تشکیک در صلحبانی سازمان ملل در آفریقا

آنها در اعتراض به ناکارآمدی این نیروهای به اصطلاح صلح بان موسوم به "یو ان کونوسکو" که برای تامین امنیت و آشتی در این کشور دارای منابع غنی زیر زمینی از جمله الماس و طلا از بودجه های بین المللی ارتزاق می کنند (به گونه ای که هزینه مأموریت‌های حفظ صلح سازمان تنها برای سال ۲۰۱۵ حدود ۹ میلیارد دلار بود)، با تیراندازی به این دفتر در شهر "بنی" که محل استقرار صدها صلح بان در شرق کنگو است، اعتراض خود را به کارکرد و نقش منفی آنها آشکار ساختند.

به گزارش تلویزیون "دویچه وله" آلمان از کینشازا، آنها در پی کشتار اخیر غیرنظامیان توسط شورشیان نشان دار در کشورشان، حضور این نیروها را عبث و حتی مزاحم تلقی کرده و در عین حال بعد از آنکه دفتر سازمان ملل را از نیروهای آن خالی دیدند به تالار بزرگ شهر در کنار آن حمله کرده و آن را به آتش کشیدند.

رسانه های بین المللی آمار این افراد معترض و خشمگین را چند صد نفر اعلام کرده و اعلام کردند که مردم از قبل به ویژه پس از آنکه شورشیان در آخرین حمله خود، ۸ نفر از هموطنان شان را کشته و ۹ نفر دیگر را ربوده بودند، به بی کفایتی این نیروها اعتراض کردند.

چون هفته گذشته بود که شورشیان موسوم به نیروهای ائتلاف دمکراتیک (آی دی اف) که در کشور همسایه روآندا شکل گرفتند، شبانه به روستایی در این شهر حمله کرده و علاوه بر کشتن ۸ نفر، ۹ تن از ساکنان این روستا را با خود بردند که هنوز از سرنوشت آنها خبری در دست نیست.

تلویزیون "فرانس ۲۴" نیز در گزارشی از تخلیه کامل این دفتر سازمان ملل قبل از حمله معترضان خبر داد و نوشت که مردم از فرط عصبانیت از کوتاهی های نیروهای سازمان ملل، بعد از اینکه اثری از آنها در این مرکز نیافتند اموال و دارایی ها و خودروهایشان را به آتش کشیده و یا غارت کردند و در عین حال آسیب های جدی به این مرکز وارد کردند.

"سفری کازانگری" رئیس پلیس این شهر در گفت وگو با خبرگزاری رویترز گفت که مردم معترض پیش از این اقدام دفتر شهردار این شهر را به آتش کشیده و در این تیراندازی ها ۲ تن را هم به کام مرگ بردند.

البته حمله به نیروهای سازمان ملل و یا برخی کشورهای اروپایی در این کشور پدیده نادری نبوده و نیست، چرا که مثلا در ۲۵ اردیبهشت ۱۳۹۶ نیز افرادی ناشناس به یک کاروان نیروهای این سازمان در منطقه "بانگاسو" این کشور حمله کرده و تعداد زیادی از آنها را به قتل رسانده بودند.

و یا پیشتر در ۳۰ آذر ۱۳۹۵ افراد ناشناس با حمله به شهر "بوتمبو" در شرق این کشور چند نیروی صلحبان سازمان ملل از جمله یک تبعه آفریقای جنوبی و یک نیروی پلیس این کشور را از پای در آورده بودند.

مورد مشابه دیگر نیز انفجاری بود که در ۱۸ آبان همان سال در مسیر این دسته از صلح بانان در شهر "گوما" در شرق این کشور اتفاق افتاده بود که در آن ۳ صلح بان هندی کشته و ۳۲ تن دیگر زخمی شده بودند.

با وجود اینکه حدود ۱۸ هزار پرسنل سازمان ملل در قالب صلحبان و نیز ماموران ویژه موسوم به "مینوسکا- Minusca" از سال ۱۹۹۶ در جمهوری دمکراتیک کنگو حضور داشتند مناقشه های منطقه ای بین سال های ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۳ در این کشور نه تنها کاهش نیافت بلکه این مناقشات موجب کشته شدن میلیون ها تن از شهروندان این کشور بودند.

البته سازمان ملل متحد در ماه مه ۲۰۱۴ نیروهای 'منوسکا' که متشکل از ۱۲ هزار سرباز بودند، را برای برقراری ثبات در آفریقای مرکزی تشکیل داد و بعد ها آنها را به کنگو نیز فرستاد.

جمهوری دموکراتیک کنگو دوّمین کشور بزرگ در آفریقا و یازدهمین کشور بزرگ جهان به‌شمار می‌آید؛ با اینحال از نظر رفاهی و زیرساخت های صنعتی و ارتباطی کشوری فقیر به حساب می آید، این در حالی است که بزرگترین تولید کننده الماس در قاره آفریقا و سومین آن در سطح جهان به حساب می آید.

همین کشور ثروتمند سال ها است که بعد از استقلال از کشور بلژیک در سال ۱۹۶۰ درگیر منازعاتی است که مردم آن به واسطه این منازعات در کمتر زمانی صلح و آرامش را تجربه کرده اند، با این وجود برخی منابع مطلع می‌گویند که نظامیان کنگو و سایر گروه‌های شورشی از سال ۲۰۱۴ میلادی در رقابت با همدیگر در قتل عام‌های این کشور شرکت داشته‌اند.

بلژیک از سال های ۱۸۸۰ تا ۱۹۶۰ مستعمره ای در آفریقا داشت که سرزمینی به وسعت جمهوری دمکراتیک کنگو، رواندا و بوروندی را در بر می گرفت. بلژیک از این سرزمین برای دستیابی به منابع مختلف بهره برداری می‌کرد.

با این وجود این موضوع همچنان مطرح است که آیا دولت بروکسل هنوز بر جمهوری دمکراتیک نفوذ دارد. بروکسل هنوز بزرگترین بازار الماس برای کنگویی ها محسوب می شود.

صرف نظر از اقدامات استعماری کهن بسیاری از کشورهای غربی و یا شرقی (سابق) در کشورهای آفریقایی و تداوم بسیاری از آنها در شکل و قالب های پیچیده جدید، امروز شاهد پدیده های جدید همچون ظهور گروه های تروریستی جدید در مناطق مختلف این قاره هستیم.

از جمله می توان به فعالیت های گروه القاعده و داعش در بسیاری از کشورهای آفریقایی، بوکوحرام در غرب آفریقا و الشباب در شاخ آفریقا و شرق این قاره اشاره کرد که به همراه جنگ های بیولوژیکی جدید غربی ها علیه مردم این قاره همچون گسترش ویروس بیماری "ابولا" در مناطق غربی و شرقی این قاره، از ابزار های جدید برای ویرانی و سرگرمی ملل آفریقای برای بهره برداری غیر مشروع از منابع این ملت ها محسوب می شوند.

۲۶ آبان ماه امسال بود که تلویزیون "فرانس ۲۴" از کینشازا پایتخت جمهوری دمکراتیک کنگو گزارش داد که تروریست های وابسته به داعش با سلاح سرد به ساکنان روستای "مبائو" در شرق این کشور حمله و در جریان آن حداقل ۱۵ تن را کشت و تعدادی دیگر را نیز زخمی کردند.

این گزارش به نقل از یک مقام کنگویی که خواست نامش فاش نشود اعلام کرد که اگر چه این دسته از افراد مسلح که قبلا خود را از اعضای "ولایت مرکز آفریقا" معرفی کرده بودند، صرفا با هدف ایجاد وحشت میان ساکنان غیرنظامی منطقه به خانه های آنها حمله می کنند، اما ارتش تاکنون هیچ واکنشی در مقابل این حملات از خود نشان نداده است.

اقدامی غیر منطبق با منافع ملی از سوی ارتش که به اعتقاد تحلیلگران بسیار هدفمند است، همانگونه که دو هفته قبل یک خبرنگار فعال در حوزه بهداشت و درمان در جمهوری دمکراتیک کنگو به سبب انجام تحقیقات عمقی برای یافتن علت العلل اصلی بیماری "ابولا" توسط نیروهای مشکوک در این کشور به قتل رسیده بود.

در هر حال حضور گروه های تروریستی همچون داعش و یا القاعده در این کشور در حالی طی چند سال اخیر توسط قدرت های فرامنطقه ای تقویت شده و می شود که فقط ۹ درصد از مردم ثروتمند این کشور دارای منابع غنی زیر زمینی به انرژی الکتریسیته دسترسی دارند.

توسعه نیافتگی و یا عقب ماندگی در این کشور ثروتمند آفریقایی به قدری شدت دارد که نام این کشور همواره در صدر فهرست کشورهای عقب مانده نهادهای وابسته به سازمان ملل از جمله سازمان عمران و توسعه ملل متحد (یو ان دی پی)، بانک جهانی، صندوق بین الملللی پول، سازمان علمی و آموزشی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) و سازمان خوار بار جهانی (فائو) قرار می گیرد.

این در حالی است که انتشار آمارهای رسمی از این کشور نشان می دهد که شاخص های ثروت های نهفته این کشور بیش از حد ظرفیت مصرفی مردم آن است.

مثلا در ۱۲ مهرماه امسال بود که وزارت معادن جمهوری دموکراتیک کنگو تولید الماس این کشور در سال گذشته (۲۰۱۸) را ۱۵ میلیون و ۱۳۱ هزار ۲۰۹ قیراط اعلام کرده بود که بیش از سه میلیون قیراط آن از تولید صنعتی و نزدیک ۱۲ میلیون قیراط محصول شیوه سنتی (معدن کاری) بوده است.

میزان تولید الماس در سال‌های ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ در این کشور نیز طبق اعلام بخش معادن فدراسیون شرکت‌های کنگویی (FEC) به ترتیب ۱۴.۷ میلیون قیراط و ۱۸.۹ میلیون قیراط بوده که در این بین رشد ۲۸ درصدی را تجربه کرده است.

اما تولید حدود ۱۵ میلیون قیراط الماس در سال ۲۰۱۸ و مقایسه آن با آمار سال‌های گذشته نشان دهنده یک کاهش قابل توجه در تولید را نشان می دهد که به دلیل بروز نا آرامی‌ و ناامنی‌ها در منطقه الماس خیز استان کاسایی این کشور بود.

در این بین برخی تحلیلگران این کاهش تولید را غیرواقعی می دانند و معتقدند که تولید در این کشور نه تنها هرسال کمتر نمی شود بلکه بیشتر هم شده اما به کمک نیروهای شبه نظامی و تروریستی نیابتی از مجاری غیرمتعارف در اختیار قدرت های فرامنطقه ای قرار می گیرد، اقدام غیر قانونی و غیر انسانی که نیروهای امنیتی این کشور و به ویژه نیروهای سازمان ملل نیز به دلیل فساد اجتماعی و اقتصادی حاکم در سلسله مراتب قدرت در این کشور در آن بی نقش نیستند.

اگرچه یکی از منابع سرشار درآمد ارزی جمهوری دمکراتیک کنگو، حاصل از بهره برداری، استخراج و فروش الماس به موازات برخورداری از دیگر منابع کانی نظیر؛ طلا، کبالت، مس، نفت و گاز می‌باشد، اما کارشناسان معتقدند که بسیاری از معادن سرشار این کشور همچنان دست نخورده باقی مانده‌اند.
البته معادن حاصلخیز همه این منابع در مجاورت مرز با کشورهای اوگاندا، روآندا، بروندی و آنگولا، در استان هـای شمال شرق، شرق و جنوب شرقی واقع شده اند که آسیب پذیری های خاص خودشان را داشته و به دلیل تضعیف هدفمند قدرت مرکزی در مدیریت منطقی از آنها همواره مورد سوء استفاده کشورهای دیگر قرار دارند.

بعد مسافت این مناطق با پایتخت (کینشازا)، عدم توان در کنترل بهینه دولت مرکزی بر این معادن، اشتراکات قبیله ای، فرهنگی و زبانی مرزنشینان دو سویه مرزها با یکدیگر، ضعف ارتش و نیروهای امنیتی به لحاظ آموزشی و عدم برخورداری از تجهیزات کافی و واگذاری استخراج معادن به شرکت های خارجی همگی موجب فساد گسترده بر این بخش در این کشور شده است؛ تا جائیـکه، طی چنـدین دهه شورشیان مسلح متشکل از نیروهای خـارجـی و داخلی به راه اندازی ناآرامی‌هاکه به آوارگی جمعیت کثیری در این کشور منجر شد، مشغول بوده و می‌باشند.

به اعتقاد تحلیلگران، فعالیت قدرتهای استعماری قدیم در شکل جدید آن و ظهور گروهی از تروریست های جدید در این کشور به همراه همکاری هایی که نیروهای نیابتی تحت فرمان قدرت های جهانی با نیروهای امنیتی و حتی نیروهای ویژه سازمان ملل از جمله "یو ان کونسکو" و یا "مونسما" و نیز برخی نیروهای ائتلاف های منطقه ای همچون اتحادیه آفریقا، سازمان همکاری های غرب آفریقا (اکواس)، اتحادیه کشورهای فرانسه زبان (فراکافونی) و یا جامعه اقتصادی جنوب آفریقا (سادک) با این تروریست ها دارند، همگی موید آن است که کشورهای استعمار گر همچنان به دنبال ابزارهای نوین برای ادامه سیاست های استعماری قدیم خود در عصر جدید هستند.

چون بعد از آنکه کشورهای آفریقایی تا ۳ دهه قبل یکی پس از دیگری از هر یک از کشورهای متروپل اعلام استقلال کردند، آنها (قدرت های استعماری یا متروپل) چاره ای نیافتند تا برای تداوم سیاستهای استعماری و در واقع استثمار این کشور ها ابزارهای جدید بسازند تا حتی بهتر از عصر استعماری گذشته از منابع سرشار زیر زمینی و منابع طبیعی و رو زمینی و حتی منابع انسانی این کشور ها به فراخور استعداد و توانایی هایشان استفاده کنند.

آنها حتی از  بهره برداری از میراث باستانی مستعمره های گذشته خود در این قاره نیز در عصر جدید غافل نمانده و همواره سعی دارند در قالب ماموریت های مختلف از جمله ،  به بهانه رساندن انواع کمک های بشر دوستانه و یا اقدامات مشابه به منابع آنها دسترسی یافته و به لطایف الحیل آنها را به غارت ببرند.

به همین دلیل امروزه برخی از آفریقایی ها و حتی بسیاری از کشورهای جنوب یا جهان سوم دیگر اعتمادی به سازمان های بین المللی در کنترل قدرت های برتر ندارند و با زیر سوال بردن ماموریت های آنها در سرزمین های خود به نوعی در ماهیت وجودی آنها تشکیک ایجاد کنند.

امروزه اکثر کشورهای جهان بعد از افشای اسناد و اطلاعات متعدد به خوبی می دانند که چگونه و به چه میزان این نیروها طی سال‌های اخیر علاوه بر سوء استفاده های مالی و سیاسی از موقعیت های خود، حتی مرتکب جرائمی چون تجاوز به عنف و رفتارهای خلاف عفت عمومی در کشورهای میزبان مأموریت‌ خود شده اند.

در خصوص آخرین مورد آنها در جمهوری دمکراتیک کنگو نیز باید اذعان داشت که تجربه یک دهه گذشته ایرنا در جنوب آفریقا موید آن است که ملت فقیر و به عمد عقب نگه داشته شده این کشور آفریقایی همچون دیگر کشورهای این قاره از جمله در زیمبابوه، نیجر، جمهوری کنگو (برازاویل)، سیرالئون، ساحل عاج اوگاندا، سومالی و سودان طاووس های بسیار زیبایی هستند که دشمن آنها نیز جز پر زیبا (الماس و دیگر منابع) زیر زمینی و رو زمینی شان نیست. 

آنها اگرچه با این داشته های زیبا و ارزشمند و یا بر روی آنها راه می روند اما نه تنها از مواهب آنها بی بهره اند بلکه به واسطه برخورداری اسمی از این منابع از رنج های جانبی حاصل از این مالکیت نیز برخوردارند، چون هیچ یک از آنها براساس تعریفی که قدرت های بزرگ یا پدرخوانده های عصر جدید برای زندگی آنها کردند، به هیچ وجه در تولید و بهره برداری و استفاده از عایدات حاصل از فروش آنها نقشی ندارند.

به همین دلیل هم هست که بسیاری از مردم معترض در شهرهای معدنی جمهوری دمکراتیک کنگو، امدادرسانان بین المللی و رهبران جامعه مدنی این کشور طی چند ماه اخیر متفق القول اعلام کردند که نیروهای سازمان ملل نه تنها برای تحقق صلح و برقراری آشتی در این کشور نقش مثبتی بازی نمی کنند، بلکه در بسیاری از مواقع کارکرد آنها در این کشور و کشورهای منطقه به سبب کمک به کشورهای فرامنطقه برای بهره برداری از منابع الماس و طلای کشورشان بسیار هم منفی است.

چون مردم جمهوری دمکراتیک کنگو بخوبی می دانند که کشورشان از جمله مناطقی است که گروه های شورشی در آن از مدتها پیش به تاخت و تاز مشغولند که اغلب از خارج حمایت می شوند و حتی با نیروهای امنیتی داخلی نیز همکاری دارند.

چون این دسته از شورشیان و حتی تروریست های جدید الظهور همچون داعش به انواع جرایم نظیر بکارگیری اجباری کارگران در معادن، استفاده از کودکان به عنوان سرباز و تجاوز و کشتار مردم غیر نظامی متهم هستند.

آنها بخوبی می دانند که به رغم این جرایمی که شورشیان و تروریست ها درکشورشان مرتکب می شوند، چگونه الماسی که از معادن کشورشان استخراج می شود به راحتی در بازار بورس الماس بلژیک، نیویورک، لندن، پاریس مورد داد و ستد قرار می گیرد.

به همین دلایل هم هست که "تدی کاتالیکو، یکی از رهبران جامعه مدنی این کشور به خبرگزاری آسوشیتدپرس آمریکا گفت که ساکنان منطقه بنی و حتی دیگر مناطق کنگو خواستار خروج این نیروها از کشورهایشان هستند چرا که نقش آنها را برای برقراری صلح و امنیت خود مخرب می دانند.

"صیف ماگانگو" معاون مدیرکل عفو بین الملل در شرق آفریقا نیز هفته گذشته با صدور بیانیه ای گفت که نیروهای سازمان ملل و حتی نیروهای امنیتی این کشور بر اساس یک توافق نانوشته ، نه تنها کاری برای تحقق صلح در این کشور نمی کنند بلکه به نوعی سعی می کنند با تقویت و تشدید هدفمند این ناآرامی های اجتماعی، زمینه را برای بهره برداری نیروهای خارجی از منابع این کشور بیشتر و بهتر فراهم آورند.

در واقع مردم فلاکت زده آفریقا به خوبی می دانند که حضور بزرگترین نیروهای ماموریت صلح سازمان ملل یا "کونسکو" که امروزه تعدادشان از ۱۷ هزار نفر هم بیشتر است، تا کنون توفیق زیادی در برقراری امنیت در مناطق آشوب زده در این کشور نداشته است..