خسارت آلودگی هوای تهران سال گذشته ۱.۳ میلیارد دلار بود

محمدصادق حسنوند روز پنجشنبه در نشست نقش آلودگی هوا بر افزایش بیماری‌های قلبی، تنفسی و سرطان‌ها افزود: آلودگی هوا مشکلی است که حدود ۹۲ درصد مردم دنیا با آن مواجه اند در واقع این درصد از مردم دنیا با غلظتی از آلاینده ها در هوا روبرو هستند که بیشتر از حد استاندارد است، به عنوان مثال در کشوری مانند آمریکا ۱۳۷ میلیون نفر در مناطقی زندگی می کنند که غلظت آلاینده ها در هوا بالاتر از مقدار استاندارد است.

وی اظهار داشت: سازمان بهداشت جهانی اعلام کرد که سالانه ۷ میلیون مرگ منتسب به آلودگی هوا است که ۴.۲ میلیون آن مربوط به آلودگی در هوای آزاد و بقیه مربوط به آلودگی در داخل منازل است. در واقع این ۷ میلیون مرگ حدود ۱۰ درصد مرگ و میر دنیا را به خود اختصاص می دهد.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی دانشگاه تهران با بیان اینکه در ایران بین ۳۰ تا ۴۰ هزار مرگ در سال را منتسب به آلودگی هوا می دانند، ادامه داد: سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده است که آلودگی هوا بعد از سیگار بیشترین نقش را در بروز بیماری های غیر واگیر دارد در حالی که اگر کیفیت هوا مطلوب و غلظت آلاینده های هوا استاندارد باشد می تواند امید به زندگی را ۶ دهم سال افزایش دهد، به عنوان مثال اگر تمام سرطان های ریه و پستان را هم ریشه کن کنیم معادل این ۶ دهم سال نمی شود.

وی اظهار داشت: مسئله مهم این است که می دانیم آلودگی هوا را چگونه کاهش دهیم اما سرطان را هنوز نمی دانیم بنابراین اگر آلودگی را کنترل کنیم به میزان زیادی امید به زندگی افزایش می یابد.

حسنوند با اشاره به اینکه آلودگی هوا در دنیا هشتمین عامل خطری است که بیشترین مرگ را به خود اختصاص داده است در حالی که در کشور ما هفتمین عامل است، ادامه داد: در سال ۱۹۹۰ رتبه ۹ را داشت اما در سال ۲۰۱۷ به هفتم رسید که این نشان می دهد یک سری کارها در این زمینه انجام شده است.

وی ذرات معلق را مهمترین عامل خطر در ایران دانست و تصریح کرد: بر اساس مطالعات انجام شده ۷۰ درصد بار عوامل خطر محیطی را به خود اختصاص داده است ، در زمینه تاثیر ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون ۱۵۲ کشور را مورد بررسی قرار داده و رتبه بندی کردند، غلظت آن در دنیا ۵۱ میکروگرم بر متر مکعب است که نشان داد ایران در این زمینه نسبت به متوسط دنیا در جایگاه وسط قرار دارد یعنی این غلظت در ایران از حد استاندارد نیز کمتر است و دارای غلظت ۴۹ میکروگرم بر متر مکعب است.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی دانشگاه تهران یادآورشد: بنابراین وضعیت ایران در این زمینه نسبت به برخی کشورها خوب است ، غلظت ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون در سوئد، استرالیا و کانادا کمتر از ۱۰ میکروگرم است و غلظت این ذرات در عربستان ، قطر، کویت، امارات و بحرین از ایران بیشتر است.

رییس مرکز تحقیقات آلودگی هوا در پژوهشکده محیط زیست دانشگاه علوم پزشکی تهران تصریح کرد: اما مسئله مهم درباره ایران این است که روند غلظت ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون در کشور رو به افزایش است، بر اساس مطالعات انجام شده غلطت این ذرات در ایران از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۶ ( ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۵) ۷.۸ دهم درصد افزایش داشته است، البته متوسط دنیا نیز افزایشی است اما در کشورهایی مانند چین ۲ درصد کاهش، مکزیک ۱۲ درصد، فرانسه ۳ درصد و سوئیس ۶ درصد بوده است.

وی با اشاره به اینکه تهران ۱۳ میلیون جمعیت دارد، گفت: ایستگاه های کنترل و پایش آلاینده ها در سطح شهر تهران نشان داد که وضعیت غلظت آلاینده ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون در جنوب غرب و مرکز تهران بیشترین غلظت را دارد و این غلظت نسبت به مناطق یک و دو ، ۲ برابر است. در واقع تفاوت غلظت در داخل تهران بسیار بیشتر از تفاوت تهران با مثلا اصفهان است، گزارش ها نشان می دهد غلظت این آلاینده در سال ۱۳۹۷ در شهر ری و پیروزی ۳۷ میکروگرم در متر مکعب بود و در مناطق یک و دو حدود ۱۷ تا ۱۹ میکروگرم بود.

حسنوند تاکید کرد: در شهری مانند تهران با این تعداد جمعیت ۲۲ ایستگاه پایش وجود دارد که فقط ۱۴ ایستگاه غلظت ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون را اندازه گیری می کنند در حالی که به تعداد بیشتری ایستگاه نیاز داریم. به عنوان مثال در مرکز شهر تهران چنین ایستگاهی وجود ندارد. 

وی با اشاره به اینکه سال گذشته ۷ منطقه از ۲۲ منطقه در کشور ایستگاه اندازه گیری داشته است، به برخی اقدامات انجام شده در راستای کاهش آلودگی هوا در کشور اشاره کرد و گفت: بین سال های ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۷ یک سری اقدامات صورت گرفت که منجر به کاهش غلظت دی اکسید گوگرد در هوای تهران شد یعنی از غلظت ۶۰ واحد به ۵ واحد رسید، اما غلظت ذرات معلق  کمتر از ۲.۵ میکرون افزایشی بود در واقع غلظت آن در تمام این سال ها بالاتر از حد استاندارد و حدود ۲ تا ۴ برابر استاندارد بود، در سال ۹۷ حدود ۲۲۰ روز غلطت این آلاینده در تهران بیشتر از استاندارد بود. تغییر غلظت دی اکسید نیتروژن نیز در این سال ها بسیار معنا دار نبوده است اما از سال ۹۲ به این طرف روند افزایشی داشته است.

رییس مرکز تحقیقات آلودگی هوا در پژوهشکده محیط زیست دانشگاه علوم پزشکی تهران به اثرات بهداشتی آلاینده های هوا در شهر تهران اشاره کرد و افزود: بر اساس آخرین گزارش در سال ۱۳۹۷ مرگ سه هزار و ۴۴۷ نفر ۳۰ سال و بالاتر از آن به علت مواجه با ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون بوده است، در واقع آلودگی هوا بیشتر افراد مسن و مستعد را تحت تاثیر قرار می دهد و بیش از ۷۰ درصد از مرگ منتسب به آلودگی هوا در تهران در میان افراد بالای ۶۵ سال بوده است.

وی به سال های از دست رفته به علت مرگ ناشی از آلودگی هوا در تهران اشاره کرد و گفت: به این نسبت به واسطه مواجهه با آلودگی ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون در تهران ۴۲ هزار سال عمر از دست رفته داشتیم که در گروه سنی ۱۵ تا ۶۵ سال حدود ۲۷ هزار سال بوده است همچنین هزینه اقتصادی آن برای شهر تهران حدود ۱.۳ میلیارد دلار بوده است. اینها آمارهای تکان دهنده ای هستند و باید بررسی کرد که کشورهای موفق در خصوص کنترل آلودگی هوا چه کارهایی انجام داده اند.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی دانشگاه تهران افزود: یکی از کشورهای موفق در این زمینه چین است که موفقیت خوبی در شهر پکن به دست آورد، در واقع رکورد کاهش آلودگی هوا در ۵ سال را ثبت کرد و در سال ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۷ توانست غلظت ذارت معلق کمتر از ۲.۵ میکرون را ۳۵ درصد کاهش دهد، آنها در این مسیر سرمایه‌گذاری بزرگی کردند و برنامه منسجمی را دنبال و قوانین و جرایم زیست محیطی سنگینی وضع کردند تا اینکه موفق شدند.

وی تاکید کرد: آلودگی هوا مشکل تمام دنیا است ، ابتدا باید شفافیت اطلاعات را در این زمینه داشته باشیم و گام بعدی برطرف کردن مشکل است، برنامه های موفقی زیادی در دنیا وجود دارد که می توانیم از آنها کمک بگیریم.

وی یادآورشد: مشکلی که در کشور ما وجود دارد این است که برنامه های ما در زمینه کاهش آلودگی هوا مبنای علمی ندارد ، به عنوان مثال وقتی سهم خودروهای شخصی در تهران در آلودگی هوا حدود ۲ درصد است دیگر اجرای طرح زوج و فرد یا LEZ معنایی ندارد، کشوری مانند چین با توسعه حمل و نقل عمومی، ارتقا کیفیت سوخت، ارتقا استاندارد خودروها، تقویت زیرساخت ها برای استفاده از دوچرخه و استاندارد برای صنایع موفق بوده است./