. 

معدوم سازی ۵ قلاده گرگاس در شهر تسوج 

سرپرست معاونت محیط طبیعی اداره‌کل حفاظت محیط زیست آذربایجان‌شرقی گفت: ۵ گرگاس در روستاهای اطراف شهر تسوج شهرستان شبستر در حدود ۲ ماه گذشته معدوم شدند.

داود غنی پور اظهار کرد: اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی ۲ فقره مجوز اتلاف گرگاس صادر کرده که براساس آن ۳ نفر از روستای چشمه کنان و ۲ نفر نیز از روستای غلمانسرای شهر تسوج می توانند در هر جا که این حیوان را مشاهده کنند، نسبت به دفع آن اقدام کنند.  

وی با بیان اینکه مشکل اصلی گرگاس در آذربایجان شرقی در شهرستان شبستر است،  افزود: چندی پیش بر اثر حمله یک قلاده گرگاس در تسوج تعدادی زخمی شدند که البته محیط زیست با هدف حمایت از تنوع ژنی در طبیعت، مجوز دفع این حیوان وحشی را صادر کرد.  

این کارشناس مسائل محیط زیست ادامه داد: دلیل حمله گرگاس در اطراف شهر تسوج، کمبود طعمه و غذا در منطقه بوده است؛ البته مدیریت نداشتن در نگهداری از سگ های نگهبان و گله و عدم نگهداری درست از سگ های اهلی در فصل زاد و ولد آنها موجب بروز پدیده ای بنام گرگاس شده است.  

غنی پور افزود: وجود گرگاس در شیراز حدود ۱۰۰ سال پیش توسط کارشناسان خارجی محیط زیست در کتاب جانوران ایران اعلام شده است و در طبیعت جانوران وحشی ۲ رگه دیگری وجود دارد که معمولا تمایلی برای حمله به انسان ندارند.  

وی یادآوری کرد: ظهور گرگاس‌ها نتیجه رها کردن توله سگ‌های ماده در طبیعت است؛ در گذشته این توله‌ها را می‌کشتند، اما بعدها با هدف آزار نرساندن به آنها از کشتن این توله‌ها خودداری شد و آنها را در طبیعت رها کردند؛ این توله‌ها پس از هشت ماهگی به بلوغ می‌رسند و با پیوستن به خانواده گرگ‌ها در هر دوره زادآوری ۱۶ گرگاس یعنی بیش از ۱.۵ برابر زاد و ولد گرگ‌ها توله‌زایی می‌کنند.

اختلاط ژنتیکی جانوران یک پدیده مثبت در طبیعت است

استاد دانشگاه و دکترای علوم جانورشناسی نیز به ایرنا گفت: حیوانات ۲ رگه کاملا واقعی هستند و شما را شگفت زده می‌کنند، بیشتر آن‌ها به صورت طبیعی در حیات وحش وجود ندارند و توسط انسان‌ها به وجود آمده و بیشتر این حیوانات نیز در حالی که با موفقیت ترکیب شده اند، نابارور هستند.

دکتر خلیل آریا اظهار کرد: ادامه نسل یک نژاد ۲ رگه تنها با مداخله انسان امکان پذیر است و با پیشرفت هایی که در مهندسی ژنتیک و شبیه سازی به دست آمده فقط زمان می‌تواند آینده موجودات ۲ رگه جدید را مشخص کند.  

وی در خصوص ظهور گونه جانوری مهاجمی به نام گرگاس (گرگ و سگ) نیز که به عنوان تهدید انسانی مطرح شده و خسارت هایی را وارد کرده است، گفت: اختلاط ژنتیکی گرگ و سگ یک اتفاق طبیعی است اما چون به انسان خسارت وارد می کند، ایجاد حساسیت کرده است.  

دکتر آریا افزود: این اختلاط بین گرگ و شغال هم وجود دارد و تاکنون مشکلی پیش نیامده است، ولی در هر شرایطی اختلاط ژن مثبت است چون نقاط قوت اعضای یک گونه جانوری در یک حیوان جمع می شود و اگر خسارتی را به طبیعت وارد نکند، همواره مثبت است.  

وی اظهار کرد: انسان به روش اصلاح ژنتیکی در جانوران و گیاهان اقدام به این کار می کند؛ با این روش مقاومت گونه حاصل شده و گونه جدید با هدف گذاری قبلی نسبت به گرما، سرما، بیماری ها، آفت ها، کم آبی و غیره مقاوم می شود.  

این استاد دانشگاه افزود: گرگاس نسبت به عوامل طبیعی مقاوم تر و نسبت به جانوران وحشی دیگر قوی تر شده که به عقیده من این تقویت ژن، مثبت است، اما اینکه این جانور خسارت می زند، باید به دنبال علل آن بود چون تاکنون در خصوص مقابله با گرگاس کار علمی انجام نشده و حتی سفارش یا مراجعه ای در جهت مقابله با خسارت های آن انجام نشده است.  

دکتر آریا یادآور شد: اگر ضرورت این کار وجود دارد، باید به عنوان طرح به مراکز علمی اعلام شود تا احتمال مقابله با گرگاس بررسی و انجام شود.

وی همچنین با بیان اینگه حیوانات ۲ رگه فراوانی در طبیعت وجود دارد، افزود: لایگر(شیر نر و ببر ماده)، تایگون(ببر نر شیر ماده)، قاطر(الاغ نر و اسب ماده) و گیپ (بز و گوسفند)  نمونه هایی از  آنها در طبیعت هستند که بیشتر عقیم می باشند.