به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش‌های خبری ایرنا، اولیه اتحادیه اقتصادی اوراسیا در ۲۹ مه ۲۰۱۴ میان کشورهای روسیه، بلاروس و قزاقستان منعقد و جایگزین اتحادیه گمرکی اوراسیا شد و سپس کشورهای ارمنستان و قرقیزستان نیز به عضویت آن در آمدند.
این اتحادیه کار خود را به طور رسمی از اول ژانویه ۲۰۱۵ آغاز کرد. کشورهای عضو اوراسیا هم اکنون ۲۰ میلیون کیلومتر مربع مساحت و بیش از ۱۸۳ میلیون نفر جمعیت دارند که ۵.۲ درصد جمعیت جهان است. درباره اهداف این اتحادیه اقتصادی می‌توان به تسهیل تجارت، ایجاد بازار مشترک در حوزه کشورهای مستقل هم سود عضو، حذف تدریجی قوانین گمرکی در داخل اتحادیه، برقراری تعرفه خارجی مشترک در میان کشورهای عضو و هماهنگ سازی تشریفات گمرکی اشاره کرد.
ایران در سال ۱۳۹۵ (۲۰۱۶ میلادی) به کمیسیون اقتصادی اتحادیه اوراسیا پیشنهاد ایجاد یک منطقه آزاد تجاری میان ایران و این اتحادیه را مطرح کرد؛ پیشنهادی که از جانب اعضای آن نیز مورد استقبال قرار گرفت و طی دو سال مذاکرات متعدد و ارزیابی کمی و کیفی اقلام و میزان تعرفه ترجیحی آنها، بالاخره این موافقتنامه در تاریخ ۲۷ اردیبهشت ۱۳۹۷ در شهر آستانه قزاقستان به امضا رسید.
پس از اتمام فرآیند قانونی تصویب داخلی موافقتنامه موقت، تشکیل منطقه آزاد تجاری بین ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا و کشورهای عضو، اتحادیه اقتصادی اوراسیا با ارسال یادداشتی رسمی به سفارت جمهوری اسلامی ایران در فدراسیون روسیه، اجرایی شدن موافقتنامه موقت این اتحادیه با جمهوری اسلامی ایران را اعلام کرد. در این یادداشت رسمی زمان اجرایی شدن موافقتنامه موقت اتحادیه اوراسیا با ایران ، پنجم آبان ماه امسال اعلام شده است. با اجرایی شدن این توافقنامه، ۸۶۲ قلم کالا بین کشورهای عضو وایران از مزایا و معافیت های گمرکی ویژه بهره‌مند می‌شوند.
همزمان با اجرای رسمی این توافقنامه ، کارگروه ها و کمیسیون هایی در وزارتخانه ها و سازمانهای مرتبط در کشورمان فعالیت خود را آغاز کردند تا بر روند اجرای این توافقنامه نظارت کنند. متن موافقتنامه ترتیبات موقت ترجیحی ایران و اوراسیا مفصل‌ترین و جامع‌ترین موافقنامه‌ای است که تاکنون ایران منعقد کرده است و شامل ۹ فصل قواعد عمومی، تجارت کالا، چاره کارهای تجاری، موانع فنی فرراه تجارت، اقدامات بهداشتی و بهداشت گیاهی، قواعد مبدا، تسهیل تجارت، حل و فصل اختلافات و مقررات پایانی است.
با توجه به پیوستن ایران به اتحادیه اقتصادی اوراسیا نشست گفتگوهای راهبردی با موضوع «توافقنامه تجارت ترجیحی ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا»، روز سه شنبه ۲۱ آبان در مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری با حضور جمعی از کارشناسان این حوزه برگزار شد و مزیت های این توافقنامه مورد بررسی قرار گرفت.
کارشناسان معتقدند با توجه به تنوع بازار و منابع موجود در کشورهای عضو این اتحادیه، پیوستن ایران یک فرصت قابل توجه برای اقتصاد داخلی فراهم می‌کند که می توان از این طریق بخشی از اثر تحریم ها را جبران کرد. قطعا ورود به اتحادیه اقتصادی اوراسیا و همکاری با این اتحادیه می‌تواند دروازه جدیدی برای اقتصاد ایران باشد که بتواند با سایر اعضا به راحتی روابط اقتصادی برقرار کند یا روابط خود را توسعه دهد. پیوستن به این اتحادیه، مزیت‌های اقتصادی بسیاری برای ایران به دنبال دارد از جمله آن می‌توان به تخفیف‌های تعرفه‌ای برای صادرکنندگان ایرانی به کشورهای اتحادیه اقتصادی اوراسیا اشاره کرد. تعرفه‌های ترجیحی به دلیل تفاوت در میزان حقوق گمرکی و عوارض ورودی نسبت به واردات کالای مشابه با تعرفه یکسان امتیازی برای کشور صادر کننده کالا محسوب می‌شود و در عین حال توسعه صادرات و شکوفایی اقتصاد را به دنبال دارد.
«ولی کوزه‌گر کالجی» کارشناس مسائل آسیای مرکزی که در این نشست سخنرانی کرد، بر این باور است در شرایط فعلی که از سمت جنوب و کشورهای عربی دچار یک فشار سیستمی در بحث تحریم از سوی آمریکا هستیم، پیوستن به این اتحادیه می تواند بخشی از فشارهای جنوب را از سمت شمال جبران کند. ایران عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا نشده است و فقط قرارداد تجارت ترجیحی با این اتحادیه دارد و این توافقنامه سه ساله و موقت است. اگر تعهدات دو طرف به درستی اجرا شد این توافقنامه تبدیل به تجارت آزاد می شود. اهمیت این توافقنامه در این است که برای نخستین بار حجم بسیار وسیعی از کالا از طرف این اتحادیه یعنی آن پنج کشور، دارای تعرفه گمرکی پایین و نزدیک به صفر خواهد شد.
تفاوت اتحادیه اقتصادی اوراسیا با سازمان های دیگر در این است که حجم وسیعی از کالاها مشمول معافیت مالیاتی و گمرکی و عوارضی می‌شود که خود جهشی در روابط ایران با منطقه ایجاد خواهد کرد. بر این اساس در تفکیک اقلام، اتحادیه اقتصادی اوراسیا۵۰۰ قلم و ایران ۳۶۰کالا را متعهد شده که مشمول معاهده تعرفه های ترجیحی خواهند شد و قرار است ظرف سه سال آینده این تعرفه به صفر برسد. البته نیاز است تا همه بخش های کشور کمک کنند تا رقابت پذیری در سطح کیفی کالاها، چه از نظر کیفیت و چه از نظر قیمت، به گونه ای شود که ما تا سه سال آینده هم رونق تجارت خارجی و هم اقتصاد داخلی داشته باشیم تا در مقابل آن حجم وارداتی که از آن کشورها صورت می گیرد، تولید داخلی متضرر نشود.
به باور کارشناسان عضویت در اتحادیه اقتصادی اوراسیا تعرفه‌های گمرکی غیرضروری را از بین می‌برد. وقتی این اتحادیه با کشوری توافق تجارت ترجیحی امضا می‌کند به معنای این است که در تجارت با آن ۵ کشور، در کالاهایی که توافق شده تعرفه‌ها کاهش می‌یابد یا به صفر می‌رسد که مزیتی است برای کالاهای زیر پوشش که با سهولت بیشتری وارد بازار اوراسیا می‌شود و می‌تواند به تاجران ایرانی کمک کند که در صادرات به این کشورها نسبت به گذشته از مزیت‌هایی برخوردار شوند. تعرفه‌های توافق شده حدود یک‌سوم تجارت بین آنها را پوشش می‌دهد و سبب می‌شود در این اقلام امکان تعامل آسان‌تر فراهم شود. ضمن اینکه ما امتیازهایی گرفته‌ایم و در مقابل امتیازهایی هم ارائه داده‌ایم و زمینه را برای گسترش تجارت و تعامل‌های تجاری بین ایران و اوراسیا فراهم کرده‌ایم.
«اسفندیارامیدبخش» کارشناس اقتصادی نیز نگاه کارشناسی خود را در این زمینه چنین بیان می‌دارد: در شرایط کنونی ایران جهت تامین منافع خود نیاز به همکاری اتحادیه اقتصادی اوراسیا دارد و این اتحادیه تنها تشکل اقتصادی منطقه‌ای است که ایران می‌تواند با آن تعامل گسترده داشته باشد. موافقتنامه تجارت ترجیحی منعقدشده با اتحادیه اوراسیا یک توافقنامه موقت است. در حال حاضر موافقتنامه تجارت ترجیحی در جهان منسوخ شده و هدف اعضای اتحادیه اوراسیا هم این است که پس از گذشت ۳ سال، طرفین خود را برای افزایش دامنه کالاهای مشمول ترجیح و تبدیل موافقتنامه به یک موافقتنامه تجارت آزاد آماده کنند. تعامل با اوراسیا فرصت مهمی پیش روی ایران برای توسعه مناسبات منطقه‌ای است. بااین‌حال، اجرای این موافقتنامه ترجیحی با شمول ۸۶۲ قلم کالا به سرعت تحول عمده‌ای را در روابط تجاری ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا به وجود نخواهد آورد و فعالان اقتصادی باید برای بهره‌مندی از فرصت‌های پیش روی این اتحادیه، حداقل یک افق ۴ تا ۵ ساله در نظرگیرند.
نظر شما