کرونا، گرفتار افراط و تفریط

این روزها ذهن هر ایرانی مشغول کرونا و فضای مجازی مملو از هشتک کرونا ویروس شده است.

برخی از این ویروس اضطرابی عظیم در دل دارند و برخی دیگر آن را به سُخره گرفته و نکات بهداشتی را رعایت نمی‌کنند.

اما اینکه تا چه حد باید به این ویروس جهانی اهمیت داد سوالی است که ذهن بسیاری از مردم ایران و جهان را درگیر خود کرده است.

من هم یک شهروندم و در شهر اصفهان سکونت دارم، در ماه‌های اخیر نه به شهری سفر کرده و نه با بیماری کرونایی در ارتباط بوده‌ام.

اما این روزها به دلیل فشارهای کاری یک ماه اخیر احساس کسالت دارم، همراه با علائمی که شاید بسیاری از آن‌ها با کرونا مشترک باشد، احساس سردرد، سرفه‌های اندک، گاهی سرگیجه، خستگی مفرط و در دو روز اخیر کمی تنگی نفس که حدس می‌زنم از مواد ضدعفونی کننده الکلی و شیمیایی باشد. 

از روز گذشته تصمیم گرفتم در خانه و محل کار، خود را فردی مشکوک به این بیماری اعلام کنم تا عکس‌العمل اطرافیانم را مورد بررسی قرار دهم و ببینم همشهریان، خانواده و همکارانم چه برخورد و واکنشی از خود بروز می‌دهند.

با بیان این موضوع و داشتن علائم شبه کرونایی در میان خانواده مادرم به سرعت نگران شده و برخی از اعضای خانواده نیز آن را تلقین خطاب کردند.

اما بعضی دوستان با شنیدن این خبر از طریق فضای مجازی خصوصی و نه عمومی، درخواست مراقبت بیشتر از خود و نیز استراحت را به من پیشنهاد دادند و تعدادی نیز جملاتی مانند "خدانکنه" ، "این چه حرفیه" بیان کردند و تعدادی نیز به شوخی گفتند "خدا رحمتت کنه، حلالت می‌کنیم".

برخی دوستانم مرا به خوردن قرص و دارو و بعضی دیگر نیز به مراجعه به پزشک توصیه کردند. چیزی که این روزها پزشکان مردم را از آن منع می‌کنند.

زیرا خوردن داروهای سرماخوردگی هیچ کمکی به بهبود بیماران کرونایی نمی‌کند و مراجعه کنترل نشده و هجوم بردن به بیمارستان‌ها نیز نه تنها احتمال آلودگی افراد سالم را بیشتر می‌کند بلکه روند فعالیت و خدمت‌رسانی بسیاری از مراکز درمانی و بیمارستان‌ها را نیز به دلیل حجم زیاد مراجعه‌کنندگان با اختلال مواجه می‌سازد.

امروز صبح هنگام ورود به محل کار دستکش در دست و ماسک بر صورت از درب ورودی وارد شدم و همه همکاران هنوز کلامی منعقد نشده و پس از کلمه "سلام" اعلام داشتند که خبر بیماری مرا شنیده‎اند.

چیزی که خودم را هم شوکه کرد، بنابراین جویای منبع خبر شدم و آن‌ها گفتند همه می‌گویند علایم کرونا دارید.

هنوز پا به اتاق نگذاشته بودم که زنگ تلفن به صدا درآمد. همکاران بودند که برای احوالپرسی از حال بنده تماس گرفته بودند و ابراز داشتند که همه دوستان می‌گویند کرونا گرفته‌اید.

بله، شایعه به همین سادگی و با سرعتی بیش از ویروس کرونا در جامعه در حال گسترش است. چیزی که اگر جلوی شیوع آن گرفته نشود قبل از کرونا ویروس و بیشتر از آن قربانی خواهد گرفت.

حال از شوخی و جدی‌های این حرکت من در اعلام کرونایی بودن به اطرافیان که بگذریم باید بگویم که ویروس کرونا با کسی شوخی ندارد و باید آن را در عمل جدی بگیریم، یعنی با رعایت اصول بهداشتی و عمل به توصیه‌های اکید وزارت بهداشت.

اما این جدی گرفتن به معنای ترس از آن بلکه به مفهوم توجه بیشتر و بسیجی عمومی برای کنترل آن و نیز جلوگیری از شیوع بیشتر در سطح جامعه است. چیزی که این روزها به افراط و تفریط کشیده شده و بسیاری از مردم بیش از حد واقعیت و باور از آن ترسیده و مضطرب شده‌اند و برخی نیز به سادگی از کنار آن گذشته و آن را بی‌اهمیت می‌دانند.

برخی شایعات اما همچون تبر تیشه به ریشه آرامش و اعتماد عمومی زده و شرایط را بحرانی‌تر می‌کند.

مانند همین چند روز پیش که متنی در فضای مجازی و به نقل از منبعی غیر رسمی که فردی از آتش‌نشانی اصفهان عنوان و منتشر شد و از شهروندان خواست سریع به منازل خود رفته و تا صبح فردا از خانه خارج نشوند.

این متن علاوه بر تاکید بر مصرف آب و نوشیدنی فراوان، به وجود بوی گاز در هوای شهر به دلیل پاشیدن سم ادورانت برای مهار تکثیر ویروس کرونا اشاره داشته است.

منتشر کننده این متن در فضای مجازی از مردم خواسته این متن را جدی بگیرند و آن را منتشر کنند.

جالب اینکه این حرکت شایعه‌سازی از بندرعباس آغاز شده و در روز گذشته به رشت رسید، که همین امر مُهر تاییدی بر شایعه بودن آن دارد.

سخنگوی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان از همه مردم خواسته تا به شایعه‌های موجود در فضای مجازی درباره بیماری کرونا توجه نکنند و اخبار را از منابع و کانال های معتبر پیگیری کنند.

آرش نجیمی پیشگیری را لازمه مقابله با ویروس کرونا دانست و گفت: نوع انتقال این ویروس ذرات و قطرات تنفسی و سطوح آلوده است و در هوا معلق نیست.

وی بیان کرد: ویروس کرونا عضو جدیدی پیدا کرد که به شدت مسری است، در جامعه ما بیشتر از شدت این ویروس هراس دارند اما دنیا بیشتر نگران قدرت سرایت آن است.

سخنگوی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان گفت: ضربه‌ای که از فضای مسموم شایعات می‌خوریم از کرونا نمی‌خوریم، آنفلوآنزای H۱N۱ حتی بیشتر فوتی و مبتلا داشت اما این ویروس به شدت آنفلوآنزا نیست و تنها شدت سرایت آن مورد توجه است.

وی با بیان اینکه موضوعی که اکنون برای جامعه ما خطرناک است بحث شیوع شایعات مختلف و بیان نظرات از افراد غیر متخصص است، گفت: تبلیغات باید از اطلاعات درست صورت بگیرد، اکنون به دلیل وجود وجود تحریم‌ها ضدعفونی کننده‌ها و ماسک کاهش پیدا کرده است.

نجیمی همچنین از راه‌اندازی خط تماس فوری (هاتلاین) برای ارائه خدمات مشاوره و راهنمایی به افراد دارای علائم بیماری و مشکوک به کرونا در استان اصفهان خبر داده است.

وی افزود: خط تلفن تماس فوری به شماره ۳۱۱۳ از ظهر امروز آماده ارایه خدمات مشاوره و پاسخگویی به افرادی است که احساس می کنند علائم مشکوکی درباره بیماری کرونا دارند تا آنها بدانند که آیا باید به مراکز درمانی مراجعه کنند یا نه.

سخنگوی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان یکی از اهداف راه‌اندازی این سامانه را کاهش بار مراجعه مردم به بیمارستان‌های استان جهت پیشگیری هرچه بیشتر از شیوع ویروس کرونا دانست و تصریح کرد: این سامانه به صورت برخط (آنلاین) پاسخگوی مردم است.

وی به راه‌اندازی یک وب سایت نیز برای ارائه محتوای آموزشی و مشاوره‌ای در اینترنت به نشانی    Corona.mui.ac.ir   اشاره و خاطرنشان کرد: از اوائل هفته آینده یک قابلیت جدید به این سایت برای خود ارزیابی مردم اضافه می‌شود به این صورت که کاربران می‌توانند با پاسخ دادن به سوال‌هایی درباره علائم بیماری کرونا درباره وضعیت خود نسبت به آن و اقدام هایی که باید انجام دهند، آگاه شوند.

یک روانشناس نیز گفت: موضوع ویروس کرونا و شیوع آن را نباید به سمت بزرگنمایی و فاجعه‌انگاری پیش برد زیرا در این صورت، اضطراب و ناامیدی عمومی رخ خواهد داد.

مهنوش صفائی بیان کرد: باید با تمرکز روی اجرای راهکارهای مفید بر این موضوع غلبه کرد و نباید ذهنیت ناتوانی و استیصال برای حل این مساله، بر ما غلبه کند.

وی خاطرنشان کرد: فکر ما ساخته و محصول ذهن ماست و ذهن بشدت قابلیت تحریف واقعیات را دارد، هرچند یک موضوع عمومی و قابل تامل به نام کرونا در کشور ما وجود دارد اما این مساله نباید به پریشانی احساس و عدم کنترل رفتار ایرانیان منجر شود.

این روانشناس بالینی تصریح کرد: پیشگویی، فاجعه‌سازی، برچسب‌زدن، نادیده گرفتنِ واقعیات و جنبه‌های مثبت وجودی ما و داشتن نگرش منفی، به ضرر مقابله با ویروس تمام خواهد شد.

مدیر مرکز مشاوره نیک‌آوین اصفهان افزود: شهروندان باید از "تعمیم افراطی" دوری کنند برای مثال نگویند این اتفاق منفی همیشه برای من رُخ می‌دهد یا من در همه کارها یا مواجهه با بیماری‌ها شکست می‌خورم.

رییس شورای اسلامی شهر اصفهان نیز متذکر شد: ویروس کرونا در شهر وجود دارد و قابل کتمان نیست ولی باید با عقلانیت و تدبیر و آرامش برای مقابله و پیشگیری از شیوع آن اقدام و از هرگونه دلهره و استرس در این زمینه اجتناب کرد.

علیرضا نصراصفهانی بالا بودن ایمنی بدن را یکی از راه‌های پیشگیری از ابتلا به ویروس کرونا برشمرد و گفت: استرس، سیستم ایمنی بدن را ضعیف می‌کند، بنابراین نباید ترس بی‌مورد از این ویروس داشت.

نصر اصفهانی با بیان اینکه نباید با پشت سرگذاشتن یک بحران و تهدید، بحران‌های دیگری ایجاد کنیم، ابراز امیدواری کرد: مشکل ایجاد شده در کشور به دنبال انتشار ویروس کرونا با صبوری و رعایت بهداشت و عمل به توصیه های پزشکی سپری شود.

وی با تاکید بر اینکه نباید در جامعه اضطراب ایجاد کرد از شهروندان خواست بدون هیچگونه دلواپسی و تنها با رعایت موارد بهداشتی به فعالیت‌های خود ادامه دهند.

اما از این موضوع هم نباید غافل بود که مسوولان باید با رعایت مقوله مدیریت بحران، با بیان حقایق از ایجاد جو منفی ناشی از کرونا در جامعه جلوگیری کنند.

چیزی که شاید این روزها مردم بیش از شرایط عادی از مسوولان کشوری و استانی انتظار دارند.