سالروز میلاد امام سجاد (ع) را در چهارم شعبان المعظم ۱۴۴۱ (یازدهم فروردین ۱۳۹۹) در حالی جشن گرفتیم که خانه‌نشینی کرونایی همه را زمین‌گیر کرده به گونه‌ای که نه می توان جشنی گرفت و نه در مراسمی شرکت کرد ولی فرصتی را برای بهره مندی از کلام سیدالساجدین ایجاد کرده است. کم کم به ماه مبارک رمضان و میهمانی الهی نزدیک می شویم ولی ممکن است ویروس کرونا دست بردار نباشد و تا رسیدن ماه رمضان مجبور باشیم با احتیاط عمل کرده و در خانه بمانیم.
بنابراین، شاید بهتر باشد بهره برداری از فرصت خانه نشینی و قرنطینه را غنیمت شمرده و با دعاهای امام سجاد (ع) مقدمات حضور در ضیافت الهی را فراهم کنیم. از دعاهای چهل و دوم تا چهل چهارم صحیفه سجادیه می توان توشه ای برداشت تا هنگام ورود به ماه مبارک طعم بندگی را بهتر بچشیم و در زمان تلاوت قرآن با حضور قلبی بیشتر کلام الهی را بنوشیم. دعای چهل و دوم صحیفه سجادیه دعای ختم قرآن امام سجاد (ع) است ولی ما می خواهیم قبل از تلاوت قرآن در ماه مبارک رمضان از دعای سیدالساجدین توشه برچینیم تا شاید در میهمانی ماه رمضان بهره بیشتری نصیبمان شود.
صحیفه سجادیه پس از قرآن و نهج البلاغه به عنوان مهم‌ترین میراث مکتوب شیعه به نام‌های خواهر قرآن و انجیل اهل بیت مشهور است. امام سجاد (ع) بسیاری از معارف دینی مانند خداشناسی، جهان‌شناسی، انسان‌شناسی، رسالت انبیا، جایگاه پیامبر(ص) و اهل بیت(ع)، گرامی داشت اعیاد، مسائل اجتماعی و اقتصادی و اشارات تاریخی را به زبان دعا مطرح کردند.
سیدالساجدین در دعاهای خود به نعمت‌های مختلف خدا اشاره کرده و درباره فضایل و رذایل اخلاقی، آداب دعا، تلاوت قرآن، ذکر، نماز و عبادت نکات فراوانی را بیان کرده اند و دعای بیستم صحیفه سجادیه به نام مکارم الاخلاق یکی از معروف‌ترین دعاهای آن حضرت است.
امام خمینی (ره) در وصیت نامه سیاسی الهی خود از صحیفه سجادیه به عنوان نمونه کامل قرآن صاعد یاد کرده و افزودند: صحیفه سجادیه از بزرگترین مناجات عرفانی در خلوتگاه انس است که دست ما کوتاه از نیل به برکات آن است؛ آن کتابی است الهی که از سرچشمه نور اللَّه نشأت گرفته و طریقه سلوک اولیای بزرگ و اوصیای عظیم الشأن را به اصحاب خلوتگاه الهی می آموزد.
امام سجاد (ع) دعای چهل سوم را نیز هنگام رویت هلال ماه رمضان نجوا می کردند و دعاهای چهل و چهارم و چهل و پنجم را هنگام ورود و وداع با این ماه می خواندند. آیت‌الله حسن ممدوحی کرمانشاهی استاد حوزه، صحیفه سجادیه را در کتاب شهود و شناخت ترجمه کرده و به شرح ۵۴ دعای سیدالساجدین پرداخته است.
وی در شرح فرازی از دعای چهل و دوم به اهمیت بهره وری بهینه از قرآن به این نکته اشاره کرد که قرآن زمانی موجب رشد و هدایت است که انسان به چند شرط و نکته پایبند باشد.
امام سجاد (ع) هنگام ختم قرآن اینگونه دعا کردند:
این قرآن نوری است که تاریکی های گمراهی و جهالت ها با پیروی از آن روشن می گردد و برای کسی که به آن گوش فرا داده و آن را فهم کند، مایه شفا و بهبودی می باشد و میزان عدالتی است که زبانش از حق تجاوز نمی کند و نور هدایتی است که نورو برهان خود را از شاهدان پنهان نمی دارد و پرچم نجاتی است که اگر کسی به شیوه آن اقتدا و از آن پیروی کند، هرگز گمراه نمی شود و دست هلاکت به دامن کسی که به دستگیره محکم آن دست زند، نمی رسد.
ممدوحی نوشت: این فراز آن گاه قرآن را موجب رشد و هدایت می داند که انسان به چند شرط و نکته اساسی پایبند باشد و شرط اول این است که به براهین قرآن توجه کند. یعنی اولا بیاندیشد و ثانیا نور و برهان آن را بفهمد.
وی افزود: بر این اساس صرف خواندن بلکه حفظ تمامی قرآن اگرچه آثار ویژه خود را دارد ولی برای رشد و هدایت کافی نیست. این نکته را قرآن نیز گوشزد نموده که هدایت را فقط ویژه آن دسته از مردمان می داند که صاحب تعقل و تفکر باشند. (سوره یونس آیه ۱۰ و نحل آیه ۱۶)
شرط دوم آن است که به قرآن خوب گوش فرا دهد و هنگام خواندن آن سکوت را رعایت کند و سکوتش همراه با فهم و استماع باشد. زیرا سکوت به تنهایی کافی نیست و فهم به صورت تصور الفاظ یا تصور معنا و مفاهیم و از هم بریده کلمات، مفید نخواهد بود، بلکه به گونه ای باید به قرآن گوش فرا دهد که جملات قرآن را شنیده و به تصدیق برسد و به تدریج شخصیت قرآنی پیدا کند.
وی افزود: به دیگر سخن، آیات الهی به جان و قلب او بنشیند و خوراک وجود او گردد؛ آن چنان که چه بسا به آن جا برسد که قرآن مصداقی گردد و این مقام نزدیک ترین مرتبه به حضرات معصومین (ع) است. زیرا آنان خود مصداق قرآن و قرآن ناطق هستند.
این استاد اخلاق افزود: شرط سوم آن است که نیت او از گوش دادن و تصدیق، راه یابی به صراط مستقیم باشد و با حفظ صراط مستقیم قرآنی، هراسی از هزاران خطوط انحرافی نداشته و با اطمینان دل و جان به انجام وظایف قطعی خود پرداخته و به نتایج قطعی ادای وظایف خود همواره مطمئن و خاطر جمع باشد. اگر کسی این سه پیام امام را با دقت دریافت کرده و به آنها گوش فرا داد، به خوبی می یابد که قرآن نوری است هدایتگر که تاریکی های زندگی را روشن می کند و جهالت ها و گمراهی ها به واسطه پیروی از آن زدوده می شود و میزانی است که حق و باطل را روشن و مرز آن دو را مشخص می سازد.
ممدوحی درباره این فراز از دعا که می فرماید «قرآن نوری است که در هر زمان و مکان، حالت آن ثابت است و هرگز خاموش نمی شود» نوشت: قرآن مطابق با فطرت اصیل انسانی است که در هیچ زمان و مکان دگرگونی و ناهماهنگی نمی پذیرد و در همه حال برای همه کس یکسان می باشد و هرگز دستخوش پیش آمدها و دگرگونی های زمان ها نخواهد بود.
وی افزود: از این رو کسی که به هر آیه قرآن کریم دست می یابد، می بیند همان است که در جان و فطرت او جای دارد و حقیقت آن آیه مورد درخواست جدی اوست.
نظر شما