«نوذر شفیعی» روز دوشنبه در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی ایرنا، با اشاره به سفر روز گذشته عمران خان، نخست‌وزیر پاکستان به تهران گفت: به نظر می‌آید سفر عمران خان و دیداری که وی با رئیس‌جمهور داشت، بیانگر دو احتمال بسیار مهم است. یک احتمال تهدیدآمیز و نگران‌کننده است و آن، اینکه او اطلاعاتی دارد که ممکن است تنش‌ها میان ایران و عربستان افزایش یافته و جنگ میان این دو کشور رخ دهد و عمران خان به خاطر آن احتمال و برای جلوگیری از این جنگ به تهران آمده است.
نماینده سابق مجلس اضافه کرد: احتمال مثبت سفر عمران خان این است که ایران و عربستان پس از کش و قوس‌های فراوانی که در روابط‌شان تجربه کرده‌اند، می‌خواهند از تصاعد بحران جلوگیری کنند بنابراین آنها برای این کار نیازمند مبادله پیام از طریق شخص ثالث هستند. از این منظر، سفر عمران خان نشانه کاهش تنش میان ایران و عربستان است.
موفقیت تلاش‌های عمران خان به اراده سیاسی تهران و ریاض بستگی دارد
شفیعی موفقیت‌آمیز بودن سفر عمران خان به تهران و کاهش تنش در روابط ایران و عربستان را وابسته به ادراک تهران و ریاض از وضعیت کنونی و فشارهای موجود در منطقه دانست و تصریح کرد: موفقیت سفر و تلاش‌های نخست‌وزیر پاکستان به اراده سیاسی و حسن نیت ایران و عربستان بستگی دارد. اگر طرفین این برداشت را داشته باشند که می‌توانند بر اساس شرایط پیشین و فشارهای موجود، رفتارشان همانند سابق باشد، چنین رویکردی منجر به موفقیت تلاش‌های عمران‌خان نمی‌شود.
وی افزود: پاکستان هم از اعتبار منطقه‌ای برخوردار است و هم روابط خوبی با هر دو کشور دارد؛ پس می‌تواند میانجیگر خوبی میان ایران و عربستان باشد چرا که هم تهران و هم ریاض به اسلام‌آباد اعتماد دارند.
ایران و عربستان باید انتظارات‌شان را تعدیل کنند
این استاد دانشگاه با تأکید بر اینکه هم ایران و هم عربستان باید تلاش‌های عمران خان را فرصت تلقی کنند، خاطرنشان کرد: تصاعد بحران به نفع دو کشور و همچنین منطقه نیست. هم ایران و هم عربستان باید انتظارات‌شان را تعدیل کنند. در دیپلماسی سیاه و سفید معنی ندارد بلکه خاکستری است. در چنین شرایطی هر دو کشور باید برای برقراری رابطه و کاهش تنش رابطه برد - برد را در دستور کار قرار دهند.
شفیعی گفت: فرصت‌های برد کمیاب هستند بنابراین باید از فرصتی که از تلاش‌های عمران خان برای حل بحران، کاهش تنش و نزدیکی تهران و ریاض ایجاد می شود، حداکثر استفاده را کرد.
اعتبار ایران و عربستان باید حفظ شود
وی درباره پیش‌شرط‌های بهبود مناسبات تهران و ریاض ابراز داشت: قاعدتاً در شرایطی که دو کشور درگیر منازعات ممتد بوده‌اند و اکنون می‌خواهند به تنش‌زدایی مبادرت کرده و یخ‌ها را آب کنند، دشوار است این تصور ایجاد شود که پیشنهاد بهبود مناسبات پیشنهاد کدام کشور بوده است. در شرایط کنونی اعتبار ایران و عربستان هم برای عادی‌سازی روابط باید حفظ شود. اگر گفته شودعربستان متمایل به میانجیگری بوده و پاکستان را مامور انجام چنین کاری کرده است، این تصور شکل می‌گیرد که ریاض در مقابله با تهران شکست خورده است یا بالعکس.
تنش تهران و ریاض جدای از تنش میان ایران و آمریکا نیست
شفیعی درباره تلاش پاکستان برای میانجیگری در روابط ایران و آمریکا هم بیان کرد: اسلام‌آباد همان جایگاهی را که در روابطش با ریاض و تهران دارد، همان مناسبات را با تهران و واشنگتن دارد. بنابراین آمریکا فکر می‌کند پاکستانی‌ها می‌توانند در کاهش تنش موثر باشند. در سفر عمران خان به تهران هم این مسئله مطرح و بحث شده است.
وی با بیان اینکه تنش تهران و ریاض با تنش میان ایران و آمریکا جدا از یکدیگر نیست، یادآور شد: وقتی موضوع کاهش تنش منطقه مطرح می‌شود، ناخواسته پای آمریکا هم میان می آید. از نظر عمران خان کاهش تنش ایران و آمریکا موجب کاهش تنش تهران و ریاض هم می‌شود.
این نماینده سابق مجلس با اشاره به رویکرد ایران عنوان کرد: نظر تهران آن است که ایران و عربستان از طریق انجام گفت‌وگو و همکاری منطقه‌ای وارد تعامل شوند چون اساس طرح امنیتی ایران برای منطقه بدون حضور و مشارکت نیروهای فرامنطقه‌ای است. از این منظر، گفت‌وگو با آمریکا جایگاه و محلی از اعراب برای ایران ندارد و تهران متمایل است مسائل را در گفت‌وگو با ریاض حل و فصل کند.
نظر شما