خواب‌ در چشم‌تَر مزرعه

خشکسالی در زاگرس میانی یک دهه است، خودنمایی می‌کند و این خشکسالی بدون شک سفره‌های زیرزمینی و آبهای سطحی را نیز تحث تاثیر خود قرار می‌‎دهد.

همواره بین کارشناسان آب و کشاورزی این اختلاف وجود دارد که آیا ۹۰ درصد آب در بخش کشاورزی مصرف می‌شود یا نمی‌شود.

افزایش جمعیت، کاهش نزولات جوی، تغییر اقلیم، بروز پدیده خشکسالی و گرد و غبار، افزایش دمای کره زمین باعث به خطر افتادن بخشی از حیات کشاورزی در یک دهه اخیر شده است.

زندگی برخی از مردم به کشاورزی وابسته است و این شغل را آنها نسل به نسل از پدران خود به ارث برده اند و چاره‌ای جز ایستادن بر روی زمین و کشت و کار ندارند.

اما وقتی زمین روز به روز در خود از بی‌آبی می‌پیچد، هیچ چاره‌ای برای رفتن به سمت روشهای نوین نگهداشت آب برای کشاورز باقی نمی‌گذارد.

در زمانی آبیاری غرقابی به دلیل وفور آب، هیچ منعی نداشت اما در این زمان دیگر نمی‌توان با وجود کم آبی به سراغ این روش رفت.

در شیوه و سیستم آبیاری سطحی، معمولی‌ترین نوع آبیاری در بخش کشاورزی بوده است که هنوز در برخی از دشت‌های کشاورزی نیز بروز و ظهور دارد.

در سیستم آبیاری سطحی که از روش‌های کرتی، نواری، شیاری و جوی پشته‌ای استفاده می‌شود، از فناوری ساده‌ای استفاده می‌شود، اما در نبود آب مناسب و مطلوب نمی‌توان دیگر از این روش بهره گرفت.

در این سیستم کشاورزان از لوله‌های هیدروفلوم و لوله‌های دریچه‌دار پلاستیکی استفاده می‌کنند اما این شیوه هنوز نتوانسته است به صورت جدی در تبخیر آب و کاهش املاح موجود در آب نقش داشته باشد.

در زمان حاضر بخشی از نگرانی کمبود آب کشاورزی را سیستم‌های آبیاری نوین در کشور برطرف کرده‌اند و مانع از دست رفتن شغل کشاورزی برای خانواده‌های کشاورز شده است.

اما در آبیار نوین دو شیوه بارانی و قطره‌ای باعث جلوگیری از هدر رفت آب در اراضی کشاورزی می‌شود و این به منزله ادامه کشت، داشت و برداشت است.

روش‌های آبیاری نوین در شیوه بارانی سیستم غلطان(ویلموو)، قرقره‌ای(گان)، دوار مرکزی (سنترپویت)، خطی(لینیر) باعث افزایش بهره‌وری در سطح می‌شود و این دوره خشکسالی بسیار مفید است.

در روش قطره‌ای نیز کشاورز از شیوه آبیاری دریب( قطره چکانی)، زیربستری، فواره‌ای (بابلری) و آبیاری اسپری استفاده می‌کند که در تبخیر منابع آبی و افزایش بهره‌وری در سطح بسیار موثر است.

با این اوصاف تنها راه باقی ماندن در عرصه رقابت بخش کشاورزی استفاده از سیستم‌های نوین و مدرن است تا علاوه بر کاهش میزان هدر رفت آب، افزایش بهره وری در سطح نیز رخ دهد.

معاون وزیر جهادکشاورزی در امور زراعت می‌گوید: کشاورزان در تغییر الگوی کشت باید توجه به میزان آب دسترسی داشته باشند و موضوع کمی و بحرانی بودن آب را در بخش کشاورزی جدی بگیرند.

عباس کشاورز در سفر به چهارمحال و بختیاری افزود: با بررسی انجام شده  ۷۰درصد از خاک کشاورزی کشور کمتر از یک درصد مواد آلی دارد که این یک فاجعه و است و رابطه مستقیم  در مصرف آب کشاورزی دارد که باید برای حل این مشکل چاره اندیشی شود.

استاندارچهارمحال و بختیاری نیز گفت: حمایت دولت از بخش کشاورزی نقش مستقیم و موثری در تحقق اقتصاد مقاومتی دارد.

اقبال عباسی با اشاره به جایگاه بخش کشاورزی در استقلال غذایی و خودکفایی کشور گفت: در همین راستا بیشترین حمایت‌های دولت به بخش کشاورزی است.

رییس سازمان جهادکشاورزی استان گفت: در دولت یازدهم و دوازدهم سالیانه بطور متوسط  ۴ هزار هکتار سیستم آبیاری نوین در استان اجرا می‌شود این در حالی است که در قبل از سال ۹۲ سالانه اجرای آبیاری نوین ۸۰۰ هکتار به ثبت رسیده است.

ذبیح‌الله غریب تصریح کرد: افزایش سیستم آبیاری نوین در افزایش تولید محصولات زراعی بخصوص ذرت علوفه‌ای تاثیر بسزایی داشته به طوری که مصرف آب مورد استفاده به ۵۰ درصد کاهش یافته است.

رییس سازمان جهادکشاورزی چهارمحال و بختیاری گفت : اجرای سیستم آبیاری نوین در اراضی زراعی و باغی، این استان را از بحران خشکسالی اخیر در امان نگه داشته است و این طرح در بحران موجود خشکسالی تداوم خواهد یافت.

غریب، از کسب رتبه دومی این استان در اجرای سیستم آبیاری نوین در بخش کشاورزی در سطح کشور خبر داد و  اظهار داشت: حدود ۶۰ هزار هکتار از زمین های کشاورزی 

استان معادل ۵۴ درصد از به سیستم آبیاری نوین مجهز شده است.

به گفته وی، با این روش در دو سال اخیر از هدر رفت بیش از ۲۴۲ میلیون مترمکعب آب جلوگیری شده است و بخشی از باغات در معرض خشکسالی و نابودی در سال گذشته نجات یافته است. 

رییس سازمان جهادکشاورزی چهارمحال و بختیاری تصریح کرد : با برنامه‌ریزی و سیاست‌های دولت حدود ۸۰ درصد اعتبارات هزینه‌ای اجرای طرح آبیاری نوین از محل اعتبارات بلاعوض دولتی و مابقی از محل آورده بهره برداران تامین می‌شود. 
غریب، با اشاره به تشدید پدیده خشکسالی و کاهش بارش ها در این استان طی چند سال اخیر تاکید کرد: زمینه توسعه سیستم آبیاری نوین در باغات و اراضی این استان در دستورکار دولت قرار دارد. 
وی، از اجرای آبیاری قطره‌ای  ۸۰ درصد از باغات چهارمحال و بختیاری خبر داد و تصریح کرد: تولید سالانه بیش از ۱۴ هزار تن محصول بادام مرغوب صادرات با کسب مقام نخست تولید بادام مامایی ،بهترین الگوی کشت باغ مثمر با آب کم است.
رییس سازمان جهادکشاوری تاکید کرد:  هیچ محدودیتی برای تامین منابع جهت توسعه سیستم‌های آبیاری تحت فشار در این استان  وجود ندارد.

به گزارش ایرنا، در چهارمحال و بختیاری حدود ۸۲۰ هزار تن (۶۵ درصد) مربوط به محصولات زراعی، حدود ۲۰۰ هزار تن (۱۶ درصد) به محصولات باغی و مابقی به محصولات دام و طیور و کشت گلخانه‌ای اختصاص دارد.

چهارمحال وبختیاری با تولید سالانه یک میلیون و ۴۰۰ هزار تن محصولات کشاورزی، دامی ، شیلات و عسل با ۶۶هزار بهره بردار  به عنوان بخش مهم کشاورزی کشور محسوب می‌شود.

چهارمحال و بختیاری سرچشمه دو رودخانه زاینده‌رود و کارون است ولی اکنون با محدودیت‌های آبی روبرو است.