این آنفلوآنزای بد پیله

ویروس آنفلوآنزا خیلی هم قابل پیش بینی نیست و مدام خود را تغییر می‌دهد و نمی‌توان تفاوت‌ها و شباهت‌های آن با فصل قبل را سنجید. با این حال، همه گیری آنفلوآنزا خطرناک است و حتی ممکن است خسارت‌های زیادی به جامعه تحمیل کند و جان خیلی‌ها را که بیماری زمینه‌ای دارند، بگیرد.

موج آنفلوآنزا امسال زودتر از سال‌های قبل در ایران و حتی جهان آغاز شده و حداقل تا چهار آذر ماه تعداد ۳۹۱۵ نفر از بیماران مبتلا به انواع بیماری‌های تنفسی در کشور بستری شدند که ۳۴۲ مورد از آنها به آنفلوآنزای فصلی مبتلا بودند که تا آن زمان، ۱۵ نفر فوت کردند.

سه هفته زودتر شروع شد

محمد مهدی گویا رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی درباره شیوع آنفلوآنزا در سال جاری می‌گوید: ویروس آنفلوآنزای فصلی در سال جاری چند ویژگی داشته که یکی از آنها این است که سه هفته زودتر از سال گذشته فعال شده و وقتی ویروس زودتر فعالیت کند، یعنی می‌تواند مناطق جغرافیایی و مبتلایان بیشتری را درگیر سازد.

وی با بیان اینکه اکنون اوج فعالیت ویروس آنفلوآنزای فصلی را از سر می‌گذرانیم، ادامه می‌دهد: بیشترین موارد ابتلا به ویروس آنفلوآنزای فصلی مربوط به استان‌های قزوین، آذربایجان شرقی، کرمانشاه، تهران، اصفهان، مازندران، آذربایجان غربی، گلستان و سمنان بوده است.

افزایش موارد فوت ناشی از آنفلوآنزا در سال جاری

اتفاق دیگری که ویروس آنفلوآنزا را امسال متفاوت‌تر از قبل کرده، افزایش موارد فوت ناشی از آن است.

هرچند آمارهای فوت ناشی از آنفلوآنزا در طول روزهای اخیر به صورت تجمیعی اعلام نشده، اما مهمترین نکته در این زمینه عدم تزریق واکسن در تمام فوت شدگان بوده است.

علی رضا رئیسی معاون بهداشت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در گفت‌ وگو با خبرنگار سلامت ایرنا درباره ارائه آمار فوت شدگان ناشی از آنفلوآنزا در یک هفته اخیر می‌گوید: از دوم تا هشتم آذر ماه تعداد ۱۹ نفر به علت آنفلوآنزا در کشور فوت کرده‌اند. تصمیم وزارت بهداشت این شد که آمار ابتلا و فوت ناشی از آنفلوآنزا به صورت هفتگی اعلام شود. ۲۳۷ نفر نیز در همین هفته به این علت بستری شده‌اند.

وی ادامه می‌دهد: تمام افراد فوت شده، بدون استثنا بیماری زمینه‌ای داشته‌اند. این افراد دچار نقص ایمنی بوده یا دارویی مصرف می‌کردند که ایمنی بدن را کم می‌کرده یا سرطان داشته‌اند یا بیماری مزمن ریوی، بیماری مزمن کلیوی، بیماری مزمن قلبی یا دیابت با عارضه داشته‌اند یا افراد بالای ۶۵ سال یا مادر باردار بوده‌اند. این افراد گروه‌های پرخطر در زمینه آنفلوآنزا محسوب می‌شوند.

رئیسی می‌گوید: نقطه اوج این بیماری حداکثر تا سه هفته دیگر، یعنی تا اواخر آذر یا هفته اول دی ماه ادامه پیدا می‌کند و بعد از آن افت خواهد کرد.

ویروس آنفلوآنزا وحشی‌تر از قبل شده است

آنچه امسال در مناطق مختلف ایران و جهان مشاهده شده، دو نوع ویروس آنفلوآنزا شامل «اچ ۱ ان ۱» (H۱N۱) و «اچ ۳ اچ ۲» (H۳N۲) است که البته موارد ابتلا به «اچ ۱ ان ۱» در سال جاری خیلی بیشتر بوده و این نوع از ویروس، بیماری شدیدتری را ایجاد می‌کند. به هر حال وحشی‌تر شدن ویروس آنفلوآنزا در سال جاری مورد تایید همه است.

رئیسی معاون بهداشت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی درباره علت افزایش فوت ناشی از آنفلوآنزا در سال جاری می‌گوید: امسال بر خلاف سال ۹۶ و ۹۷ که بیشتر نوع «اچ ۳ ان ۲» ویروس شیوع داشت، نوع «اچ ۱ ان ۱» شیوع پیدا کرده که هم مهاجم‌تر و هم فراگیرتر است. همچنین این نوع از ویروس آنفلوآنزا تغییر ژنتیک داده و وحشی‌تر از قبل شده است.

داود یادگاری عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی نیز در این رابطه به ایرنا تصریح می کند: به نظر می‌رسد این روزها ویروس بیماری آنفلوآنزا به علت تغییرات آنتی‌ژن ویروس، مقداری قوی‌تر و تهاجمی‌تر شده و معدودی از افراد به خصوص گروه‌های پرخطر بر اثر این بیماری جان خود را از دست داده‌اند. البته هر ساله مرگ و میر بر اثر آنفلوانزا در کشور داریم، اما به نظر می‌رسد به دلایل مختلف از جمله تغییرات ژنی ویروس و سرمای زودرس، امسال تعداد آنها بیشتر شده است.

۹۹ درصد فوت شدگان واکسن نزده بودند

نکته مهم داستان آنفلوآنزا در سال جاری این است که بخش زیادی از افراد جامعه واکسن آنفلوآنزا تزریق نکرده‌اند و اتفاقا همه فوت شدگان نیز شامل افرادی می‌شوند که واکسن تزریق نکرده بودند.

رئیسی در این رابطه می گوید: ۹۹ درصد این افراد که فوت کرده‌اند، واکسن آنفلوآنزا تزریق نکرده بودند. توصیه می‌شود افراد پرخطر برای ابتلا به آنفلوآنزا حتما واکسن بزنند. البته بهترین زمان برای تزریق واکسن، اواخر شهریور و اوایل مهر ماه است، اما باز هم توصیه می‌شود افراد پرخطر مثل بالای ۶۵ سال و مادران باردار و بیماران مزمن کلیوی و قلبی و ریوی و مبتلایان به سرطان و بیماران دیابتی عارضه دار با توصیه پزشک، واکسن تزریق کنند.

کجا واکسن بزنیم؟

معاون بهداشت وزارت بهداشت در پاسخ به این سوال که افراد برای تزریق واکسن آنفلوآنزا باید به کجا مراجعه کنند، می گوید: واکسن آنفلوآنزا در داروخانه‌ها موجود است. همچنین در استان‌ها نیز افراد پرخطر می‌توانند برای تزریق واکسن آنفلوآنزا به خانه‌های بهداشت و مراکز جامع سلامت مراجعه کنند. ضمنا هیچ کمبودی در زمینه واکسن آنفلوآنزا در کشور وجود ندارد.

لطفا دگزامتازون نزنید

یکی از دردسرهای نظام سلامت خود درمانی و مصرف خود سرانه دارو است. دردسری که مبتلایان به آنفلوآنزا هم گمان می‌کنند با انجام آن می‌توانند از شر این بیماری خلاص شوند. غافل از آنکه فقط سرپوشی روی درد گذاشته‌اند و خبر ندارند آتش از زیر خاکستر دگزامتازون در حال زبانه کشیدن است.

افشین دلشاد معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی در این رابطه به خبرنگار ایرنا می گوید:‌ داروی درمان آنفلوآنزا، آنتی بیوتیک نیست و مبتلایان به این بیماری باید از خود درمانی پرهیز کنند. بر اساس برآوردهای انجام شده، در فصل شیوع آنفلوآنزا، ۲ درصد از افراد به این بیماری مبتلا می‌شوند و از این میزان پنج درصد فوت می‌کنند که بیشتر آنها افرادی هستند که مبتلا به بیماری کلیوی بوده یا ایمنی بدن خود را با تزریق دگزامتازون ضعیف کرده‌اند.

مردانی متخصص بیماری‌های عفونی نیز در همین رابطه می‌گوید: آنفلوانزا یک بیماری ویروسی است؛ بنابراین داروهای ضد میکروبی (آنتی‌بیوتیک‌ها) و تزریق دگزامتازون بر آن تأثیری ندارند. در موارد آنفلوآنزا، میکروبی اضافه نمی‌شود و بیمار نیاز به آنتی‌بیوتیک ندارد.

همچنین رئیسی معاون وزیر بهداشت در همین رابطه به خبرنگار سلامت ایرنا تصریح می کند: استفاده از کورتن به طور کلی برای بیماری‌هایی ویروسی بسیار خطرناک است زیرا مصرف کورتن باعث می‌شود که سیستم ایمنی بدن سرکوب شود که این موضوع باعث مستعد شدن فعالیت بیشتر ویروس خواهد شد. در این صورت ویروس کل بدن را می‌گیرد و سیستم ایمنی بدن نمی‌تواند با ویروس مقابله کند.

داروی آنفلوآنزا بیمارستانی است، نه سرپایی

موضوع دیگری که در روزهای اخیر پیرامون داستان آنفلوآنزا شکل گرفت، بحث کمبود دارویی با عنوان «تامیفلو» بود.

معاون بهداشت وزارت بهداشت در این باره می‌گوید: تنها دارویی که در تمام جهان برای آنفلوآنزا استفاده می‌شود، تامیفلو است. اکنون این دارو در کشور به میزان کافی وجود دارد، اما این دارو فقط بیمارستانی است و به صورت سرپایی داده نمی‌شود. این دارو بر اساس پروتکل جهانی، فقط برای بیماران بستری تجویز می شود.

وی ادامه می‌دهد: در این زمینه به معاونان بهداشت دانشگاه‌های علوم پزشکی نیز نامه‌ای ارسال شد که داروی تامیفلو را در صورت نیاز به بیمارستان‌های خصوصی نیز بدهند. بر این اساس معاونان بهداشت مامور شده‌اند به صورت روزانه بررسی کنند تا اگر پزشک در بیمارستان خصوصی تشخیص آنفلوآنزا داد، این دارو را در اختیار بیمارستان‌های خصوصی نیز قرار بدهند.

رئیسی درباره علت اینکه چرا تامیفلو در اختیار همه افراد و به صورت سرپایی قرار نمی‌گیرد، می گوید: این دارو اکنون در جهان تنها داروی موثر بر آنفلوآنزا است و اگر بی رویه استفاده شود، ویروس دوباره تغییر ژنتیک می‌دهد و نسبت به آن مقاوم می‌شود. در نتیجه اگر کسی به صورت سرپایی مراجعه کند، نمی‌تواند این دارو را دریافت کند. این دارو فقط به بیمارانی داده می‌شود که بستری شده باشند. یعنی افرادی که بیماری زمینه‌ای دارند و پس از ابتلا به آنفلوآنزا در بیمارستان بستری شده‌اند، بر اساس تشخیص پزشک، این دارو را دریافت می‌کنند.

آنفلوآنزا چطور منتقل می‌شود؟

آنفلوآنزا یک بیماری تنفسی حاد واگیردار است که منشا ویروسی دارد و ویروس‌های آن از طریق هوا و به وسیله سرفه و عطسه فرد مبتلا منتقل می‌شوند.

نشانه‌های این بیماری شامل تب و لرز، درد عضلانی، درد مفاصل، سر درد، خستگی، سرفه، ناراحتی گلو، آب ریزش بینی یا گرفتگی بینی، تهوع و اسهال است و حتی امکان دارد بیشتر از یک هفته این علائم همراه شخص بیمار باشد.

مردانی عضو کمیته کشوری پیشگیری از آنفلوآنزا درباره این بیماری می‌گوید: آنفلوآنزا علاوه بر این موارد، از طریق تماس با سطح آلوده به ویروس نیز منتقل می‌شود و افراد بیمار می‌توانند از یک روز قبل از شروع علائم و پنج تا هفت روز بعد از شروع علائم، منتقل کننده بیماری باشند. کودکان و افرادی که سیستم ایمنی بدن آنها ضعیف است نیز مدت زمان بیشتری آلوده کننده هستند.

چطور مانع انتقال آنفلوآنزا شویم؟

تنها روش‌های جلوگیری از انتقال ویروس آنفلوآنزا، رعایت بهداشت است.

یعنی در هنگام عطسه و سرفه باید با دستمال جلوی دهان و بینی را پوشاند و دست‌ها را به مدت حداقل ۳۰ ثانیه شست‌وشو کرد. استراحت در منزل تا زمان بهبودی کامل و عدم حضور در اماکن، پرهیز از دست دادن، روبوسی کردن و در آغوش گرفتن دیگران تا زمان بهبودی از جمله اقدامات دیگری است که افراد مبتلا به آنفلوآنزا باید انجام دهند. بهتر است رژیم غذایی مناسبی را در این بازه زمانی رعایت کرد و البته نباید از خواب و استراحت کافی غافل شد.

مردانی در این رابطه می‌گوید: علائم بیماری آنفلوانزا معمولا با استراحت در منزل و نوشیدن مایعات به میزان کافی بهبود می‌یابد.

آنچه در داستان آنفلوآنزا مشخص است اینکه ویروس آنفلوآنزا همچنان در حال تغییر است و سال به سال اتفاق تازه‌ای برای آن می‌افتد و حتی میزان همه گیری آن افزایش پیدا می‌کند.

قابل توجه‌‎ترین نکته در این زمینه این است که باید افراد به موقع واکسن آنفلوآنزا را تزریق کنند. یعنی بهتر است در اواخر شهریور تا اوایل مهر ماه، همه افرادی که در معرض ابتلا به این ویروس هستند، واکسن بزنند.

از: امیر پروسنان