آیا آمریکا برای تایید طالبان در شورای امنیت موفق می شود؟

این گروه که خود آمریکا آنرا پیشتر با هدف مقابله با "اتحاد جماهیر شوروی" (سابق) پدید آورده بود و از میان همه گروه های معارض در افغانستان بر این کشور مسلط کرد، به ظاهر سال ها با آمریکا در تضاد قرار گرفت، چرا که تغییر نقش های جدید در این کشور موجب شده بود دولتی غیر از طالبان در این کشور روی کار آید که ظاهرا با اهداف آمریکا در منطقه نیز در تضاد قرار گرفت.

یعنی آمریکا و دیگر بازیگران غربی از جمله سازمان آتلانتیک شمالی (ناتو) بعدها برای ادامه اختلاف افکنی در افغانستان به دولت بعدی غیر از طالبان روی آورده بودند، اما همان ها (غربی ها) این بار برای فرار از رسوایی طولانی ترین جنگ خود در جهان که به کشته شدن بسیاری از نیروهای غربی نیز منجر شده بود، مجبور شدند با تایید مجدد این گروه مخالف دولت مرکزی افغانستان، به گونه ای دیگر این گروه که حتی مدت ها هم به ظاهر در فهرست گروه های تروریستی آمریکا قرار داشت را به رسمت شناخته و حتی شنبه هفته گذشته در دوحه قطر با آن یک توافق صلح امضاء کند.

آمریکا و گروه شبه‌نظامی طالبان در شنبه گذشته ۲۹ فوریه (10 اسفند) توافق صلحی که از مدت‌ها پیش وعده داده می‌شد را در دوحه قطر امضا کردند و زمان آغاز مذاکرات درون افغان‌ها به ۱۰ مارس موکول کرده بودند و براساس آن قرار شده بود 5 هزار زندانی طالبان و در مقابل آن یک هزار زندانی دولتی نزد طالبن تا آن زمان آزاد شوند.

این توافق نامه آمریکا و طالبان به راحتی نیز امضاء نشد چرا که پس از دو سال تلاش و ۱۱ دور گفت وگو با حضور شماری از مقامات کشورهای منطقه و جهان در دوحه به امضا رسید و براساس آن قرار است تا ۲۰ اسفند ماه گفت وگوی بین گروه های افغانی نیز آغاز شود.  

همزمان با امضای توافق‌ میان آمریکا و طالبان، دولت افغانستان و آمریکا نیز در بیانیه‌ای مشترک چگونگی همکاری‌های آینده را تشریح کرده و از برنامه ۱۴ ماهه نیروهای نظامی آمریکا و هم‌پیمانانش برای خروج از افغانستان خبر دادند تا از رسوایی شکست های پی در پی در این کشور در امان بمانند.

البته دولت آمریکا قبل از امضا این توافقنامه، بطور مشترک با دولت افغانستان اقدام به انتشار یک بیانیه مشترک در ارتباط با توافق و تعهدات دوجانبه کرده بودند که بر اساس آن آمریکا اعلام کرده بود که نیروهایش در افغانستان را طی ۱۳۵ روز از زمان امضای توافق صلح با طالبان به ۸۶۰۰ تن کاهش خواهد داد.

دولت کابل هم در مقابل متعهد شده بود تا ۲۹ ماه می سال جاری، فرایند حذف نام گروه طالبان از فهرست گروه‌های تروریستی از طریق قطعنامه شورای امنیت را دنبال کند.

به همین دلیل دولت های آمریکا و انگلیس اولین کشورهایی بودند که اعلام کردند نیروهای خود را کاملا از افغانستان خارج می کنند تا در واقع به نوعی اختیارات را به طالبان و نه دولت آن کشور بسپارند.

آمریکا در همین راستا سعی دارد در توجیه افکار عمومی جهان این توافقنامه و در واقع گروه شبه نظامی طالبان مخالف دولت افغانستان را رسمیت بین المللی ببخشد.

مثلا خبرگزاری آسوشیتدپرس آمریکا گزارش داد که آمریکا پیش‌نویس قطعنامه‌ای را برای ارائه به شورای امنیت سازمان ملل تهیه کرده است تا حمایت سازمان ملل از توافق‌نامه‌ این کشور با گروه شبه نظامی طالبان را به‌دست آورد، حمایتی که یک مهر تایید بین المللی به هویت طالبان نیز هست.
 در پیش نویس قطعنامه‌ای که آمریکا در این زمینه تهیه کرده، این توافق که مربوط به ۲۸ فوریه سال جاری میلادی است، مورد استقبال قرار گرفته است.

در این پیش نویس آمریکا همچنین به اصطلاح خواستار حمایت مداوم سازمان ملل و شرکای بین‌المللی برای اقدامات در راستای صلح از جمله گفت وگوهای بین افغان‌ها در ازای دستیابی به سازش سیاسی و یک آتش بس دائم و جامع شده است.

روزنامه آمریکایی نیویورک تایمز نیز امروز در گزارشی ضمن پرداختن به این موضوع، تایید کرد که این پیش نویس یک متمم به پیش نویس اولیه است که اعضای شورای امنیت سازمان ملل در آن خواستار دفاع از حقوق زنان بودند و اینکه طالبان نباید دست به اقدامات سابق خود بزند که شامل ممنوع کردن آموزش و کار برای زنان می‌شود.

بر اساس توافق صلح طالبان و آمریکا، مذاکرات صلح بین طرف‌های مختلف افغانستان سه شنبه این هفته ۱۰ مارس (۲۰ اسفند) آغاز می‌شود. دولت کابل پیشتر آزادی ۵ هزار زندانی خود در برابر یک هزار زندانی دولت نزد طالبان را پیش از آغاز مذاکرات رد کرده بود که پیش شرطی از سوی شبه نظامیان به عنوان بخشی از توافق با آمریکا محسوب می‌شود.

برهمین اساس هم بود که شورای امنیت سازمان ملل دیروز (جمعه) و به درخواست روسیه جلسات غیرعلنی درباره این پیش نویس یک قطعنامه برگزار کرده بود، پیش نویسی که همچنین از تمایل دولت کابل و طالبان برای پیگیری اقدامات در راستای اعتماد سازی به منظور ایجاد شرایط برای مذاکرات استقبال کرده و خواستار کاهش بیشتر خشونت‌ها و حمایت‌های بین‌المللی برای افغانستان پیش از توافق آتش بس شد.

آمریکا در این پیش‌نویس همچنین آمادگی شورای امنیت سازمان ملل را برای بررسی تحریم‌ها علیه افراد و گروه‌ها همزمان با آغاز مذاکرات بین افغان‌ها در ازای حمایت از روند صلح ابراز کرده بود و بر اقدامات طالبان در کاهش خشونت‌ها و اینکه ادامه روند مذاکرات بر این بررسی‌ها اثر می‌گذارد، تاکید کرد.

توافقی شکننده و شکست خورده

صرف نظر از امضای نهایی این توافق و تلاش آمریکا برای تهیه پیش نویس یک قطعنامه برای گرفتن تایید بین المللی برای شبه نظامیان طالبان در افغانستان، تحلیل گران معتقدند که این توافقنامه نه تنها نمی تواند صلح در افغانستان را تضمین کند، بلکه گرفتن تایید آن در شواری امنیت سازمان ملل نیز با شکست رو به رو خواهد بود.

برخی تحلیل گران حتی معتقدند که آمریکا در معادلات داخلی افغانستان خلف وعده کرده و تلاش دارد از طالبان به عنوان دولت آن کشور و در واقع نیروی نیابتی خود در این منطقه استفاده کند.

به همین دلیل هم بود که دونالد ترامپ، رییس جمهوری‌ آمریکا دیروز جمعه در جمع خبرنگاران در کاخ سفید تلویحا تایید کرد که طالبان می‌تواند احتمالا بعد از خروج نیروهای ایالت متحده از افغانستان قدرت را به دست گرفته و بر دولت افغانستان غلبه کند.

کارشناسان، این ادعای ترامپ را مغایر اهداف توافق نامه صلح دانسته و تاکید دارند که آمریکا نه تنها قصد دارد خود را از گردابی که قبلا ایجاد کرده رهایی بخشد بلکه بیشتر به متلاطم تر کردن وضعیت و عمیق تر کردن این گرداب می اندیشد و از طرف دیگر هم سعی دارد به این اقدام غیرقانونی خود با بردن این پرونده به شورای امنیت رنگ قانونی ببخشد.

چون ترامپ با اعلام اینکه "کشورها باید از خود مراقبت کنند، شما می‌توانید دست کسی را تا مدت خاصی نگهدارید" این اقدام غیر قانونی چون را چنین توجیه کرد که "ما نمی‌توانیم برای ۲۰ سال آینده در آنجا باشیم. ما ۲۰ سال در آنجا هستیم و از کشور محافظت می‌کنیم، اما برای آینده نمی‌توانیم آنجا باشیم - در نهایت، آن‌ها مجبورند از خود محافظت کنند".  

رئیس جمهوری آمریکا حتی سه شنبه گذشته در یک تماس تلفنی با "ملا عبدالغنی برادر" معاون سیاسی و مذاکره کننده  ارشد طالبان در دوحه قطر گفت که وی نمی‌داند دولت افغانستان توانایی دفاع از خود را پس از خروج نیروهای خارجی دارد یا خیر.

از اینرو، باید اذعان داشت این توافقنامه نمی تواند فرجام خوبی برای ملت و دولت افغانستان که نماینده آنها است داشته باشد.

تردید تحلیلگران برای بد فرجامی این توافق از آنجا نشات می‌گیرد که طی سال ۲۰۱۹ چندین دور از مذاکرات صلح میان ۲ طرف در دوحه و یا اسلام آباد پاکستان برگزار شد، اما در نهایت این مذاکرات بدون هیچ نتیجه‌ ای پایان یافت، یعنی این توافق نیز می توانند شکنندگی خودش را داشته باشد، چون به رغم آنکه طالبان اعلام کرد از خشونت ها در این کشور دست بر می دارد، اما طی یک هفته از امضای این توافق چندین عملیات ترویستی علیه مواضع دولت افغانستان انجام گرفته است که همه حکایت از خلف وعده طالبان دارد.

از طرف دیگر، گروه طالبان امروز در یک اقدام جدید ادامه مذاکرات صلح با دولت آن کشور از روز سه‌شنبه را منوط به تحقق همه خواسته های خود اعلام کرد، خواسته هایی که بعدی است دولت این کشور به برآورده ساختن آن تمکین کند.

به گزارش امروز خبرگزاری "خامه پرس" افغانستان،"سهیل شاهین" سخنگوی دفتر سیاسی طالبان مستقر در دوحه قطر با صدور بیانیه ای تاکید کرد که چنانچه دولت افغانستان با مفاد توافق‌ صلج "امارت اسلامی" (طالبان) با آمریکا پایبند نبوده و 5 هزار زندانی آنها را آزاد نکند تیم مذاکره کننده این گروه به رغم تعیین دستور کار برای آغاز این گفت وگو ها از روز سه‌شنبه ۱۰ مارس (۲۰ اسفند) برای پیشبرد آن، در آن شرکت نمی کند و مسئولیت ها و عواقب آنرا نیز متوجه طرف مقابل می داند.

طالبان با علم به اینکه دولت با این خواسته موافقت نخواهد کرد همچنان بر آن پافشاری می کند، چون آزادی 5 هزار نیروی طالبان در برابر یک هزار نیروی دولتی در بند طالبان خودش پیروزی بزرگی برای این گروه شبه نظامی است.

با این وجود رادیو "صدای افغان" امروز در گزارشی از برگزاری دیدار شامگاه دیشب "اشرف غنی" و "زلمی خلیلزاد" نماینده ویژه آمریکا در امور افغانستان در کاخ "ارگ" ریاست جمهوری در کابل خبر داد و احتمال داد که رئیس جمهوری این کشور با آزادی زندانیان طالبان موافقت کند.

در این دیدار هر دو طرف در رابطه با آمادگی‌ها و گام‌های بعدی فرآیند صلح و همچنان آغاز مذاکرات تیم مذاکره کننده دولت افغانستان با گروه طالبان به گفت و گو پرداختند، اما هنوز از موضوعات اصلی و نتیجه نهایی این دیدار گزارشی در رسانه ها منتشر نشده است.  

البته پیشتر گزارش شده بود که اشرف غنی دیدار با خلیلزاد را رد کرده است اما ارگ ریاست جمهوری افغانستان این گزارش را تکذیب کرده و بر صحت صحه گذاشت.  

بر اساس این گزارش، خلیلزاد پیشتر حتی با "عبدالله عبدالله" رئیس اجرایی وحدت ملی که بعد از برگزاری انتخابات جنجال برانگیز در این کشور با او در تظاد جدید قرار گرفت نیز دیدار کرده و با وی در خصوص آزادی 5 هزار زندانی طالبان پیش از گفت وگوهای صلح دولت با طالبان به بحث پرداخت.  

گزارشات حاکی است که ریاست اجرایی وحدت ملی برخلاف رئیس جمهوری افغانستان طی بیانیه‌ای از توافق صلح امریکا با طالبان حمایت کرد و گفت که نیاز است که 5 هزار طالبان پیش از گفت وگوهای صلح آزاد شوند.

برخی دیگر از گزارشات نیز از بروز برخی اختلافات میان نمایندگان با سلیقه های مختلف طالبان با آمریکا خبر می دهند.

دونالد ترامپ در پی انتشار برخی خبرها و گمانه زنی‌ها در مورد بروز این اختلاف میان آمریکا و طالبان برای ادامه توافقنامه، روز سه شنبه با "ملا عبدالغنی" از برادران رهبران و مذاکره کننده ارشد طالبان در قطر گفت‌وگوی تلفنی انجام داده بود.  

براساس گزارشات، "ذبیح الله مجاهد" سخنگوی طالبان نیز این تماس تلفنی را تایید کرد و بعد از آن بود که مورد تایید کاخ سفید نیز قرار گرفت.  
در هر حال روند رسمیت بخشیدن به گروه شبه نظامی طالبان توسط آمریکا در مجامع بین المللی به ویژه در بالاترین سطح آن در شورای امنیت سازمان ملل ادامه دارد، این درحالی است که پیش از این روسیه با قدرت گرفتن طالبان در افغانستان مخالفت کرده بود.

به گزارش دوشنبه گذشته خبرگزاری "ایتار تاس روسیه" ضمیر کابلوف" نماینده ویژه آن کشور در امور صلح افغانستان گفته در گفت وگفت با این خبرگزاری با اعلام اینکه "مسکو انحصار قدرت در افغانستان را به هیچ وجه نخواهد پذیرفت، خاطرنشان کرد: "به طالبان بارها به صورت شفاف گفته شده که انحصار قدرت و بازگشت این گروه به قدرت در افغانستان پذیرفته نخواهد شد".

وی با تاکید بر اینکه افغانستان باید به صورت جمهوری اداره شود، گفت که "ایران، پاکستان و حتی آمریکا نیز پیشتر گفته‌های مشابهی را به طالبان ابلاغ کرده و گفته‌اند که خواهان قدرت انحصاری این گروه مخالف هستند".

اگرچه طبق گفته کابلوف، امریکا پیشتر با قدرت گرفتن طلبان در افغانستان مخالفت کرده بود، اما شواهد نشان می دهد که آمریکا برخلاف ادعای خود بر سپردن قدرت در افغانستان به طالبان تاکید دارد و بر اساس همین توافق صلح را با آن امضاء کرد.
با این همه تحلیلگران بعید می دانند آمریکا بتواند برای گرفتن تایید طالبان در شورای امنیت سازمان ملل موفق شود، چون دولت روسیه نیز به عنوان یکی از اعضای دائمی این شورا قطعا با این طرح مخالفت و بی تردید آن را وتو خواهد کرد.