سینمای آفریقا در ابتدا کاملا تحت نفوذ و کنترل تولید کنندگان صنعت فیلم سازی غرب بود. در آن دوره سیاه پوست ها در فیلم ها به عنوان برده، دزد، کارگران سطح پایین و یا چهره های منفی به تصویر کشیده می شدند. در اوایل قرن بیستم کشورهای آفریقایی هنوز دوره استعمار را می گذراندند و اکثر آنها بصورت مستعمره اداره می شدند. مردم بومی آفریقا در چنین شرایطی به خاطر نبود دانش ، امکانات مادی ، معنوی و نیز قوانین ناشی از تبعیض نژادی قادر به فعالیت در عرصه سینما نبودند.
در این میان سینمای مصر یک استثناء بود. صنعت فیلم سازی درمصر ازپیشگامان هنر هفتم نه تنها در آفریقا بلکه در جهان محسوب می شود. "برادران لومیر" به عنوان مخترعین صنعت سینما فیلم داستانی خود را در سال ۱۸۹۶ میلادی در اسکندریه و قاهره تهیه و تولید کردند.
حضور و فعالیت سینمایی برادران لومیر در مصر موجب شد که زمینه برای فیلم سازی در مصر زودتر از دیگر نقاط آفریقا فراهم شود.
اولین گام مستقل مصر در عرصه هنر هفتم ، فیلم مستندی بود که در سال ۱۹۰۷ توسط یک فیلم ساز مصری تولید شد ولی این به معنای آغاز فعالیت عمومی و تجاری سینمای مصر نبود.
تاسیس استودیو فیلم سازی MISR FILM در قاهره درسال ۱۹۳۵ ، آغاز ورود رسمی مصر به عرصه فیلم سازی در سطح عمومی و تجاری بود. در این استودیو فیلم های به اصطلاح کمدی موزیکال تهیه و به نمایش در می آمد.
"کمال سلیم" (۱) اولین فیلم داستانی مصر را در سال ۱۹۳۹ با نام "اراده" (العزیمه) ساخت و به روی پرده آورد.
سینمای مصر در دهه های ۱۹۴۰ ، ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ میلادی به دوران شکوفایی خود رسید که یوسف شاهین (۲) کارگردان مشهور مصری نقش مهمی در این روند داشت.
پس از مصر ، سینمای نیجریه قطب دیگر هنر هفتم در آفریقا محسوب می شود. گرچه سینمای نیجریه به قدمت صنعت سینما در مصر نیست ، ولی اکنون سینمای نیجریه به لحاظ درآمد زایی ، تعداد فیلم تولیدی در سال و استقبال عمومی ، بزرگترین و اولین جایگاه را در آفریقا دارد.
سینمای نیجریه دومین تهیه کننده بزرگ فیلم در جهان محسوب می شود. در سال ۲۰۱۶ صنعت فیلم سازی نیجریه ۲.۳ درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور را تشکیل می داد و این در عرصه صنعت سینما موفقیت بزرگی برای آفریقا محسوب می شود.
سینمای آفریقا در دوران استعمار
در دوران استعمار ، جامعه آفریقا فقط توسط فیلم سازان غربی به تصویر کشیده می شد. در دهه اول قرن بیستم ، فیلم سازان غربی در فیلم های خود ، آفریقایی ها را به صورت مردمی عجیب و غریب، کارگران سطح پایین، وحشی و گاه آدمخوار ترسیم می کردند.
فیلم های "پادشاهان جزایر کانیبال"(۳) در سال ۱۹۰۹ ، "انتقام وودو" (۴) و "کنگوریلا" (۵) در سال ۱۹۳۲ از جمله این فیلم ها هستند.
در این فیلم ها ، آفریقا بصورت قاره ای با عجایب فراوان و بدون تاریخ و فرهنگ ترسیم شده است.
خلق شخصیت "تارزان" که بعدها ساخته و پرداخته شد نیز در همین راستا قابل ارزیابی است.
فیلم های اولیه در سینمای آفریقا که توسط تهیه کنندگان غربی به تصویر کشیده می شد به برجسته کردن تفاوت ها بین بومیان و سفید پوستان متمدن تمرکز داشت.؛ بنابراین موجب تقویت تبلیغات استعماری می شد.
"مارک آلگره" (۶) نویسنده و کارگردان فرانسوی با ساخت فیلم "سفر به کنگو" (۷) در سال ۱۹۲۷ ، یک نوجوان آفریقایی را به تصویر می کشد که برادر کوچک خود را با یک تمساح سرگرم می کند، که در واقع اشاره به وحشی بودن مردم آفریقاست. در این فیلم ها آفریقایی ها بصورت انسان هایی بدوی و نه انسان ها یی برابر با سفید پوستان معرفی و نشان داده می شوند.
"مارک آلگره" نویسنده و کارگردان فرانسوی
پیش از آغاز روند استقلال کشورهای مستعمره آفریقایی ، فیلم های ضد استعماری اندکی در باره آفریقا ساخته شد. فیلم "مجسمه ها هم می میرند" (۸) اثر مشترک "کریس مارکر" (۹) و " آلن رسناسی" (۱۰) که هر دو فرانسوی هستند در سال ۱۹۵۳ ساخته شد و در باره اروپایی هایی است که آثار هنری آفریقا را به سرقت می برند. نمایش قسمت دوم این فیلم به مدت ۱۰ سال در فرانسه ممنوع اعلام شده بود.
"کریس مارکر" کارگردان فرانسوی
" آلن رسناسی" کارگردان فرانسوی
فیلم "آفریقای ۵۰" (۱۱) ساخته "رنه ووتیه" (۱۲) فیلم ساز فرانسوی که درسال ۱۹۵۰ به روی پرده رفت ، شورش های ضد استعماری را در ساحل عاج و در بورکینافاسو به تصویر می کشد.
" رنه ووتیه" فیلمساز فرانسوی
همچنین "ژان روش" (۱۳) کارگردان و فیلمنامه نویس فرانسوی با فعالیت خود در سینمای آفریقا ، همزمان مخاطبان فرانسوی و آفریقایی را به چالش کشید. وی با فیلم های "پلنگ" (۱۴) در سال ۱۹۵۵ ، "اربابان دیوانه" (۱۵) در سال ۱۹۵۵ ، "من یک سیاه پوست هستم" (۱۶) در سال ۱۹۵۸ و "هرم انسانی" (۱۷) در سال ۱۹۵۹ ، افکار عمومی جهان را به چالش کشید.
" ژان روش" کارگردان و فیلمنامه نویس فرانسوی
پوستر فیلم "اربابان دیوانه"
پوستر فیلم "من یک سیاه پوست هستم"
فیلم های مستند "روش" صراحتا ضد استعماری نبودند، اما مفهوم استعمار را به چالش می کشیدند و صدای جدیدی برای آفریقا محسوب می شدند.
دراین میان "عثمان سمبنه " (۱۸) و برخی منتقدین دیگر "روش" را متهم می کردند که وی آفریقایی ها را همانند حشرات توصیف می کند ولی حقیقت این است که "روش" تاثیر مهمی در توسعه صنعت فیلم در آفریقا داشت، زیرا همکاری "روش " با هنرمندان آفریقایی موجب شد تا فیلم سازانی مانند "مصطفی آلاسان" (۱۹) فیلم ساز نیجریه ای ، "سفی فایه" (۲۰) فیلم ساز سنگالی و " اومارو گاندا"(۲۱) کارگردان نیجریه ای متوجه شوند که صنعت فیلم سازی می تواند به ابزار سیاسی مهمی در فعالیت های ضد استعماری تبدیل شود.
عثمان سمبنه کارگردان و نویسنده سنگالی
مصطفی آلاسان فیلمساز نیجریه ای
"عثمان سمبنه" کارگردان و نویسنده سنگالی است. نشریه لس آنجلس تایمز در مقاله ای وی را یکی از بزرگترین نویسندگان آفریقا و پدر سینمای آفریقا توصیف کرد.
" اومارو گاندا" کارگردان نیجریه ای است که سینمای آفریقا را در دهه ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ در سطح جهانی معرفی کرد.
"سفی فایه" کارگردان سنگالی است. وی اولین زن کارگردان درمنطقه موسوم به "جنوب صحرا" در آفریقا است که با ساخت فیلم های مستند در دهه ۱۹۷۰ ، زندگی روستایی در آفریقا را به تصویر کشید.
"سفی فایه" کارگردان سنگالی
سینمای آفریقا پس از دوره استقلال در دهه ۱۹۷۰
اولین فیلم آفریقایی که در سطح جهانی معرفی و مطرح شد ، فیلم "دختر سیاه پوست" (۲۲) به کارگردانی "عثمان سمبنه" بود. این فیلم جایزه "ژان ویگو" (۲۳) را درسال ۱۹۶۶ تصاحب کرد.
با افتتاح جشنواره فیلم "فسپاکو" (۲۴) در سال ۱۹۶۹ در بورکینافاسو ، آفریقا تشکل خاص سینمایی خود را بدست آورد.
تشکیل فدراسیون فیلمسازان آفریقا در سال ۱۹۶۹ نیز موجب شد سینمای آفریقا به لحاظ تولید ، توزیع و نمایش درسطح منطقه ای و جهانی مطرح شود.
فیلم "یلیین" (۲۵) به کارگردانی "سلیمان سیسه" (۲۶) از کشور "مالی" در سال ۱۹۸۷ ، اولین فیلم آفریقایی بود که در جشنواره "کن" فرانسه به نمایش درآمد و با فیلم های کشورهای دیگر جهان به رقابت پرداخت.
فیلم "گیمبا" (۲۷) به کارگردانی "شیخ عمر سیسوکو" (۲۸) از کشور "مالی" در سال ۱۹۹۵ نیز مورد استقبال مخاطبان در سطح جهانی و بویژه در غرب قرار گرفت.
پوستر فیلم "یلیین"
پوستر فیلم "گیمبا"
"سلیمان سیسه" کارگردان کشور مالی
سینمای نیجریه
سینمای نیجریه در میان دیگر کشورهای آفریقا در کنار موفقیت های هنری و حرفه ای ، در عرصه تجاری یک استثنا محسوب می شود.
سینمای نیجریه در دهه ۱۹۹۰ رشد چشمگیری را تجربه کرد. این رشد موجب تشکیل مجموعه ای به نام "نالیوود" (۲۹) شد که تلاش می کند درسطح "هالیوود" و "بالیوود" به رقابت سینمایی – تجاری بپردازد.
سینمای نیجریه دومین تهیه کننده بزرگ فیم در جهان محسوب می شود. در سال ۲۰۱۶ صنعت فیلم سازی نیجریه ۲.۳ درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور را تشکیل می داد و این در عرصه صنعت سینما موفقیت بزرگی برای آفریقا محسوب می شود.
"نالیوود" فقط در سال ۲۰۱۳ موفق به تولید ۱۸۴۴ فیلم شد.
۱-Kamal Selim
۲-Youssef Chahine
۳-Kings of the Cadnibal islans
۴-Voodoo vengeance
۵-Congorilla
۶-Mark Allegret
۷-Voyage au Congo
۸-Le statues meurent aussi
۹-Chris Marker
۱۰-Alain Resnais
۱۱-Afrique ۵۰
۱۲-Rene Vautier
۱۳-Jean Rouch
۱۴-Jaguar
۱۵-Les maitre fous
۱۶-Moi, un noir
۱۷-La pyramide humaine
۱۸-Ousmane Sembene
۱۹-Moustapha Alassane
۲۰-Safi Faye
۲۱-Oumarou Ganda
۲۲-Black girl
۲۳-Jean Vigo
۲۴-Fespaco
۲۵-Yeelen
۲۶-Souleyman Cisse
۲۷-Guimba
۲۸-Cheick Oumar Sissoko
۲۹-Nollywood
نظر شما