به گزارش وزارت بهداشت، مهرناز خیراندیش شامگاه جمعه درباره ابلاغ نهایی سند جامع خدمات سلامت توسط وزیر بهداشت افزود: اگر نیازی به دوره آموزشی هست باید تدوین شود و داروخانه‌هایی که واجد شرایط شدند و مدرک‌های مورد نیاز را گرفتند، می‌توانند این خدمات را ارائه دهند.
وی اظهار داشت: وزارت بهداشت نباید نگاه صنفی داشته باشد که فقط به پزشک یا داروساز فکر کند. نظام سلامت باید به دسترسی راحت‌تر مردم به خدمات و پایین آوردن پرداختی از جیب بیماران فکر کند و سند جامع خدمات سلامت مسئله مهمی است که باید از آن دفاع کرد. در دنیا داروسازان و داروخانه‌ها در داخل شهرها و بیمارستان‌ها چه در سطح بستری و چه سطح سرپایی، در کشورهایی مانند انگلستان، ایرلند و حتی کشورهای سطوح اقتصادی اجتماعی پایین‌تر، خدمات وسیع‌تر و مرتبط‌تری را در حوزه سلامت به بیماران ارائه می‌کنند که متاسفانه در سیستم و نظام خدمات دارویی ما مغفول مانده است. سال‌هاست که از همه کشورها در حوزه ارائه خدمات دارویی عقب مانده‌ایم و خدماتی که الان در بیمارستان‌ها توسط داروسازان ارائه می‌شود با خدماتی که در دنیا ارائه می‌شود متفاوت است و به نوعی یک ضعف در نظام سلامت ما محسوب می‌شود.
مدیرکل دفتر نظارت و پایش مصرف فرآورده‌های سلامت سازمان غذا و دارو بیان کرد: در اسناد سازمان بهداشت جهانی قید شده که خدمات داروسازان دسترسی بیماران به خدمات سلامت را افزایش می‌دهد. بر این اساس صف انتظار بیماران کمتر شده، بیماران راحت‌تر به خدمات دسترسی خواهند داشت و در این‌گونه خدمات اولیه، هزینه بیمار نیز کاهش خواهد یافت.
وی ادامه داد: نظام‌های سلامت به ارتقای دسترسی و کاهش پرداختی از جیب بیماران و شهروندان فکر می‌کنند. تمام دنیا سعی دارد که دسترسی را افزایش و پرداخت از جیب بیمار را تا حد مقدور و با رعایت استانداردها کاهش دهد و بر این اساس خدمات داروسازان در برخی از کشورها مورد حمایت نظام‌های سلامت قرار دارد، در حالی که در کشور ما در این حوزه نسبت به سایر کشورها تاخیر داریم و نتوانسته‌ایم بر اساس ضوابط ملی خود و اصول و موازینی که در دنیا برقرار است خدماتی را تعریف کرده و بر اساس آن دسترسی به خدمات را افزایش دهیم. چنانچه در دنیا همه خدمات مربوط به آن پیاده شده و در اغلب کشورها به ویژه کشورهای توسعه یافته هم اکنون ارائه می‌شود.
خیراندیش افزود: خدمات سلامت در برخی از کشورها مانند انگلستان مورد حمایت بیمه ها نیز قرار دارد. بیمه‌ها بر این باور هستند که اگر برخی خدمات توسط داروساز ارائه شود برای بیمه‌ها هزینه اثربخش‌تر تمام می‌شود و گیرندگان خدمت نیز کمتر دچار عوارض می‌شوند. از سوی دیگر در هزینه‌های اضافی و غیرضروری خود صرفه جویی می‌کنند. این موضوع به گونه‌ای است که در برخی جوامع، بیمه‌ها بعضی از این خدمات را پوشش داده و برخی را ممکن است تحت پوشش نداشته باشند و پرداختی از جیب مردم صورت گیرد، اما در نهایت هزینه‌ای که بیمار برای این سطح از خدمت در داروخانه پرداخت می‌کند به نسبت هزینه‌ای که در مطب یا درمانگاه پرداخت می‌کند کمتر خواهد بود.
وی اظهار داشت: اغلب خدماتی که در سند جامع خدمات سلامت ابلاغی آمده به جز چند مورد (داروهای ترکیبی و نسخه‌ای) مابقی خدماتی هستند که به صورت داوطلبانه و بنا به درخواست بیمار یا حتی پزشک ارائه می‌شود. این سند یک سند چشم انداز ۲۰ ساله است. با وجود اینکه خدمات این سند در اغلب کشورها در حال ارائه است، اما پیش بینی کرده‌ایم که قادر به انجام چنین تغییر و تحولی در سیستم سلامت به صورت دفعتا نباشیم، بنابراین طبق این سند در ۲۰ سال آینده انتظار داریم که داروسازان ما در نظام سلامت ایران همانند سایر کشورها خدمات سلامت را به بیماران ارائه کنند و در این چهارچوب جای گیرند.
مدیرکل دفتر نظارت و پایش مصرف فرآورده‌های سلامت سازمان غذا و دارو گفت: این سند شامل برخی خدمات سلامت از سطح پیشگیری اولیه تا ثالثیه می‌شود. امیدواریم سالانه دو یا سه خدمت در سطوح مختلف به خدمات داروسازان اضافه کنیم تا داروسازان ما به سمت ارائه خدمات سلامت پیش رفته و به تدریج داروخانه‌ها از محل فروش محصول به سمت محل ارائه خدمات سلامت محور و مراقبت‌های فراگیر حرکت کنند.
وی بیان کرد: تعبیر داروهای OTC در کشور ما و دنیا متفاوت است. چیزی که در کشور ما وجود دارد، این است که فردی ناخوشی جزیی دارد و با مراجعه به داروخانه داروی مدنظر خود را دریافت می‌کند و داروساز آن را در اختیار بیمار قرار می‌دهد؛ درحالی که این موضوع اشتباه است و نیاز به تدوین استانداردی دارد و وقتی بیمار به داروخانه مراجعه می‌کند و علائم بیماری را می‌گوید، داروساز تشخیص می‌دهد که فرد باید به پزشک مراجعه کند یا صرفا داروی OTC دریافت کند.
خیراندیش ادامه داد: خدمات ارائه شده در داروخانه‌ها نیاز به تدوین ضوابط و استاندارد دارد. برخی از این خدمات حتی نیاز به ارائه آموزش دارند؛ به عنوان مثال در دنیا اجازه خروج واکسن آنفولانزا از داروخانه‌ها داده نمی‌شود، زیرا تامین زنجیره سرد واکسن بسیار مهم است و بر این اساس واکسیناسیون در داخل داروخانه انجام می‌شود، بنابراین اغلب خدماتی که در این سند نوشته شده نیاز به تدوین استاندارد خدمت و بعضاً آموزش دارد. یعنی اگر آموزش داده نشود و داروخانه واجد شرایط آن استانداردها نباشد و مدارک مورد نیاز را نداشته باشد، قاعدتاً حق ارائه خدمت اضافی را نخواهد داشت.
مدیرکل دفتر نظارت و پایش مصرف فرآورده‌های سلامت سازمان غذا و دارو بیان کرد: قرار نیست هر خدمتی که در سند نوشته شده در هر داروخانه‌ای قابل ارائه باشد؛ به عنوان مثال در طرح کنترل فشار خون که داروخانه‌ها هم پای مطب پزشکان به صورت فعال در این طرح شرکت کردند از میان داروخانه‌هایی که برای شرکت در این طرح ثبت نام کرده بودند داروخانه‌هایی انتخاب شدند که واجد برخی از شرایط بودند. این طور نبود که که هر داروخانه بتواند در این طرح مشارکت کند، زیرا باید دارای شرایط خاصی باشد.
خیراندیش افزود: اگر خدمتی توسط داروخانه‌ها به بیماران ارائه شد فعلا به صورت پرداختی از جیب مردم است که به هیچ عنوان خدمتی خلاف ضوابط و قوانین ملی ما که داروساز حق درمان دارویی ندارد، در آن اعمال نشده است. بنابراین این سند، خدمتی اضافه‌تر از خدماتی که داروساز در ایران و در دنیا می‌تواند ارائه بدهد نیست.
مدیرکل دفتر نظارت و پایش مصرف فرآورده‌های سلامت سازمان غذا و دارو در مورد برخی از موضع گیری‌ها نسبت به این سند گفت: برخی از پزشکان ما به اصول اولیه که FDA و WHO برای بررسی علمی و قانونی نسخه‌ها دیده‌اند، آشنایی ندارند و لازم است که نظام سلامت ما بدون نگاه صنفی و با یک دید واضح و کامل که در این دوره وجود دارد، به این موضوع توجه کنند، زیرا ما در این حوزه نسبت به سایر کشورهای دنیا کاملا عقب هستیم.
نظر شما