شهروندان خارطوم دیروز سه شنبه روز پرتنشی را پست سرگذاشتند، چون نیروهای یگان عملیات وابسته به سرویس‌های امنیتی این کشور با تیراندازی از داخل مقرهایشان در مناطق مختلف پایتخت و بستن چند خیابان مهم این شهر شورش کرده بودند.
اما نیروهای واکنش سریع وارد عمل شدند و با محاصره شورشیان آنان را وادار کردند تا سلاح‌های خود را به زمین بگذارند و تسلیم نیروهای نظامی شوند.
صبح دیروز/سه شنبه بود که رسانه های سودان و برخی رسانه های منطقه ای از وقوع درگیری نظامی در شهر خارطوم پایتخت این کشور آفریقایی خبر داده و محل وقوع این درگیری ها را نیز یکی از ساختمان‌های مورد استفاده از سوی نیروهای امنیتی سودان اعلام کرده بودند.
اندک زمانی نگذشت که چند رسانه داخلی از جمله "کوش نیوز" به نقل از برخی منابع دولتی از بسته شدن فرودگاه بین المللی خارطوم و حتی حریم هوایی کشور گزارش هایی منتشر و پیش بینی کردند که یک شبه کودتا و یا کودتا واقعی در این کشور رخ داده باشد.
خبرگزاری سودان (سونا) گزارش داد که با بحران به وجود آمده در سازمان اطلاعات و امنیت کشور و گسترش درگیری ها در سطح پایتخت، ارتش این کشور به حالت آماده باش کامل در آمده تا جایی که برخی راه های منتهی به مرکز فرماندهی دستگاه اطلاعات و امنیت سودان بسته شده اند.
این خبرگزاری با تشبیه اوضاع پایتخت به وضعیت فوق العاده، به نقل از مقامات ارشد دولت انتقالی سودان از مردم پایتخت خواست از تردد در سطح شهر پرهیز کرده و تا اطلاع ثانوی در منازل خود بمانند و درها را ببندند.
بعد از آن بود که تلویزیون دولتی این کشور گزارشی را منتشر کرد که نشان می داد سرتیپ ستاد "عامر محمد الحسن" سخنگوی نیروهای مسلح سودان به شدت از تمرد نیروهای دستگاه اطلاعات و امنیت سودان انتقاد و آن را عامل هرج و مرج به وجود آمده در پایتخت توصیف کرد.
این در حالی بود که برخی شاهدان عینی از شنیدن صدای تیراندازی های پراکنده در مراکز نظامی "الریاض"، "کافوری" که قبلا مسدود شده بود، و "سوبا" وابسته به نیروهای امنیت و اطلاعات سودان خبر دادند. این مناطق شاهد درگیری با استفاده از سلاح سنگین بود.
رسانه‌ها همچنین به نقل از برخی دیگر شاهدان عینی اعلام کردند که عناصری از ارتش و نیروهای حمایت سریع و امنیت سودان، یک دفتر وابسته به اداره عملیات امنیت در خیابان فرودگاه را محاصره کردند.
تبادل آتش میان دو طرف پس از آن رخ داد که سربازان این سازمان با تجمع اعتراضی در ۳ پایگاه خود خواستار افزایش حقوق و مزایا شدند.
حتی روزنامه "الانتباه" سودان نیز از استقرار نفربرهای زرهی ارتش در خیابان فرودگاه و حرکت نیروهای واکنش سریع به مناطق بحرانی خبر داد.
روند تحولات پایتخت تا عصر ادامه داشت تا اینکه "عبدالله حمدوک" نخست وزیر سودان در توییتی اعلام کرد که دولت به توان نیروهای مسلح و نظامیان برای کنترل امور اعتماد دارد از اینرو به مردم اطمینان داد که هرچه سریعتر امور را تحت کنترل خود در آورد.
به گزارش پایگاه خبری روسیا الیوم، ارتش سودان به عناصر شورشی ۴ ساعت مهلت داده بود تا در مقرهای واحد عملیات در مناطق سه گانه خارطوم سلاح خود را تحویل دهند و تسلیم شوند.
با اعزام نیروهای کمکی ارتش به محل های حادثه، برخی منابع سودانی از آغاز گفت‌وگوها میان هیاتی از سازمان اطلاعات سودان و نماینده معترضان خبر دادند.
بعد از آن بود که سرلشکر "محمد عثمان الحسین، رییس ستاد نیروهای مسلح سودان از کشته شدن دو نیروی ارتش و زخمی شدن چهار تن دیگر در جریان درگیری با شورشیان وابسته به دستگاه اطلاعاتی این کشور خبر داد . وی گفت که نیروهای ارتش توانستند این شورش را با کمترین خسارت پایان دهند.
به گزارش خبرگزاری اسپوتنیک روسیه، وی همچنین گفت که در حال حاضر تمامی ساختمان‌ها و مراکز امنیتی تحت کنترل نیروهای ارتش قرار دارد و در عین حال آسمان سودان به روی پروازها باز است.
تا پیش از این همه چیز در ابهام بود و مشخص نبود علت اصلی این درگیری ها و عوامل آن چه کسانی هستند، اما خبرگزاری رویترز دیشب در گزارشی از خارطوم به نقل از یک منبع نظامی سودان اعلام کرد که نیروهای نظامی این کشور در ساعات پایانی دیروز سه شنبه دفتر مرکزی سرویس اطلاعاتی سودان در شمال خارطوم را تحت کنترل خود درآوردند.
وزیر اطلاع رسانی سودان نیز دیشب در بیانیه‌ای که از تلویزیون رسمی پخش شد، تأکید کرد آنچه اتفاق افتاد، یک "تحرک محدود اعتراضی" بود.
به گزارش شبکه العربیه، او خاطرنشان کرد: "نیروهای مسلح و قوای انتظامی، موقعیت را در کنترل داشته و برای تأمین امنیت خیابان‌ها، تلاش می‌کنند".
او با بیان این که "در نتیجه این اعتراض، تلفاتی میان شهروندان یا نیروهای انتظامی به بار نیامد"، افزود: "مقامات مسئول به تلاش خود برای متقاعد کردن یگان‌های شورشی به تسلیم خود و سلاحشان به نیروهای انتظامی، ادامه می دهند".
وزیر اطلاع رسانی سودان اظهار داشت: "نیروهای مسلح و انتظامی به مردم اطمینان می‌دهند که از توان لازم برای آرام کردن شورش و حفظ امنیت شهروندان و تاسیسات برخوردارند".
او از شهروندان خواست «از مکان شورش فاصله بگیرند و امور را به نیروهای انتظامی واگذار کنند تا امنیت مکان را تامین کنند.»
اگرچه اخبار از پایان این بحران حکایت می کردند اما کمیته مرکزی پزشکان سودان با انتشار اطلاعیه‌ای اعلام کرد که اصابت یک خمپاره به نزدیکی منطقه مسکونی سوبا در شرق خاطوم، سه تن از اعضای یک خانواده در این حادثه جان باختند.
این کمیته همچنین از زخمی شدن یک جوان ۱۵ ساله در این تبادل آتش خبر داد و افزود: پدر در محل حادثه و دو فرزندش هنگام انتقال به بیمارستان جان خود را از دست دادند.
بعد از این بود که مشخص شد مأموران امنیتی اخراج شده و وابسته به "عمر البشیر" رئیس جمهوری مخلوع این کشور با تیراندازی از داخل ساختمان دفتر مرکزی اطلاعات و امنیت کشور در اعتراض به عدم دریافت کامل حقوق پایان خدمت خود به سوی مخالفان آتش گشودند.
اما یگان عملیات این سازمان پس از اعتراض نیروهای آن به حقوق دریافتی خود اقدام به تیراندازی کرده و خیابان‌های مجاور این ساختمان را بست.
در هر حال شدت این درگیری ها به قدری بود که ارتش مجبور شد با ورود به این بحران و با بستن خیابان های مجاور سازمان مرکزی اطلاعات، به غائله اعتراضات درون سازمانی پایان دهد.
خبرگزاری آناتولی ترکیه نیز گزارش داد که نیروهای امنیتی سودان سرانجام مجبور شدند طی عملیاتی مقر وابسته به سازمان اطلاعات این‌کشور درمنطقه کفوری سودان که قبلا مسدود شده بود را با تانک‌ها محاصره کرده و ۴۳ تن از ماموران اطلاعات سابق را پس از اینکه تسلیم شدند، بازداشت کنند.
یک افسر نیروهای امنیتی سودان بدون ذکر نام خود در این زمینه گفت: سربازان واحد عملیاتی در سازمان اطلاعات نسبت به بسته شدن مقر شان و انتقال برخی از آنها به بخش‌های مختلف یا تصمیم بازنشستگی اعتراض کردند.
اما روزنامه "النشره" این کشور امروز به واکنش "محمد حمدان حمیدتی" معاون رئیس شورای حاکمیتی سودان به این تحولات پرداخت و نوشت که "صلاح دقوش" رئیس سابق سازمان اطلاعات این کشور عامل اصلی و پشت پرده شورش در دستگاه امنیتی کشور بود و با دستگیری او همه چیز به حالت عادی برگشت.
در پی همین حوادث بود که " تاج السر علی الحبر" دادستان کل سودان با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد: این شورش به طور کامل نافرمانی محسوب می‌شود و بر اساس قانون باید شورشیان فورا در دادگاه محاکمه شوند.
به گزارش روزنامه "سودان تریبیون" از این بیانیه، "بر اساس ماده ۵۶ قانون امنیت ملی مصوب سال ۲۰۱۰ میلادی ” هریک از اعضای نیروهای امنیتی که در شورش نقش داشته یا جزء نیروهای شورشی باشند، به مجازات اعدام یا زندان محکوم خواهند شد".
دادستان کل سودان در عین حال خواستار لغو فوری مصونیت شورشیان شده است تا بسترهای قانونی برای محاکمه آنان در دادگاه فراهم شود.
الحبر با اشاره به سخنان اخیر معاون رئیس شورای حاکمیتی سودان تاکید کرده است: سرویس امنیتی در خصوص شورش اخیر مقصر است و سخنان سرلشکر حمیدتی مبنای مهمی در این زمینه محسوب می‌شود.
سرلشکر "محمد حمدان داقلو" معروف به "حمیدتی" مدیر سرویس امنیتی سودان را به کوتاهی در پایان دادن به خدمت نیروهای گروه عملیات متهم کرده و گفته است: چندی قبل من در خصوص اقدامات این افراد با "ابوبکر دمبلات" صحبت کردم و درباره شورش آنان به وی هشدار دادم اما او گفت که اوضاع تحت کنترل است.
این دومین شورش مسلحانه‌ای است که مقامات خارطوم مسئولان وابسته به نظام عمرالبشیر را طراحان و عاملان پشت پرده آن می‌دانند.
چون مقامات خارطوم پیشتر در ۱۱ سپنامبر ۲۰۱۹ نیز یک طرح کودتای نظامی در سودان را خنثی و چند نفر از افسران عالی رتبه و برخی رهبران احزاب این کشور را به اتهام مشارکت و نقش آفرینی در کودتای مزبور دستگیر کرده بودند.
البته در کنار گزارش های متعددی که از بروز حوادث دیروز منتشر شد، دیشب خبر دیگری نیز در برخی رسانه ها منتشر شد که از دخالت نیروهای امنیتی در طرح های اقتصادی حوزه انرژی خبر می داد.
خبرگزاری ایتارتاس روسیه از خارطوم خبر داده بود که نیروهای شورشی یک واحد عملیات دستگاه اطلاعات سودان سه شنبه شب بر دو میدان نفتی "حدیده" و "ابوسفیان" در غرب "کردفان" تسلط پیدا کردند.
پایگاه خبری روسی "راشا تودی" نیز امروز از پایان این بحران خبر داد و به نقل از "عبدالفتاح البرهان" رئیس شورای حاکمیتی سودان نوشت که نیروهای مسلح این کشور متحد بوده و هرگز اجازه وقوع کودتا در سودان را نخواهد داد.
وی از تلاش برای ناکام گذاشتن انقلابی دیگر در سودان خبر داد و تاکید کرد: حرکت هواپیماها در فرودگاه خارطوم به حالت طبیعی برگشته و کنترل تمام مناطق در دست نیروهای مسلح سودان است.
در هر حال، عبدالله حمدوک نخست وزیر و ژنرال عبدالفتاح البرهان رئیس شورای حاکمیت سودان صبح امروز به وقت محلی پس از پایان درگیری‌ها در خارطوم طی یک نشست خبری مشترک اعلام کردند: "مقرهای کافوری در شمال پایتخت و سوبا در شرق و مقری نیز در نزدیکی فرودگاه خارطوم تحت کنترل ارتش این کشور در آمده است. به هیچ فرد یا گروهی اجازه کودتا نخواهیم داد. حریم هوایی باز شده است شهروندان می توانند به زندگی عادی خود برگردند".
کشور سودان سال ها در حاکمیت ژنرال "محمد عمر البشیر" قرار داشت تا اینکه وی ۲۲ فروردین سال جاری با دخالت ارتش این کشور سرنگون و پس از آن، ارتش سودان با تشکیل نهادی با عنوان شورای نظامی انتقالی به ریاست ژنرال عبدالفتاح البرهان قدرت را در دست گرفت.
شورای حاکمیتی سودان متشکل از ۱۱ عضو که شش عضو غیرنظامی و پنج عضو نظامی هستند، اداره سودان را به مدت سه سال تا برگزاری انتخابات بر عهده دارد. ریاست این شورا بر عهده ژنرال البرهان است.
وی برای ۲۱ ماه ریاست شورای حاکمیتی سودان را بر عهده دارد؛ سپس یکی از اعضای غیر نظامی این شورا به مدت ۱۸ ماه ریاست شورای حاکمیت را بر عهده می‌گیرد.
در هر صورت سودانی ها پس از سال‌ها دست‌وپنچه نرم کردن با مشکلات متعدد اقتصادی، سرانجام موفق شدند عمرالبشیر را از حکومت کنار بزنند، اما همچنان نگرانند تا مبادا دیکتاتور دیگری در این کشور قدرت را بدست بگیرد.
براساس این گزارش نظامیانی که رابطه خوبی با عربستان دارند اکنون در سودان قدرت را در دست دارند و مردم این کشور از این بابت ناراحتند.
در عین حال این کشور از ۱۹ دسامبر (۲۸ آذر) گذشته و به دنبال تصمیم دولت برای افزایش قیمت برخی مواد، شاهد اعتراضات خونین است. این تظاهرات که در شهر "عطبره" استان "نهرالنیل" آغاز شد، طی مدت کوتاهی به سراسر این کشور گسترش یافت و به اعتراض علیه البشیر تبدیل شد.
اتفاقی که دیروز در سودان افتاد صرف نظر از بعد سیاسی، از جنبه اقتصادی نیز قابل بررسی است، چون بر اساس اطلاعات اولیه، این اعتراض از سوی برخی کارمندان ستاد عملیات وابسته به دستگاه اطلاعاتی نسبت به مبلغ پاداش پایان خدمت، درچهارچوب بازسازی سرویس اطلاعاتی رخ داد.
بیانیه چند روز قبل دستگاه اطلاعاتی سودان حاکی از این است که در چارچوب بازسازی دستگاه اطلاعاتی و گزینش و یا بازخرید برخی از کارکنان ستاد عملیات، گروهی از آنها به مبالغ پاداش پایان خدمت خود و مزایای مربوطه اعتراض کردند و همین اعتراضات بود که با جهت گیری های سیاسی در دستگاه امنیتی کشور در آمیخت و به این بحران منجر شد.
نظر شما