اعتیاد به مواد مخدر یکی از عوامل اصلی و منشا معضل‌های اجتماعی، اقتصادی و بهداشتی است که عوارض ناشی از آن تهدیدی جدی برای آحاد جامعه و مانع توسعه و پیشرفت است.
اعتیاد نیروی انسانی را که باید تبدیل به سرمایه اجتماعی شود درگیر و آن را تبدیل به معضل اجتماعی می‌کند و از قدیم گفته‌اند پیشگیری بهتر از درمان است و در مقوله اعتیاد نیز این راهبرد مهم باید در اولویت تصمیم‌گیری‌ها قرار بگیرد.
یکی از راهکارهای پیشگیری ممانعت و تنگ کردن عرصه برای فعالیت مراکز عرضه دخانیات به عنوان مقدمه و محرک فرد به سوی اعتیاد است. درنظرگرفتن مالیات‌های سنگین، فقدان پوشش بیمه‌‍‌ای برای افرادی که در این زمینه اشتغال دارند از جمله راهکارهای پیشگیرانه در مقابله با اعتیاد است.
به گفته کارشناسان، در ایران باید مانند برخی کشور توسعه‌یافته قوانین محکمی وضع شود تا افراد اجازه سیگار کشیدن در اماکن عمومی را نداشته باشند، چرا که سیگار کشیدن در اماکن عمومی خود قبح اعتیاد را از بین می‌برد و تبلیغی برای گرایش جوانان به این بالای خانمان‌سوز است.
مقابله با اعتیاد یک عزم ملی برای یک انقلاب فرهنگی را می‌طلبد، اعتیاد ریشه در اقشار جامعه دارد و برای حل این معضل باید از راهکار همجنس موضوع یعنی اقشار جامعه شکل بگیرد، باید آحاد جامعه به این نتیجه برسند که اعتیاد خانمان‌سوز است و این گفته تنها شعار نیست عین یک واقعیت تلخ است.
در کنار فرهنگسازی دستگاه‌های نظارتی و اجرایی نیز وظایفی دارند و برای افزایش بهره‌وری برای رسیدن به اهداف مشترک، یعنی جامعه‌ای عاری از اعتیاد، یکپارچه‌سازی اقدامات و اعتبارات در این زمینه امری ضروری و اجتناب‌ناپذیر است.
گام بعدی و موثر در مقابله ارایه آموزش های کاربردی و موثر متناسب با جامعه هدف با در نظرگرفتن گروه سنی است که در بیشتر اوقات این مهم مورد غفلت قرار می‌گیرد.
براساس آمار،تا پایان مهرماه ۹۸ کشف موادمخدر در استان سمنان نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۸۴ درصد افزایش داشت و هشت تن و ۹۷۶ کیلوگرم انواع موادمخدر در این مدت به همت ماموران انتظامی استان سمنان کشف شد.
به گفته مسوولان، ۸۰ درصد آسیبهای اجتماعی در ۲۰ درصد مناطق استان رخ می‌دهد و آموزش و آگاهی بخشی و توانمندی اهالی این مناطق موثر در کاهش آسیب اجتماعی است.
۱۳ مرکز اقامتی میان مدت غیردولتی ترک اعتیاد، ۹۹ مرکز ترک اعتیاد با دارو، ۶ مرکز مشاوره بیماری های رفتاری، ۲ مرکز کاهش آسیب اعتیاد و چهار تیم سیار کاهش آسیب اعتیاد در سمنان وجود دارد و تنها یک مرکز اقامتی میان مدت ویژه بانوان در این استان فعال است و بیش از ۳۹ هزار نفر تحت درمان در این مراکز هستند.
متاسفانه استان سمنان جزو ۶ استان فاقد مراکز ماده ۱۶ ترک اعتیاد است. مراکز ماده ۱۶ ترک اعتیاد به عنوان مراکز حاکمیتی با پذیرش معتادهای بی خانمان و متجاهر به نگهداری، درمان و بهبود آنها اقدام و در آخر با اشتغالزایی و فراهم کردن موقعیت‌های شغلی آسان برای بهبودیافتگان از اعتیاد، در جهت ایجاد شهری بدون معتاد متهاجر حرکت می‌کند و نیاز است این کمپ در استان سمنان برای ترک اعتیاد افرادی که به این بلای خانمان سوز دچار شده اند، استقرار یابد.
به گفته کارشناسان معتاد یک فرد بیمار است که باید او را قانع کرد تا به درمان روی بیاورد و در کنار این مهم جمع آوری تجربیات، تخصص ها و اندیشه های علمی افراد، مشارکت بخش خصوصی و بسیج و بنیاد مردمی هم می تواند در برنامه ریزی مسوولان موثر و در رسیدن به اهداف کمک کند.
خودباوری و اراده لازمه ترک اعتیاد
فهیمه دختری که در یک مغازه فروشنده است در گفت و گو با ایرنا، ابراز داشت: اعتیادش از ورودش به خوابگاه شروع شد.
او در کنکور سراسری در دانشگاه دور از محل سکونت خانواده قبول شد و به اصرار برای ادامه تحصیل به شهر غریب رفت و در خوابگاه دانشجویی زندگی می‌کرد و در روزهای پایان هفته بیشتر دانشجویان به شهر سکونت خود برمی‌گشتند و تعدادی از دانشجویان که راهشان دور بود در خوابگاه اقامت داشتند، خوابگاه خلوت بود و در این بین با دانشجویانی آشنا شد که معتاد بودند و چندین بار به او پیشنهاد سیگار دادند و این پیشنهاد برای او قبح داشت تا اینکه بعد از تکرار تعارف‌ها به او برای استعمال سیگار، کم کم ابتدا به صورت تفنی به سیگار روی آورد و کمک اعتیاد به موادمخدر هم اضافه شد و وقتی به خودش آمد که در دام اعتیاد گرفتار شده است.
فهیمه در شرایطی که اشک در چشمانش حلقه زده بود یادآور شد: ای کاش به شهر غریب برای تحصیل نمی‌رفتم ای کاش مهارت نه گفتن را یاد گرفته بودم.
این دختر جوان بیان کرد: یک روز که به امامزاده رفته بود با حرف‌های موثر و درد و دل با خانمی که اطمینانش را جلب کرده بود منقلب شد و عزمش را برای ترک جزم کرد و توانست با خودباوری، اراده و اتکا به خود دوباره پاک شود.
فهیمه تاکید کرد: اعتیاد بد است همه می‌دانند، اما هیچ کس باورش نمی‌شود که اگر مراقب نباشند اعتیاد بدون سر و صدا همچون سرطان تمام وجودشان را می‌بلعد و در این بین آموزش راهبردی و کاربردی است که می‌تواند جوانان را نسبت به این مساله خانمان سوز آگاه کند.
وی اظهار داشت: هیچ جوانی دلش نمی‌خواهد گرفتار اعتیاد شود، اما نداشتن آگاهی کافی و مهارت لازم بی اختیار گرفتار اعتیاد می‌شوند.
فهیمه گفت: به خاطر اعتیادش بهای سنگینی پرداخت کرده و اگر هر فرد معتاد با کمی تامل به زندگی خود بیندیشد حتما برای نجات زندگیش اعتیاد را ترک خواهد کرد و در این بین آموزش موثر لازمه است.
سیگار و قلیان، دروازه ورود به اعتیاد
دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان سمنان گفت: سیگار و قلیان دروازه ورود اعتیاد به خانواده‌ها است و این در حالی است که هنوز دخانیات به عنوان یک پدیده زشت در جامعه به رسمیت شناخته نشده و همچنان مصرف آن به صورت تفننی در بین جوانان رو به افزایش است، غافل از اینکه تفنن مقدمه شروع اعتیاد است.
حسن ارگی خاطرنشان کرد: اعتیاد و مصرف مواد مخدر زمینه‌ای برای بروز سایر آسیبهای اجتماعی است و عوارض ناشی از آن تهدیدی جدی برای جامعه بشری و موجب رکود اجتماعی در زمینه‌های مختلف می‌شود.
وی ادامه داد: ۶۵درصد از همسرآزاری در کشور ریشه در اعتیاد دارد و همچنین ریشه ۲۵ درصد نزاع در کشور به دلیل اعتیاد است.
دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان سمنان گفت: اعتیاد بلای خانمان‌سوزی است که مقابله با آن نیازمند مشارکت همگانی و ارتقای آگاهی است و این راهبرد با کمک رسانه و آموزش محقق می‌شود.
وجود یک هزار مرکز مجوزدار عرضه سیگار در سمنان
معاون سیاسی، اجتماعی و امنیتی استاندار سمنان گفت: حدود یک هزار مرکز قانونی و مجوزدار عرضه سیگار در این استان نشانه وجود تقاضا در این بخش است.
حبیب‌الله خجسته‌پور ابراز داشت: مراکز عرضه سیگار می‌توانند مشوق میزان تقاضا و نیز ایجاد مرکز جدیدی با توجه به سودآوری باشند.
معاون سیاسی، اجتماعی و امنیتی استاندار سمنان تصریح کرد: تبلیغ و فروش مواد دخانی در شعاع ١٠٠ متری مراکز آموزشی ممنوع است.
وی تاکید کرد: فعالیت مراکز عرضه مواد دخانی در استان سمنان به منظور اجرای قوانین این بخش توسط گشت‌های مشترک دستگاه اجرایی و قضایی رصد شود.
معاون سیاسی، اجتماعی و امنیتی استاندار سمنان بیان کرد: باید به فکر جایگزینی مناسب برای سیگار در بین اقشار جامعه به ویژه نسل جوان باید بود.
وی با تاکید بر رعایت فاصله قانونی مراکز عرضه سیگار با مرکزهای آموزشی و فرهنگی، تصریح کرد: گشت مشترک دستگاه‌های متولی با حضور نماینده دستگاه قضایی برای رصد دوباره به منظور تطبیق این مراکز با قوانینی مانند رعایت حد فاصل و نصب تابلوهای تبلیغاتی، انجام و در صورت مغایرت با موارد قانونی، رای صادر شود.
معاون سیاسی، اجتماعی و امنیتی استاندار سمنان خاطرنشان کرد: همکاری دستگاه‌های اجرایی و قضایی با این مساله در کاهش تبلیغات عرضه سیگار موثر است.
گرفتارشدن افراد به اعتیاد در فقدان آموزش
دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان سمنان گفت: عواملی همچون نبود آموزش‌های مناسب و بهره نگرفتن از مشاوران، درگیری‌های خانوادگی، معتاد بودن یکی از زوج‌ها و یا هر دو نفر، افسردگی و نداشتن نشاط اجتماعی از جمله عوامل گرفتاری در دام اعتیاد است.
ارگی یادآور شد: آموزش مهارت نه گفتن به نوجوانان کمک زیادی به پیشگیری از کشیده شدن آنها به سمت سیگار و مواد مخدر دارد.
دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان سمنان تصریح کرد: هر روز بر میزان ناخالصی مواد مخدر ،تنوع مواد مخدر صنعتی ،تغییر الگوی مصرف ،فریب افکار عمومی با استفاده از ماهواره و فضای مجازی برای استفاده از داروهای نیروزا ،کاهش وزن و احتمال مرگ مصرف‌کنندگان مواد مخدر و روان گردان‌ها افزوده می‌شود و تنها راه مقابله آگاه‌سازی است.
آموزش هدفمند در پیشگیری از اعتیاد ارایه شود
استاندار سمنان گفت: در انجام اقدام‌های پیشگیرانه مسوولان باید بدانند چه نوع آموزشی موثر و کاربردی است و از انجام مطالعات بدون کاربرد و بی سرانجام خودداری شود.
علیرضا آشناگر خاطرنشان کرد: آموزش و اجرای طرح‌های مداخله به عنوان راهکار مقابله و عامل پیشگیرانه در مبارزه با اعتیاد سرلوحه کار دستگاه‌های اجرایی استان قرار گیرد.
وی اظهار داشت: آموزش و پرورش، دانشگاه‌ها و واحدهای صنعتی و معدنی استان که با طیف بزرگی از جامعه در ارتباط هستند، باید در اولویت اقدام‌های پیشگیرانه قرار بگیرند.
وی اضافه کرد: طرح بازبینی مراکز توزیع متادون در دستور کار مسوولان قرار بگیرد تا توزیع متادون اسباب کاسبی برخی سودجویان نشود.
وی بیان کرد: در گذشته مبارزه با مواد مخدر در اولویت قرار داشت، اما رفته رفته پیشگیری در اولویت قرار گرفت و همه باید در این زمینه کمک کنند.
استاندار سمنان تصریح کرد: نیروهای حاکمیتی در برخورد سلبی برای ریشه‌کن شدن اعتیاد عملکرد خوبی داشته‌اند و از ابتدای امسال تا کنون نیروی انتظامی استان سمنان نیز در زمینه کشف موادمخدر عملکرد خوبی داشته است.
مقابله ثمربخش با اعتیاد در سایه یکپارچه‌سازی نظارت اجتماعی
مدیرکل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری سمنان گفت: تدوین و اجرایی شدن برنامه یکپارچه‌سازی نظارت اجتماعی لازمه دستیابی به نتیجه مطلوب در ریشه‌کن شدن آسیبهای اجتماعی مانند اعتیاد است.
امیر بینابی ابراز داشت: دستگاه‌های اجرایی مختلف در مقابله با آسیبهای اجتماعی مانند اعتیاد نقشه راه و برنامه‌ای جداگانه دارند و باید دستیابی به نتیجه مطلوب یکپارچه‌سازی صورت بگیرد.
وی ادامه داد: اکنون در مبارزه با اعتیاد نقشه راه واحد در استان سمنان وجود ندارد و باید برنامه یکپارچه‌سازی نظارت اجتماعی تدوین شود.
مدیرکل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری سمنان بیان کرد: ۸۰ درصد آسیبهای اجتماعی در ۲۰ درصد مناطق استان رخ می‌دهد و آموزش و آگاهی بخشی و توانمندی اهالی این مناطق موثر در کاهش آسیب اجتماعی است.
وی یادآور شد: استفاده از مشارکت مردمی و ظرفیت سازمان‌های مردم نهاد نقشی موثر در پیشگیری و مقابله با اعتیاد دارد و باید استفاده از این ظرفیت بیش از پیش مورد توجه قرار بگیرد.
بینایی خاطر نشان کرد: ۴۰۰ تشکل مردم نهاد در استان سمنان وجود دارد که از این تعداد ۱۵۵ تشکل از سوی فرمانداری‌ها ثبت شده است.
مدیرکل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری سمنان گفت: توانمندسازی و آموزش به تشکل‌های مردم نهاد برای آگاهی بخشی به جامعه هدف به منظور پیشگیری از آسیبهای اجتماعی نکته مهمی است که باید مدنظر باشد.
طرح یاری‌گران زندگی گامی برای آگاهی به جامعه در پیشگیری از اعتیاد
دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان سمنان گفت: طرح یاری‌گران زندگی با همکاری این شورا و آموزش و پرورش استان به منظور آگاهی‌بخشی به جامعه هدف برای مقابله با اعتیاد در حال اجرا است.
ارگی ابراز داشت: طرح یاری‌گران زندگی در سه بخش پیشگیری از اعتیاد، درمان و کاهش آسیب، صیانت و حمایت اجتماعی در سطح ملی تدوین و به مرحله اجرا درآمده است.
وی ادامه داد: ستاد مبارزه با مواد مخدر با وزارت آموزش و پرورش تفاهم‌نامه همکاری برای اجرای طرح یاری‌گران زندگی امضا کرده و در استان سمنان هم این طرح اجرایی شده است.
وی با بیان اینکه افزایش مشارکت مردمی نقشی مهم و بازدارنده در کنترل و کاهش آمار اعتیاد دارد، ابراز داشت: حساس کردن و آگاهی بخشی به مردم در محیط‌های هدف در مقابله موثر است.
دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان سمنان بیان کرد: استان در زمینه مقابله و کشف مواد مخدر موفق عمل کرده اما برای کاهش آمار اعتیاد باید اجتماعی شدن معضل مدنظر قرار بگیرد.
وی تصریح کرد: اجتماعی شدن نیازمند همکاری و کمک دستگاه‌های اجرایی و تشکل‌های مردم نهاد است و ضرورت دارد همه با وحدت و انسجام در این زمینه کمک کنند.
وی بیان کرد: زنگ مبارزه با موادمخدر در مدرسه‌های استان با اجرای طرح ملی طرح یاری‌گران زندگی به عنوان نمادی برای آگاهی بخشی به دانش آموزان و خانواده ها نواخته می‌شود.
شهرداران در ساماندهی متجاهران دغدغه‌مند باشند
استاندار سمنان گفت: شهرداران از سوی شوراهای اسلامی شهر که منتخب مردم هستند انتخاب شده اند و باید اولین دغدغه آنان پاسخگویی به مطالبه‌های مردمی باشد و اکنون رفع مشکلات اجتماعی مانند اعتیاد مطالبه مردم است.
آشناگر ابراز داشت: حضور معتادان متجاهر در بوستان ها آرامش خانواده را برهم می‌زند و شهرداری ها باید در مقابله و پیشگیری از اعتیاد مشارکت جدی با دستگاه‌های مرتبط داشته باشند.
وی ابراز داشت: در کنار بازآفرینی و زیباسازی منظر شهری، باید به مقوله روان و فرهنگ جامعه حساسیت داشت.
وی تصریح کرد: شهرداران در کنار دیگر وظایف خود، دارای وظایف اجتماعی و فرهنگی هستند و باید برای کارهای اجتماعی و فرهنگی اعتبار حداقل سقف ۱۰ درصد از اعتبار خود در نظر بگیرند.
استاندار سمنان بیان کرد: گرایش به مواد مخدر یک بیماری است و باید برای درمان و پیشگیری از ابتلا به این بیماری در کنار تلاش دستگاه‌های اجرایی از ظرفیت‌های مردمی استفاده شود
سمن ها ظرفیت مناسب در پیشگیری از اعتیاد
دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان سمنان گفت: سازمان‌های مردم نهاد و فعالان عرصه اجتماعی نقشی مهم در پیشگیری از اعتیاد دارند که باید از این ظرفیت بیش از پیش برای پیشگیری از شیوع آسیبهای اجتماعی استفاده کرد.
ارگی ابراز داشت: سازمان های مردم نهاد، در واقع نمایندگان شهروندان یک جامعه هستند که می توانند با ارتقای آگاهی مردم در پیشگیری از شیوع آسیبهای اجتماعی مانند اعتیاد نقش ایفا کنند.
وی ادامه داد: سازمان‌های مردم نهاد بر پایه ۲ اصل آگاهی بخشی و مشارکت مردمی شکل می‌گیرند که این ۲ اصل مهم در شکل‌گیری سازمان‌های مردم نهاد، زمینه‌ساز توسعه اجتماعی و پیشگیری از آسیب اجتماعی است.
دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان سمنان بیان کرد: اعتیاد بلای خانمان سوزی است که اجتماعی کردن امر مبارزه با مواد مخدر، بهترین رویکرد و راهبرد است و این مساله باید به یک فرهنگ تبدیل شود.
ارگی خاطرنشان کرد: آگاهی و ارتقای خودباوری و عزت نفس مهم‌ترین و اساسی‌ترین راهکار در پیشگیری از اشاعه اعتیاد است و رسانه و نهادهای آموزشی نقشی مهم در آگاهی بخشی به جامعه در پیشگیری از شیوع اعتیاد دارد.
براساس گفته کارشناسان و صاحبنظران، اجتماعی کردن موضوع اعتیاد، ارایه آموزش‌های موثر اقداماتی اجتناب‌ناپذیر در پیشگیری، مقابله و ترک اعتیاد است.
اعتیاد منشا و عامل بروز آسیبهای اجتماعی دیگر مانند طلاق، کودک‌آزاری، دزدی، تکدی‌گری و همسرآزاری است و هر چه در زمینه مقابله و پیشگیری با اعتیاد اقدامات موثر انجام شود، در واقع سرمایه‌اجتماعی و نیروی انسانی سالم خواهیم داشت که این سرمایه منجر به داشتن جامعه پویا می‌شود.
