همایش ملی ترانزیت و حمل و نقل بین‌المللی، بایدها و نبایدها

کم و کیف برگزاری این همایش روز چهارشنبه طی نشستی با حضور معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار خراسان رضوی و جمعی از فعالان ترانزیت و حمل و نقل استان مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

رییس هیات مدیره انجمن صنفی شرکت‌های حمل و نقل بین‌المللی خراسان رضوی در این نشست گفت: برای نخستین بار در کشور این انجمن با همکاری اتاق بازرگانی مشهد اقدام به برنامه‌ریزی برای برگزاری همایش ملی ترانزیت و حمل و نقل بینالمللی در مسیر توسعه اقتصادی در مشهد کرده است.

احمد زمانیان درباره علت برنامه ریزی برای برگزاری این همایش افزود: بیش از یکهزار و ۶۰۰ شرکت حمل و نقل بینالمللی و هفت تشکل حمل و نقلی در کشور وجود دارد.

وی ادامه داد: خراسان رضوی با توجه به موقعیت ترانزیتی و حمل و نقل بین المللی، صبغه ۲۷ ساله و برخورداری از حضور بیش از ۲۵۰ شرکت حمل و نقل بین‌المللی هم اینک عهده دار انتقال بیش از ۸۰ درصد کالاهای ترانزیتی و صادراتی کشورهای آسیای میانه و افغانستان و حتی عراق و آذربایجان است.

زمانیان گفت: وزیر راه و شهرسازی، رییس کل گمرک ایران، رییس اتاق بازرگانی ایران، نمایندگان مجلس شورای اسلامی و مدیران کل دستگاه‌های اجرایی مرتبط با حوزه حمل و نقل و ترانزیت از سراسر کشور در این همایش حضور می‌یابند.

رییس هیات مدیره انجمن صنفی شرکتهای حمل و نقل بین المللی خراسان رضوی افزود: این همایش یکروزه یک مراسم افتتاحیه و اختتامیه با سخنرانی مسوولان عالی رتبه خواهد داشت و محورهای آن نقش حمل و نقل بین المللی و ترانزیت در توسعه اقتصاد کشور و مقایسه با کشورهای همسایه، تعدد قوانین و مقررات در حوزه حمل و نقل بین المللی و ترانزیت، تعدد سازمان‌ها و ارگان‌های دخیل در ترانزیت و نقش دانشگاه و مجامع علمی در توسعه حمل و نقل و ترانزیت خواهد بود که در قالب چهار پنل تخصصی برگزار می‌شود.

وی ادامه داد: مسوولان بخش خصوصی، بخش دولتی و دانشگاهیان سخنرانان پنل‌های تخصصی هستند و در مراسم اختتامیه این همایش نیز از ۱۳ شرکت حمل و نقل نمونه و برتر در حوزه ترانزیت و حمل و نقل بین‌المللی قدردانی می‌شود.

مسیرهای جدید ترانزیتی خطری برای ایران 

نایب رییس اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی خراسان رضوی نیز در این نشست گفت: ترانزیت یک فرصت خدادادی برای کشور ماست، مثل نفت نیست که تمام شود بلکه مزیت‌های آن قابل افزایش است.

محمود سیادت افزود: در شرایط کنونی کشور، ترانزیت ملاحظاتی دارد، اگر نتوانیم بیش از گذشته بحث ترانزیت را از حوزه‌های امنیتی و سیاسی جدا کنیم، تاثیر آن را در تحریم کالای ایرانی در کشورهای همسایه خواهیم دید.

وی ادامه داد: تحریم ها ریسک کار و هزینه ترانزیت از مسیر ایران را برای فعالان اقتصادی کشورهای دیگر افزایش داده است، اگر نتوانیم مسیر عبور ترانزیت از داخل کشور را با اقداماتی نظیر روان سازی، شفافیت، تسهیل و سرعت در کار و برداشتن قوانین زاید تسهیل کنیم، میزان ترانزیت کالا کاهش بسیار خواهد یافت.

عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی و صنایع، معادن و کشاورزی مشهد گفت: امسال هم صادرات و هم ترانزیت کالا به دلیل شرایط تحریم در استان کاهش یافته است لذا یکی از اهداف برگزاری این همایش باید مراقبت از مسیر ترانزیت در داخل کشور باشد.

سیادت افزود: همه ارکان نظام و وزارت امور خارجه باید رویکرد تسهیل ترانزیت از مسیر ایران را در نظر گیرند زیرا زمانی که مسیر ترانزیت کالا از ایران به مسیر دیگری تغییر کرد، کشور ما برای همیشه مشتری ترانزیتی خود را از دست خواهد داد و بازگرداندن این شرایط بسیار پرهزینه است.

وی ادامه داد: هم اینک هرچند مسیر لاجورد افغانستان برای ترانزیت کالا، اقتصادی و منطقی نیست اما اگر شرایط ترانزیتی در ایران سخت تر شود، هیچ بعید نیست که مسیرهای جدید ترانزیتی باز و تعریف شود.

ترانزیت بهترین راهکار برای توسعه روابط بین‌المللی 

نایب رییس کمیسیون حمل و نقل و ترانزیت اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی خراسان رضوی نیز در این نشست گفت: ترانزیت یک بحث بسیار وسیع و بزرگ و فراتر از بحث اقتصادی است.

محمود امتی افزود: آنقدر که دولت جمهوری اسلامی ایران تاکنون برای تقویت روابط بین الملل، در روابط سیاسی هزینه کرده است، به دنبال تقویت حوزه بین الملل از طریق ترانزیت نبوده در حالی که در ترانزیت هم گیرنده و هم فرستنده کالا، خارجی است.

وی ادامه داد: ترانزیت کالا به دنیا این پیام را می‌دهد که کشور ایران امن است، هم اینک کشور ما با ۵۲ کشور دیگر ارتباط جاده‌ای و زمینی دارد و این یک موقعیت خدادادی برای ایران است که تاکنون نتوانسته از آن به خوبی استفاده کند.

وی گفت: ظرفیت ترانزیت در بنادر و مرزها و پایانه های مرزی ایران، بیش از ۲۰ تا ۱۵ میلیون تن در سال است که اکنون به کمتر از ۱۰ میلیون تن رسیده است.

عضو اتاق بازرگانی خراسان رضوی افزود: تقویت ترانزیت موجب تقویت حمل و نقل بین الملل و در نهایت موجب تقویت صادرات می‌شود، رونق صادرات نیز صنعت را متحول می‌کند

امتی ادامه داد: اگر هر سال یک میلیون تن ظرفیت ترانزیت به کشور اضافه شود، برآورد می‌شود که حدود هفت تا هشت هزار کامیون به ناوگان حمل و نقل افزوده می‌گردد.

وی گفت: کارشناسان اقتصادی معتقدند بعد از نفت و گردشگری، سومین فرصت توسعه اقتصادی در حوزه ترانزیت تعریف می‌شود و همایش یاد شده می‌تواند این ظرفیت فوق العاده را به جامعه بیشتر بشناساند.

وی افزود: ۴۰ درصد ترانزیت سالانه در کشور توسط شرکت‌های عضو انجمن صنفی شرکت‌های حمل و نقل بین‌المللی خراسان رضوی انجام می‌شود و فقط این شرکت‌ها نیازمند حمایت بیشتر دولت هستند.

راه چین بهترین مسیر برای ترانزیت

مدیرعامل منطقه ویژه اقتصادی سرخس نیز در این نشست گفت: همایش ملی ترانزیت و حمل و نقل بین المللی در مسیر توسعه اقتصادی باید در سالهای قبل برگزار می‌شد اما در شرایط کنونی نیز فرصت خوبی برای توجه بیشتر به حوزه ترانزیت است.

احمد صادقی گلمکانی افزود: ترکمنستان دروازه اصلی ورود به کشورهای آسیای میانه است، اما مشکلات ما با این کشور روز به روز بیشتر می‌شود، استانداری خراسان رضوی باید نقش وزارت امور خارجه را در این موضوع پررنگ تر ببیند و حداقل زمینه مراودات بیشتر با استان‌های مرزی فراهم گردد.

وی ادامه داد: هم اینک از دعوایی که بین ترکمنستان و تاجیکستان وجود دارد، ایران بیشتر از همه متضرر شده است لذا وزارت امور خارجه باید آنقدر فعال باشد که رییس جمهوری این دو کشور را آشتی دهد.

مدیر عامل منطقه ویژه اقتصادی سرخس گفت: اهمیت کشور ترکمنستان از پاکستان کمتر نیست اما توجه بیشتر دولت و وزارت امور خارجه به کشور پاکستان است در صورتی که اگر یک سوم از این توجه را متوجه ترکمنستان می‌کردند، آنقدر در بحث ترانزیت در سرخس دچار مشکل نبودیم.

صادقی گلمکانی افزود: شرایط کشور به گونه‌ای است که در مرز چین و قزاقستان، روزانه هفت تا هشت رام تردد و سالانه بیش از ۳۰ تا ۴۰ هزار کانتینر از محدوده عبور می‌کند اما سهم ایران از این محدوده بسیار کم است.

وی ادامه داد: در شرایط تحریم مسیر بین چین و قزاقستان و ترکمنستان می‌تواند بخش بزرگی از مشکلات ترانزیتی ایران را حل کند و همه بارها در مدت ۱۵ روز از چین به سرخس برسد.

مدیرعامل منطقه ویژه اقتصادی سرخس خواستار رفع مشکل پل بین ایران و ترکمنستان در مرز سرخس شد و گفت: رفع مشکل این پل بسیاری از معضلات ترانزیت را برطرف می‌کند.

کاهش قابل توجه ترانزیت در خراسان رضوی 

مدیر کل راه آهن خراسان رضوی نیز در این نشست با اشاره به روان بودن مسیر ریلی قزاقستان و چین گفت: سرخس به بندرعباس، فعال ترین کریدور ریلی کشور است اما وقتی واگن اضافه می‌شود مسیر ریلی ترکمنستان بسته می‌شود و بیشتر حجم بار به این سو سوق می‌یابد.

مصطفی نصیری افزود: مسیر ریلی خراسان رضوی در تعویض بوژی ۴ یا ۵ برابر مسیر ریلی ترکمنستان ظرفیت دارد اما اکنون از این ظرفیت ۲۰ درصد استفاده می‌شود.

وی با اشاره به وضعیت نامناسب ترانزیت در خراسان رضوی ادامه داد: در هشت ماه امسال میزان ترانزیت نسبت به مدت مشابه سال قبل ۷۰ درصد کاهش یافته است، هرچند سال گذشته به دلیل وجود گوگرد، ترانزیت کالا از خراسان رضوی رشد چشمگیر داشت.

مدیر کل راه‌آهن خراسان رضوی گفت: تغییر سیاست فروش پنبه در ازبکستان ترانزیت این کالا را کاهش داده و میزان ترانزیت پنبه در سال جاری در استان تقریبا صفر بود.

وی افزود: ترانزیت گوگرد نیز امسال کاهش چشمگیر نسبت به سال گذشته داشت و یکی از دلایل اصلی کاهش ترانزیت استان در هشت ماه امسال بود.

نصیری اظهار امیدواری کرد، همایش ملی ترانزیت و حمل و نقل بین المللی فرصتی باشد که توانمندی ها شناسایی شود و نتیجه‌ای برای ترانزیت کشور داشته باشد.

تعدد مجوزها و قوانین از مشکلات اساسی است  

ناظر گمرکات خراسان رضوی نیز در این نشست گفت: علاوه بر تعدد قوانین و مقررات و تعدد سازمان‌های متولی صدور مجوز به عنوان یکی از مشکلات اصلی ترانزیت در کشور، هزینه‌هایی که به ترانزیت تحمیل‌ می‌شود، مشکلات این صنعت را افزایش داده است.

امید جهانخواه پیشنهاد کرد، بیانیه انتهایی همایش ملی ترانزیت و حمل و نقل بین‌‍المللی باید به نحوی تنظیم و ارائه شود که علاوه بر مطرح کردن همه مشکلات ترانزیت قابلیت اجرا و پیگیری داشته باشد.

عوامل درونی و بیرونی مخل ترانزیت

عضو هیات مدیره انجمن صنفی شرکت‌های حمل و نقل بین المللی خراسان رضوی نیز در این نشست گفت: عوامل درونی و بیرونی بر افزایش مشکلات ترانزیت اثرگذار هستند که باید مسوولان ملی در این زمینه چاره‌اندیشی کنند.

سید قاسم حسینی افزود: در بخش عوامل بیرونی، تردد کامیون‌های ایرانی به افغانستان، ترکمنستان و عراق محدود شده است، به طوری که ۷۰ درصد از صادرات ایران به افغانستان توسط کامیون‌های افغانستانی صورت می‌گیرد، در عراق مشکلات امنیتی در تردد کامیون‌های ایرانی خلل ایجاد کرده است.

وی ادامه داد: ترکمنستان با وضع قوانین خود کامیون‌های ایرانی را از رده خارج کرده، مشکلات سیاسی ترکمنستان و تاجیکستان باعث شده است کامیون ایرانی نتواند از این مسیر عبور کند.

عضو انجمن صنفی شرکت‌های حمل و نقل بین المللی خراسان رضوی گفت: در حوزه عوامل داخلی، قیمت کامیون ایرانی حداقل سه برابر قیمت کامیون در کشور همسایه است، خرده مالک‌ها شروع به خرید و فروش کامیون های افغانستانی و قرقیزستانی کرده‌اند.

وی برداشتن تعرفه‌ها در سطح ترانزیت و حمل و نقل بین‌المللی، رفع قوانین و مقررات زاید و تسهیل فرآیندهای صدور مجوز را برای تسهیل ترانزیت در کشور ضروری دانست.

رونق تولید در خراسان رضوی و لزوم توجه بیشتر به حوزه حمل و نقل

معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان رضوی نیز در این نشست گفت: ترانزیت اهمیت بسیار دارد و نقش آن در خراسان رضوی بسیار اثرگذار است، هم اینک ۲۵۰ شرکت ترانزیتی در استان فعال هستند که معادل ۱۶ درصد شرکت‌های ترانزیت کشور است.

علی رسولیان افزود: امسال خراسان رضوی بر ارتباط بیشتر با کشورهای آسیای میانه متمرکز شده است، هفته آینده نمایشگاه اختصاصی کالای ایرانی در تاجیکستان پس از ۶ سال برگزار می‌شود و شرکت‌ها و تشکل‌ها و دستگاه‌های اجرایی خراسان رضوی تلاش بسیار برای برپایی آبرومندانه آن کرده‌اند.

وی ادامه داد: استاندار مرو نیز از استاندار خراسان رضوی دعوت به عمل آورده که می تواند زمینه ساز برپایی نمایشگاه کالا در مرو باشد، این نخستین گام برای توسعه روابط با استان‌های مرزی در کشورهای همسایه است.

معاون استاندار خراسان رضوی گفت: خراسان رضوی با ۳۰ استان در کشورهای مختلف روابط خارجی دارد و به دنبال توسعه ارتباطات با این استانهاست.

رسولیان با بیان اینکه گوگرد مازاد در خراسان رضوی تبدیل به فرآورده می‌شود، افزود: هم اینک پنج شرکت خارجی در کنار پالایشگاه سرخس در حال سرمایه‌گذاری برای تولید فرآورده‌های گوگرد هستند که تا پایان سال جاری ۱۳۵ میلیون دلار از این سرمایه‌گذاری به مرحله بهره برداری می‌رسد.

وی ادامه داد: در صورتی که شرکتهای مزبور به طور کامل به بهره برداری برسند، شاید به جای فعال نگهداشتن مسیر ترانزیت گوگرد، برای ایجاد واردات گوگرد تلاش کنیم.

معاون استاندار خراسان رضوی برگزاری همایش ملی ترانزیت و حمل و نقل بین المللی را در شرایط کنونی بسیار موثر دانست و گفت: در شرایطی که تولید استان رشد کرده، وابستگی آن به حوزه حمل و نقل بیشتر از گذشته شده لذا باید با برگزاری این گونه همایش‌ها بتوان گام‌های بلندتری را برای رفع مشکلات حمل و نقل برداشت.

وی افزود: هم اینک سرمایه‌گذاران چینی در صدد سرمایه‌گذاری در حوزه فولاد تربت‌حیدریه برآمده‌اند و این نشان دهنده افق روشن سرمایه‌گذاری در این استان است.