ویژگی‌های فلسفه اسلامی در بیان پژوهشگر صربستانی

«سعید خلیلویچ » شامگاه سه شنبه در ابتدای این برنامه تلویزیونی که مخاطب زیادی درمنطقه دارد، گفت: فلسفه‏ اسلامی همه‏ مختصات دانش فلسفی ناب را دارا است و لذا این فلسفه به لحاظ هدف کشف حقیقت و روش برهانی در امتداد فلسفه‏ یونان باستان قرار می‏گیرد.

پژوهشگر مرکز علوم دینی «قم» در بلگراد، مشخصه‏ دیگر فلسفه‏ اسلامی را اصالت آن دانست و در این رابطه بیان کرد: ظرفیت ‏های متراکم تعالیم ناب هستی‏ شناختی و معنوی قرآن و احادیث به حکمای مسلمان کمک کرده است تا سنت فلسفی افلاطون و ارسطو را هم به لحاظ عمق اندیشه و هم به جهت گستردگی مباحث به مراتب غنی‌‏تر سازند.

خلیلویچ در ضمن بیان اهمیت حکمت مشاء در جهان اسلام و نمایندگان اصلی آن یعنی فارابی و ابن سینا اظهار کرد: این حکمای بزرگ را به هیچ وجه نباید صرفاً شارح فلسفه‏ یونانی دانست، چه این که آن‏ها ابداعات پرشماری را در بسیاری از بخش‏های حکمت نظری و عملی از خود به یادگار گذاشتند.

وی اضافه کرد: نفس انسانی، در حکمت اشراق، نوری متعالی است که به عالم طبیعت هبوط کرده و در قفس ماده محبوس است، درحالی که موطن اصلی آن شرق عالم هستی است.

پژوهشگر صربستانی در بخشی از ویژه‏ برنامه‏ سیمای ملی صربستان به تحلیل اهمیت و تأثیر حکمت متعالیه‏ جناب ملاصدرای شیرازی به عنوان یکی از سه مکتب اصلی فلسفی در جهان اسلام پرداخت و خاطرنشان کرد که حکمت صدرایی در قالب تقریرهای بدیع نمایندگان اصلی این مکتب در چند سده‏ اخیر نشانگر اوج تلاش ‏های عقلانی و شهودی حکما و عرفای مسلمان است.

پژوهشگر مرکز علوم دینی «قم» در بلگراد، که مؤلف کتاب «تاریخ مختصر فلسفه‏ اسلامی» به زبان صربی هم هست، توضیح داد که مهم‏ترین مختصه‏ حکمت متعالیه، هماهنگی کامل عقل برهانی و کشف عرفانی است.

مطابق اظهارات‏ وی، انسان قوای ادراکی مختلفی همچون شهود، عقل، خیال و حس دارد و اگر قوه‏ شهود از اعتبار و سلطه برخوردار باشد، در این صورت قوای دیگر انسان منوّر به نور شهود خواهند بود.

خلیلویچ اظهار کرد: عقل فلسفی اگر منوّر به نور شهود و قلب گردد، این توانمندی را پیدا می‏ کند که عالی‏ترینِ معارف را درک کرده و آن‏ها را با برهان متقن فلسفی تبیین نماید. در این صورت عقل فلسفی در عین حفظ اصالت روش برهانی خود تابع نورانیت وحی و معارف قرآن و احادیث خواهد بود.

وی در پایان این ویژه‏ برنامه‏ ضمن تأکید بر این نکته که فلسفه‏ اسلامی توان و ظرفیت معرفتی لازم را برای رویارویی با چالش‏های نظری دنیای مدرن دارا است، نتیجه گرفت: راه برون ‏رفت انسان معاصر از بحران‏های متراکمی که وی را سردرگم و از خودبیگانه کرده است، همانا احیای ظرفیت‏های غنی عقلانیت قدسی در همه‏ سطوح فرهنگ و حیات اجتماعی است.