«پرتیکان» نام باستانی فریدن، دیار پاری تاکن‌ها همان مردمان دلیر و شجاعی است که در تاریخ کهن خود برعلیه آشوریان با پنج قبیله دیگر، اتحادیه معروف مادها را تشکیل دادند. به گواهی تاریخ، فریدن در زمان هخامنشیان ایالتی مهم، آباد و پررونق بوده است و تنها جاده آپادانا به شوش- پایتخت زمستانی هخامنشیان از این منطقه عبور می‌کرده است. در زمان ساسانیان فریدن دارای شهرها و روستاهای زیادی بوده که شاپور آباد مهمترین این مناطق به شمار می‌آمده است و بنای آن رابه شاپور دوم ساسانی نسبت می دهند، در زمان صفویان این منطقه عمران و آبادی بیشتری یافت، در این زمان شاه عباس ارمنیان را از ترکمنستان کوچ داده و در برخی از مناطق ایران از جمله در فریدن ساکن کرد.
بعد از انقراض پارت‌ها و در دوره‌های بعد تسلط اعراب بر ایران، دوباره نام «پریدون» به لحاظ شایسته سالاری بر سر زبان‌ها افتاد. به دلیل آنکه در زبان عربی حرف «پ» وجود ندارد، کلمه پریدون به فریدون و کم کم به فریدن تبدیل شده است. بنابراین کلمه فریدن از همان «پریدون» گرفته شده که به معنای «پری بدان» یا «فرشته خصال ِبی‌مانند» است.
به گفته مورخان، فریدن تغییر یافته نام فریدون و زادگاه کاوه آهنگر است، دیاری با خصوصیات اجتماعی و نژادی منحصربه فرد که به «سرزمین شش قوم» معروف است.
مولف در فروردین سال ۱۳۸۸، ۲۸ مقاله ارسالی به همایش پرتیکان باستان را در فصل‌های جداگانه و بر اساس موضوع طبقه بندی کرده است. سپس آنها را پس از تنظیم و ویرایش به اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی اصفهان تحویل می‌دهد. صدور مجوز کتاب نزدیک به یک سال زمان می‌برد.
پس از مقدمه ، فصل دوم مجالی برای باز کردن صندوقچه اسرار تاریخ فریدن است چرا که از لشگرکشی های آقامحمدخان قاجار تا حمله افغان ها و کوچ بختیاری‌های دلیر کوهستان سخن می گوید.در میان سطرهای این بخش می‌توان تمدن هفت هزارساله فریدن را با تمام وجود لمس کرد.
مولف در فصل سوم کتاب به معرفی مشاهیر و بزرگان فریدن می‌پردازد. کاوه آهنگر، شیخ ابوسلیمان دارانی و دکتر محمد حسین مشایخی در لا به لای صفحات این بخش به چشم می‌آید.
طبیعت و جغرافیای فریدن عنوان فصل چهارم کتاب است که در آن مجموعه مقالاتی در خصوص سد زاینده رود، گیاهان دارویی، آب، هوا و زمین آمده است.کشت و پرورش گل، درختان میوه و نهال میوه‌های سردسیری از توانمندی های فریدن در بخش باغداری معرفی شده است.
ظرفیت‌های فریدن در بخش اقتصاد و کشاورزی عنوان مقالاتی است که در فصل بعدی کتاب به آن پرداخته شده است.
مجموعه مقالات درباره هنرهای دستی پرتیکان باستان و آداب و رسوم گرجیان در فصل ششم آمده است. جشن محصول، جشن نوروز، چهارشنبه سوری و کهن آیین های ازدواج رازهای غنی از فرهنگ مردمان این خطه را بازگو می کند. در این فصل، هنرهای دستی فراوان از جمله نجاری، چاروق دوزی، بنایی، ذغال سازی،خشت مالی، تنورسازی، رنگرزی، جاجیم بافی، قالی بافی، چاقوسازی،قاشق سازی، مشته بافی،چوقه بافی، مشک دوزی، اسپند دوزی به اهالی این خطه نسبت داده شده که گواهی است بر ذوق زنان و مردان چیره دست فریدن بزرگ .
مولف سرانجام در فصل آخر به معرفی مزیت های فریدن برای توسعه از جمله گردشگری می پردازد.موضوعی که امروز نیز بسیاری از صاحبنظران بر آن تاکید می‌کنند.
در بخشی از کتاب از قول مرحوم استاد وحید دستجردی آمده است: «هیچ بلوکی در دوره هرج و مرج، به اندازه فریدن مورد غارت و تاخت و تاز واقع نشده است و تا این درجه از حقوق اجتماعی محروم نمانده است..»، جمله‌ای که وصف روشنی از این روزهای فریدن پس از گذر از فراز و فرودهای بسیار است.
در چند برگ انتهای کتاب تصاویر زیبایی از طبیعت، میراث فرهنگی، شخصیت ها و تلاش و معاش مردمان فریدن آمده است، ابتدای آن هم نوشته شده: ما نمانیم و عکس ما ماند/ گردش روزگار برعکس است!
این کتاب به کوشش اقبال صالحی در سال ۱۳۹۲ در شمارگان هزار نسخه از سوی انتشارات سرو چمان با حمایت ادارات فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان های فریدن، فریدونشهر، چادگان به چاپ رسید.
در زمان حاضر، وجود دست کن های شهر دامنه، شهر زیر زمینی ۴ طبقه در روستای موغان و انواع کلیساها و بناهای تاریخی، منطقه نمونه گردشگری به نام های 'دره بید بالا' و 'تفرج گاه های پلاسجان'، تنوع زیستی و فرهنگی روستاها، مناظر طبیعی بکر، رودخانه ها، کوه ها و چشم انداز بی نظیر باغ ها و تاکستان های این دیار در کنار رویش سخاوتمندانه انواع گیاهان دارویی، تنوع غذاهای محلی از آش و شوربا تا نان و پارنج، و سوغات پر طرفدار از جمله لبنیات خوش طعم و اصیل از ظرفیت های مهم فریدن است.
فریدن با وسعتی حدود ۱۱۰۰ کیلومتر مربع از شهرستانهای غرب استان اصفهان است که از شمال به شهرستان خوانسار ، از جنوب به شهرستان چادگان و فریدونشهر، از شرق به شهرستان تیران و کرون و از غرب به شهرستان بوئین میاندشت محدود می شود. این شهرستان دارای دو بخش مرکزی و زنده رود و دو شهر به نام های داران و دامنه، ۵ دهستان و ۲۸ روستا است.
فریدن با جمعیت بیش از ۴۹ هزار نفر در ۱۴۰ کیلومتری غرب اصفهان واقع است.
نظر شما