روند آستانه که به مذاکرات سوری - سوری نیز مشهور است، قرار بود با حضور عمده گروه های معارض که در سوریه به نقش آفرینی پرداخته بودند، تحت نظارت سه کشور ایران، روسیه و ترکیه با دولت مرکزی سوریه درباره برقراری آتش بس گفت و گو کنند.
این نشست که با ابتکار عمل منطقه‌ای و بدون حضور اروپایی‌ها و یا نقش‌آفرینی آمریکا برگزار شد، نخستین نقش آفرینی مستقیم و فعال کشورهای منطقه در مدیریت بحران های منطقه‌ای به شمار می رود که با حمایت شورای امنیت سازمان ملل از مذاکرات، گام مهمی در مسیر حل بحران سوریه نیز بود .
توافق برای برقراری آتش‌بس در سوریه که اندکی پیش از نشست آستانه ( دهم دی ماه ۱۳۹۵) با تلاش ها و گفت و گوهای مستمر ایران، روسیه و ترکیه شکل گرفت و در نهایت به نشست آستانه انجامید، در پی موفقیت های پی در پی میدانی محور مقاومت در سوریه صورت پذیرفت که طی آن شهر راهبردی حلب از اشغال گروه‌های مختلف تروریستی و معارضان مسلح آزاد شد.
آزادی حلب به اعتراف عمده کارشناسان و ناظران سیاسی در آن سال معادلات سوریه را هم در عرصه سیاسی و هم در عرصه میدانی به گونه ای تغییر داد که بیشتر کشورها و دولت های حامی تروریست ها را به صرافت انداخت تا راه حل عاجلی را برای پایان دادن به مناقشات در سوریه و به ویژه در شمال این کشور بیابند و یا به دنبال راهی برای خروج از باتلاق خودساخته افتادند.
موفقیت محور مقاومت در سوریه و از هم پاشیده شدن شیرازه تروریست‌ها و گروه‌های مسلح در مناطق راهبردی این کشور، به طور عملی آنها را در موضع ضعف قرار داد به طوری که بسیاری از ناظران حضور آنان در نشست آستانه و پذیرش روند مذاکرات در این دور از مذاکرات را در نتیجه ضعف آنان ارزیابی کردند.
بدون تردید نشست آستانه را که با هدف تثبیت آتش‌بس در سوریه و فراهم کردن زمینه گفت وگوهای جدی برای صلح پایدار در این کشور به شمار می رود، باید زیر بنای حل سیاسی بحران در سوریه دانست که به همت سه کشور ایران، ترکیه و روسیه در آن مقطع زمانی پایه ریزی شد.بدون تردید نشست آستانه را که با هدف تثبیت آتش‌بس در سوریه و فراهم کردن زمینه گفت وگوهای جدی برای صلح پایدار در این کشور به شمار می رود، باید زیر بنای حل سیاسی بحران در سوریه دانست که به همت سه کشور ایران، ترکیه و روسیه در آن مقطع زمانی پایه ریزی شد.
کارشکنی آمریکا در برقراری صلح در شمال سوریه
درحالی که بعد از مدتی به نظر می رسید همه چیز به آرامی برای رسیدن به هدف نهایی خود در سوریه پیش می رود، ناگهان اعلام شد که آمریکا خود را پایبند این توافق ندانسته و با کمک به برخی کردهای مسلح ساکن در منطقه قصد دارد برخی کشورهای منطقه از جمله ترکیه را وارد بازی جدیدی کند.
این بازی جدید آمریکا در شمال سوریه که هدفش انداختن ترکیه در تور کردهای مسلح و جدایی طلب که محل استقرار خود را شهرهای شمالی سوریه از جمله منبج، کوبانی و غیره عنوان کردند، موجب شد تا نظامیان ترکیه که از پیش و به کمک عناصر و شبه نظامیان وابسته به خود از جمله جبهه النصره و تحریرالشام شهر راهبردی و مهم ادلب مرکز استان ادلب را در اختیار داشت، قصد پیش روی به سمت غرب و دریای مدیترانه را داشته باشد.
«هشام خریسات» کارشناس مسائل و نظامی بازنشسته عرب معتقد است که، حمایت آمریکا از نیروهای کُرد در شمال سوریه در راستای فشار بر دولت ترکیه بوده و اساسا کاخ سفید به این دلیل که نقش ترکیه در سوریه موجب سخت شدن وضعیت آمریکا در منطقه بود، از نیروهای دمکراتیک کُرد حمایت می کرد. ضمن اینکه دو طرف در مورد سرنوشت بشار اسد نیز در آن مقطع زمانی اختلاف دیدگاه داشتند.
اما به رغم این، مذاکرات و گفت و گوهای مستمر و موثر ایران و روسیه با ترکیه تحت عنوان رایزنی کشورهای ضامن صلح در سوریه موجب شد تا میل تهاجمی ارتش ترکیه تا مدتی فروکش کند تا این که سرانجام و با آغاز پیشروی ارتش سوریه برای بازپس گیری آخرین مناطق تحت تسلط تروریست ها در شمال این کشور به ویژه آغاز عملیات آزادسازی شهر راهبردی ادلب، ارتش ترکیه نیز بدون توجه به مفاد توافقنامه آستانه با حضور گسترده تر و به بهانه حفاظت از مقرهای دیده بانی خود، به درگیری با نیروهای سوری پرداخت.
این درگیری ها تا کنون چندین کشته و دهها زخمی در بر داشته بدون اینکه نتیجه ای در بر داشته باشد.
حال به نظر می رسد که ترکیه خواسته یا ناخواسته با هر نیت و انگیزه ای، متاسفانه بار دیگر وارد یک بازی نفس گیر و بدون نتیجه در شمال سوریه شده و ضمن درگیری با نیروهای سوریه که در قلمروی ارضی خود حضور دارند، آغازگر یک درگیری بی فرجام شده که بدون تردید برنده آن نخواهد بود.
چرا که به نمی رسد تحرکات نظامی ترکیه که دست برقضا یکی از کشورهای ضامن صلح در سوریه می باشد، در داخل قلمرو یک کشور ثالث که دارای مشروعیت قانونی است منطبق با حقوق بین الملل باشد و از همین رو دیر یا زود واکنش هایی را نیز در سطح جهان به دنبال خواهد داشت.
بنابراین به نظر می رسد در مقطع کنونی که بسیار حساس و برای مردم سوریه سرنوشت ساز است، برگزاری یک نشست فوق العاده منطق با روند آستانه، از سوی کشورها و سایر بازیگران نقش آفرین در سوریه امری ضروری و لازم به شمار می رود.بنابراین به نظر می رسد در مقطع کنونی که بسیار حساس و برای مردم سوریه سرنوشت ساز است، برگزاری یک نشست فوق العاده منطبق با روند آستانه، از سوی کشورها و سایر بازیگران نقش آفرین در سوریه امری ضروری و لازم به شمار می رود.
این نشست با حضور روسیه، ترکیه و ایران، می تواند گام مهمی در راستای روند آستانه برای برقراری آتش بس با هدف ترسیم خطوط تقویتی آن و تشریح دوباره وظایف ضامنان و نیز دولت مرکزی سوریه باشد و کمک موثری به برقراری درگیری های اخیر کند.
همچنین، این نشست می تواند تضمین های لازم را به طرف ترکیه ای برای حفظ امنیت مرزهای جنوبی آن کشور در مقابله با آنچه ترکیه آن را « تحرکات شبه نظامیان کرد» می نامد، بدهد و دولت سوریه نیز می تواند در برقراری امنیت نوار مرزی خود با ترکیه، ضمن یک تعامل و همکاری سازنده ، عمل کند.
نظر شما