اجلاس کوالالامپور و سایه سنگین متحدان عربی بر پاکستان

گزارش امروز (دوشنبه) رسانه های پاکستانی حاکی است که سفرهای اخیر مقام های عالی رتبه سیاسی و نظامی این کشور به برخی از کشورهای عربی و به اصطلاح متحد، جدای از پیشبرد ابتکار میانجیگری در منطقه بیشتر با هدف جلب اعتماد حاکمان عربی مبنی بر توجه پاکستان به منافع آنان انجام شده است.

این روزها بحث ناخرسندی برخی از کشورهای عربی متحد پاکستان از جمله عربستان و امارات از حضور عمران خان در نشست آتی سران کوالالامپور که هدف اصلی آن پیام واقعی اسلام عنوان شده است، به سوژه داغ رسانه ها تبدیل شده اما مقامات اسلام آباد چنین چیزی را نادرست دانسته و حضور پاکستان در این نشست را برای منافع متحدان عربی خود بی خطر عنوان می کنند.

منابع آگاه در پاکستان می گویند که سران سعودی و متحدان این کشور نشست آتی کوالالامپور را تلاشی برای جایگزین کردن سازمان همکاری اسلامی تلقی می کنند اما نخست وزیر پاکستان در جریان سفر دو روز پیش خود به ریاض به حاکمان سعودی اطمینان داد که اسلام آباد در جهت خلاف منافع ریاض حرکت نخواهد کرد.

همزمان با سفر عمران خان به عربستان، ژنرال «قمر جاوید باجوا» فرمانده ارتش پاکستان نیز در سفری از پیش اعلام نشده راهی ابوظبی شد. ژنرال باجوا با ولیعهد امارات دیدار کرد و علاوه بر تبادل نظر درخصوص مناسبات دفاعی دو کشور، منابع آگاه می گویند که فرمانده ارتش پاکستان به طرف اماراتی نیز اطمینان داده که مانورهای دیپلماتیک پاکستان در شرق آسیا هرگز برای متحدان عربی این کشور خطری نخواهد داشت.

عمران خان با روی باز دعوت ماهاتیر محمد را پذیرفته و به گفته خود نگاه رو به جلو برای سفر به مالزی و شرکت در این اجلاس دارد. نخست وزیر پاکستان در سفر رسمی خود به مالزی در ۲۶  آبانماه سال گذشته و در دیدار با ماهاتیر محمد، از چشم انداز وی در دولت وقت مالزی برای توسعه این کشور و تحکیم جایگاه منطقه ای و جهانی مالزی تمجید کرد و گفت دولت پاکستان علاقه مند است تا از الگوی ماهاتیر محمد برای توسعه و رفاه کشور پیروی کند.

**بیم ها و امیدها

نشست آتی کوالالامپور بیم ها و امیدهایی را برای پاکستان به ویژه شخص عمران خان که از ماه های اخیر ابتکار میانجیگری در منطقه را مطرح کرده، خلق کرده است.

دولت اسلام آباد همزمان که درصدد کمک به تنش زدایی میان دو کشور بزرگ جهان اسلام جمهوری اسلامی ایران و عربستان است، تلاش می کند برای بهبود روابط ریاض با آنکارا و دوحه که سران این دو کشور نیز در کنار رئیس جمهوری اسلامی ایران و نخست وزیر پاکستان قرار است در نشست کوالالامپور حضور داشته باشند، نقش آفرینی کند.

تارنمای انگلیسی زبان «اکسپرس تریبیون» پاکستان امروز گزارش داد: عمران خان به حاکمان سعودی اطمینان داده است که پاکستان به هیچ ابتکاری که منافع ریاض از آن آسیب ببیند، ملحق نخواهد شد.

در این گزارش آمده است: به نظر می رسد ریاض از ابتکار ماهاتیر محمد برای گردهمایی رهبران پرنفوذ منطقه شامل سران ایران، پاکستان، قطر و ترکیه راضی به نظر نمی رسد اما به گفته وزیر امور خارجه پاکستان، نخست وزیر مالزی وزیر خارجه خود را نیز به عربستان اعزام و دعوتنامه حضور در نشست کوالالامپور را نیز سران این کشور تقدیم کرده است.

«شاه محمود قریشی» که منکر ناخرسندی سعودی ها از تصمیم عمران خان برای حضور در کوالالامپور است، می گوید: هیچ سوء تفاهمی میان پاکستان و عربستان وجود ندارد بلکه دولت فعلی اسلام آباد سوء تفاهم های ایجاد شده در سال های اخیر (اشاره به مخالفت پاکستان با درخواست عربستان برای پیوستن ائتلاف نظامی علیه یمن) را رفع کرده است.

اکسپرس تریبیون به نقل از یک مقام بلندپایه وزارت امور خارجه پاکستان (بدون ذکر نام وی) نوشت: اسلام آباد به هیچ جبهه جدید اسلامی ملحق نخواهد شد اما برعکس این موضوع رویکرد ما تلاش برای تقویت وحدت میان ملل اسلامی است و آقای عمران خان نیز همین پیام را به سران سعودی منتقل کرده است.

این مقام پاکستانی گفت: هرگونه مناقشه/درگیری بین کشورهای مسلمان هرگز به نفع پاکستان نیست، اسلام آباد مصرانه به دنبال کمک برای احیای روابط میان ایران و عربستان و همچنین بهبود روابط میان عربستان و قطر است.

اکسپرس تریبیون افزود: شنیده می شود که پاکستان درصدد کمک به بهبود روابط میان ترکیه و عربستان است، روابطی که ماه های اخیر بر سر قتل فجیع جمال خاشقجی روزنامه نگار سعودی در ترکیه به سردی گراییده است.

**آزمونی جدید پیش روی عمران خان

نشست آتی سران کوالالامپور همزمان با تلاش های نخست وزیر پاکستان برای کمک به تنش زدایی در منطقه باعث شده تا آزمونی جدید برای عمران خان ایجاد شود، وی از یک طرف مشتاق به قرار گرفتن در صف رهبران مسلمان منطقه برای مشارکت در مسیر حل معضلات جهان اسلام است و از طرف دیگر مراقب منافع متحدان عربی پاکستان است.

با توجه به عدم تمایل متحدان عربی پاکستان از برگزاری نشست کوالالامپور، عمران خان تلاش خواهد کرد تا ضمن تببین چشم انداز پاکستان برای ایجاد وحدت میان کشورهای دوست و اسلامی، اجازه ندهد فضای سردی که پیش از این به دلیل ملحق نشدن پاکستان به ائتلاف ضدیمنی عربستان به وجود آمده بود، این بار نیز سایه آن بر پاکستانی سنگینی کند.

ناظران سیاسی در پاکستان می گویند: با آغاز کار دولت عمران خان پاکستان با چالش جدی کاهش ذخایر ارزی و پرداخت مواجه بود و در آن برهه عربستان با اعطای بسته کمک های مالی به کمک پاکستان شتافت و علاوه بر این ولیعهد سعودی نیز برای بهبود روابط اسلام آباد با واشنگتن نقش آفرینی کرده است به همین دلیل عمران خان ضمن تمایل برای مشارکت در نشست کوالالامپور و تلاش جمعی حاکمان اسلامی برای رسیدگی به چالش ها، سعی می کند روابط پاکستان با متحدان عربی خود تحت الشعاع قرار نگیرد.

دبیر اجلاس سران کوالالامپور ۲۰۱۹ روز گذشته اعلام کرد: تاکنون رهبران، مقام‌ها، شخصیت‌های سیاسی و اندیشمندان از ۵۲ کشور، شرکت خود در این اجلاس را که قرار است در روزهای ۱۸ تا ۲۱ دسامبر (۲۷ تا ۳۰ آذر) در پایتخت مالزی برگزار شود، مورد تائید قرار دادند.

«شمس الدین عثمان» افزود: این اجلاس با حضور ۴۰۰ شرکت کننده شامل ۲۵۰ نفر از رهبران و شخصیت‌ها و کارشناسان خارجی در چهار روز در مرکز همایش‌های کوالالامپور برگزار می‌شود.

شرکت کنندگان دراین اجلاس قرار است ضمن بحث و گفت و گو در مورد مسائل تاثیرگذار در جهان اسلام، راهکارهایی را برای رفع این چالش‌ها مطرح کنند.  

شمس الدین اظهار داشت: دکتر «حسن روحانی» رئیس جمهوری ایران، «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهوری ترکیه، «شیخ تمیم بن حمد آل ثانی» امیر قطر و «عمران خان» نخست وزیر پاکستان از جمله رهبران شرکت کننده دراین اجلاس هستند.

وی افزود: اهداف این رویداد شامل یافتن راه حل‌های جدید و کارآمد برای مهمترین مشکلات جهان اسلام و کمک به بهبود وضعیت امور مسلمانان و ملل مسلمان درجهان است.